Tôm hùm giải cứu bán ở đâu

Người dân tranh nhau "giải cứu" tôm hùm tại siêu thị Vinmart - Ảnh: MINH CHIẾN

Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhiều loại nông sản của Việt Nam, trong đó có mặt hàng tôm hùm xanh đã gặp nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu sang Trung Quốc. Những thủ phủ nuôi lớn như Khánh Hòa và Phú Yên có số lượng tôm hùm cần "giải cứu" nhiều nhất.

Cụ thể, trước đó toàn tỉnh Khánh Hòa có khoảng 600 tấn tôm hùm vào vụ khai thác nhưng không xuất bán được. Điều này khiến tôm hùm bông từ 1,9 - 2,1 triệu đồng/kg đã giảm còn 1,2 triệu đồng/kg, còn tôm hùm xanh giá 900.000 đồng/kg giảm chỉ còn 500.000- 600.000 đồng/kg nhưng không có người mua.

Hưởng ứng phong trào "giải cứu" tôm, hàng chục điểm bán hàng được mở ra. Trên nhiều diễn đàn, hàng trăm người bán hàng online cũng tranh thủ chuyển qua bán tôm hùm với mức giá dao động 300.000 - 800.000 đồng/kg. Thậm chí nhiều cửa hàng tại Hà Nội, TP.HCM còn bán tôm tươi sống lên tới 1,1 triệu đồng/kg hoặc đồng giá 299.000 đồng/con [loại tôm có trọng lượng 0,3 - 0,4kg].

Dù giá thành ở các cửa hàng, nhà hàng không kém nhiều so với thời điểm thị trường xuất khẩu tôm hùm ổn định, nhưng mặt hàng này luôn trong tình trạng cháy hàng do số lượng nhập về thường xuyên không đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng, nhiều người muốn mua còn phải đặt hàng trước.

Theo cô Nguyễn Thanh Xuân [38 tuổi] - chủ một nhà hàng hải sản tươi sống trên đường Trần Phú, TP Nha Trang [tỉnh Khánh Hòa]: "Hàng giải cứu trên mạng là hàng xuất khẩu không được, bán đổ bán tháo. Nhưng tôm hùm loại xuất khẩu là tôm hùm xanh có giá chỉ bằng 1 nửa tôm hùm bông loại thường. Do đó, nếu không biết phân biệt, người mua rất dễ bị nhầm lẫn và mua phải tôm hùm xanh với giá cao. Thực tế tôm hùm đâu cần "giải cứu" làm gì. Họa may, đang vào mùa giá rẻ hơn vài chục đến 100.000 đồng/kg hay tôm hùm chết ngộp được bán rẻ thì còn chấp nhận".

Tình trạng loạn giá tôm hùm khiến người tiêu dùng hoang mang về chất lượng, nhiều nơi bán chỉ 250.000 đồng/con - Ảnh: MINH CHIẾN

Cũng theo chị Xuân, nếu tôm hùm xanh có giá 750.000 - 1,1 triệu đồng/kg, như vậy người bán tôm hùm xanh thu lời lớn. Giá tôm hùm xanh đã chế biến phục vụ thực khách tại nhà hàng thời điểm này cũng chỉ dao động 700.000 - 900.000 đồng/kg. 

Còn thương lái mua tôm hùm xanh tại vựa có giá 550.000 - 650.000 đồng/kg, tôm hùm bông giá 1,2 triệu đồng/kg, với giá này người nuôi tôm đã lời rồi, tùy vào chi phí khấu hao như nhân công thì lời ít hoặc nhiều. Như vậy, với giá bán tôm hùm xanh "giải cứu" đang được các đầu mối áp dụng dễ thấy có những thương buôn lãi đậm 200.000-450.000 đồng/kg.

Việc giới dân buôn úp mở trong việc đăng tin "giải cứu" tôm hùm khiến nhiều người tiêu dùng bị nhầm lẫn. Có thể họ không biết rằng mình đang bị mua hớ với giá "cắt cổ" khi phải mua tôm hùm xanh với giá của tôm hùm bông nhưng chất lượng không tương xứng.

Với chiêu trò đánh vào tâm lý người tiêu dùng, lợi dụng lòng tin, sự cảm thông cùng việc gắn mác hàng giá rẻ, hàng "giải cứu" không lãi mà các dân buôn dễ dàng tuồn hàng nhanh hơn. Thực chất hoạt động "giải cứu" là phải bán giúp người dân không lấy lãi, bán được bao nhiêu, sau khi trừ chi phí vận chuyển thì giá trị còn lại phải thuộc về nông dân làm ra sản phẩm, trong khi ở đây đa số người đi buôn lại thu lợi nhuận.

Để phân biệt tôm hùm xanh và tôm hùm bông, ông Lê Tấn Bản - giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa - cho biết: chỉ cần nhìn bên ngoài người tiêu dùng có thể thấy được sự khác nhau giữa hai loại này. Theo đó, tôm hùm bông có thân có màu sáng, vỏ có các họa tiết sặc sỡ, màu vàng óng cho giá trị dinh dưỡng cao, ăn vị ngọt thơm. Còn tôm hùm xanh có màu xanh nước biển và họa tiết không nhiều như tôm hùm bông và loại này được nuôi chủ yếu để xuất sang Trung Quốc, giá trị dinh dưỡng ít hơn và dễ nuôi hơn.

Cùng với đó, tôm hùm xanh chỉ nuôi trong thời gian ngắn [8 - 12 tháng/vụ] và cho thu hồi vốn nhanh. Khi tôm đến thời kỳ xuất bán, dù có nuôi thêm cũng không tăng được trọng lượng. Trong khi đó, tôm hùm bông có thời gian thu hoạch dài 18 tới 20 tháng, lúc này tôm sẽ đạt khối lượng 0,7 - 1,8 kg/con và giá bán thường cao hơn rất nhiều so với tôm hùm xanh.

Phong trào "giải cứu" tôm hùm đã chựng lại khi giá tôm bắt đầu tăng - Ảnh: MINH CHIẾN

Được biết hiện tại, trên nhiều chợ online, không còn nhiều việc rao bán tôm hùm "giải cứu" nữa vì giá đã tăng lên. Trước đó, tôm hùm "giải cứu" được rao bán rầm rộ, giá thấp nhất cũng từ 500.000 đến cả triệu đồng mỗi một ký. 

Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa cho biết hiện tại giá tôm hùm xanh tại Khánh Hòa đã tăng 100.000 - 200.000 đồng/kg, lên mức 700.000 đồng/kg, số lượng tôm hùm đã được giải cứu gần hết.

MINH CHIẾN

Vừa qua, phía Trung Quốc ra thông báo tạm ngừng thông quan với một số mặt hàng, trong đó có tôm hùm nên không được xuất khẩu, phải quay đầu bán nội địa với giá rẻ. Nguyên nhân do tôm hùm là loại thực phẩm sống, nếu để quá 1 tuần tôm sẽ chết, phát sinh nhiều chi phí, gây tổn thất cho doanh nghiệp. Chính vì vậy, việc quay đầu về chuyển sang bán trong nội địa sẽ là cách để bảo toàn nguồn vốn cho các doanh nghiệp nhập khẩu.

Trước tình trạng này, nhiều tiểu thương bán trực tiếp và những shop online đã lên đăng lên mạng xã hội kêu gọi cộng đồng hỗ trợ “giải cứu” hàng tấn tôm hùm xanh. Qua khảo sát, trên các chợ mạng, loại tôm hùm loại 200-300 gram/con được bán giá 150.000 - 200.000 đồng/kg, loại 350-400 gram/con đang được rao bán với mức giá khoảng 560.000 đồng/kg, loại 700-900 gram/con rao bán khoảng 750.000 đồng/kg dù giá nhập tại vựa lên đến hơn 1,5 triệu đồng/kg. Đây được xem là mức giá thấp nhất trong khoảng 1 năm qua.

Chi Hà Hoàng, chủ cửa hàng chuyên kinh doanh hải sản tươi sống tại Hà Nội chia sẻ, do phía Trung Quốc tạm ngừng thông quan đối với một số mặt hàng, trong đó có tôm hùm nên một số xe hàng không xuất khẩu được, quay đầu bán nội địa với giá rẻ. Thời gian này, mỗi ngày, các cửa hàng của chị tiêu thụ trực tiếp từ 4 - 5 tấn tôm hùm các loại, cả bán lẻ và đổ cho khách buôn với giá từ 670.000 đồng/kg, loại 300 - 400gr/con. Ngoài ra, cửa hàng cũng đăng "giải cứu" tôm hùm lên mạng xã hội và cũng đã tiêu thụ qua các mối buôn số lượng đến hàng tấn về bán lẻ với giá từ 670.000-850.000đồng/kg.

Chỉ trong vài ngày, bên cửa hàng bán hết gần 15 tấn tôm hùm. Trong khi đó, trước Tết, trên thị trường, tôm hùm loại 300 - 400gr/con được bán với giá khoảng 1 - 1,3 triệu đồng/kg – chị Hà Hoàng cho biết.

Tương tự, một đầu mối bán hải sản tươi sống ở quận Hoàng Mai, Hà Nội cũng cho biết, đợt này “giải cứu” tôm hùm nên ngoài hải sản tươi, cửa hàng còn bán tôm hùm ngộp size 4 - 5 con/kg với giá 300.000 đồng/kg; size 3 con/kg có giá 350.000 đồng/kg và size 2 con/kg còn 400.000 đồng/kg. “Giá rẻ hơn nên nhiều khách hàng hỏi và mua về cho gia đình ăn thử. Cửa hàng cũng tặng kèm nước chấm và hỗ trợ chuyển hàng cho khách” – đại diện cửa hàng chia sẻ.

Có thể thấy, giá tôm hùm giảm mạnh nên lượng tiêu thụ đợt này trong nước tăng cao. Chia sẻ của đại diện một hệ thống cửa hàng hải sản khác ở Hà Nội cũng cho biết họ đã bán được hơn chục tấn tôm hùm trong 3 ngày với giá 710.000 đồng/kg. Một chuỗi cửa hàng hải sản ở Yên Bái cũng đăng lên mạng bán hơn 5 tấn tôm hùm giá 750.000 đồng/kg trong 2 ngày, thêm vào đó là hỗ trợ ship cho khách hàng. Còn tại các vựa, hiện giá tôm hùm đang dao động 850.000 đồng - 1,4 triệu đồng/kg, giảm khoảng 15% so với tháng trước đó.

Bên cạnh các cửa hàng hải sản tươi sống đăng bán trên mạng xã hội, nhiều chuỗi nhà hàng, kinh doanh ăn uống cũng chạy những chương trình “giải cứu” tôm hùm hỗ trợ doanh nghiệp. Anh Phạm Tuấn Vũ – chủ quán buffet lẩu nướng hải sản ở quận Thanh Xuân cho biết, vừa rồi nhà hàng có nhập được lô tôm hùm xanh “giải cứu” size 290-350 gam giá 750.000/kg và ốc hương “giải cứu” giảm còn 270k/kg nên đã chạy chương trình buffet phục vụ khách hàng. Vì là hàng “giải cứu” nên số lượng không cố định, hàng có thể hết hoặc về giá cũ khi các mặt hàng thuỷ hải sản này được thông quan trở lại.

Theo đại diện doanh nghiệp có lô tôm hùm xuất sang Trung Quốc với giá chỉ 550.000-650.000 đồng/kg, doanh nghiệp phải chịu thua lỗ hàng trăm triệu. Nếu nằm chờ thêm sẽ lỗ nặng. Tôm hùm là mặt hàng khó bảo quản lâu, nên quá một tuần tôm sẽ chết, phát sinh nhiều chi phí.

Báo cáo của Sở Công Thương Lạng Sơn cho biết, ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, 4 cửa khẩu trên địa bàn tỉnh gồm: Quốc tế Hữu Nghị, Ga đường sắt Quốc tế Đồng Đăng, Tân Thanh, Chi Ma đã thông quan hàng hóa trở lại. Trong đó, Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị và Cửa khẩu Tân Thanh đã thông quan hàng hóa xuất khẩu từ ngày 3/2/2022.

Tuy nhiên, thời điểm này, Trung Quốc vẫn tăng cường các biện pháp kiểm soát phòng, chống dịch Covid-19 và kiểm soát chặt chất lượng hàng hóa nhập khẩu, vì vậy, thời gian thực hiện thông quan 1 xe hàng kéo dài [40 – 50 phút/xe], do đó, năng lực thông quan thấp, chỉ đạt khoảng 100 – 130 xe/ngày.

Trong khi lượng phương tiện chở hàng hóa xuất khẩu từ nội địa lên khu vực cửa khẩu chờ xuất có xu hướng tăng, trung bình từ 160 – 180 xe/ngày. Chính vì vấn đề thông quan cửa khẩu không thuận lợi nên tôm hùm xuất khẩu đã phải "quay đầu" do không bảo quản được lâu.

Bên cạnh đó, hiện nay, phía Trung Quốc càng ngày càng siết chặt các điều kiện tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm đối với hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc, vì vậy, cơ quan Hải quan Việt Nam cũng khuyến cáo các doanh nghiệp, tư thương cần quan tâm đến chất lượng hàng hóa, về tiêu chuẩn đóng gói bao bì để truy xuất nguồn gốc.