[1]
Ngày soạn:
Ngày giảng: 7B1: 7B2: 7B3: Tiết 28.Bài 27: ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP SÂU BỌI.Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức
- Thông qua các đại diện nêu được sự đa dạng của lớp Sâu bọ- Trình bày được đặc điểm chung của lớp Sâu bọ
- Nêu được vai trò thực tiễn của Sâu bọ.2. Về kĩ năng
a] Kĩ năng sống
- Kĩ năng tìm kiếm thơng tin khi đọc sgk và quan sát tranh ảnh.- Kĩ năng giao tiếp, lắng nghe tích cực trong hoạt động nhóm.- Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước tổ, nhóm.
- Tích hợp GDBVMT và GDƯPBĐKH.b ] Kĩ năng bài:
- Quan sát tranh, phân tích, hoạt động nhóm3. Về thái độ
- Biết cách bảo vệ các lồi Sâu bọ có ích, tiêu diệt các lồi Sâu bọ có hại.- u thích mơn học
4. Về định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: Các năng lực cần phát triển như: NL tự học, NL giải quyếtvấn đề, NL tự quản lý, NL giao tiếp, NL hợp tác...
- Năng lực/ kĩ năng chuyên biệt như: q.sát, vẽ lại các đối tượng quan sát, phânloại.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Máy chiếu; Tranh một số đại diện Sâu bọ; Bảng phụ 1 và 22. Học sinh: Kẻ sẵn bảng 1 và 2 vào vở bài tập
III. Phương pháp và kĩ thuật dạy học- Trực quan, thảo luận nhóm, vấn đáp tìm tịi.IV. Tiến trình giờ dạy và giáo dục
1. Ổn định tổ chức[1’] 2. Kiểm tra bài cũ [15 phút]
Câu 1: Nêu cấu tạo ngoài và cách di chuyển của châu chấu? [5 điểm]Cấu tạo ngoài: - Đầu: râu, mắt kép, cơ quan miệng
[2]
Câu 2: Hô hấp của châu chấu khác tôm như thế nào? [5 điểm]
Tôm hô hấp bằng mang cịn châu chấu hơ hấp bằng hệ thống ống khí.3. Giảng bài mới:
* Mở bài: Sâu bọ có số lượng lồi phong phú nhất trong giới Dộng vật [vớikhoảng 1 triệu loài] gấp 2-3 lần số loài của các động vật còn lại. Hằng năm conngười lại phát hiện thêm nhiều loài mới nữa. Sâu bọ phân bố ở khắp nơi trênTrái Đất. Hầu hết chúng có thể bay và trong q trình phát triển có biến thái, cơthể lột xác thay đổi hình dạng nhiều lần cho đến khi trưởng thành.
Hoạt động 1: Một số đại diện sâu bọ [10 phút]
- Mục tiêu: Biết được đặc điểm một số Sâu bọ thường gặp. Qua các đại diệnthấy được sự đa dạng của chúng.
- Tài liệu tham khảo và phương tiện: SGK, SGV, máy tính, máy chiếu...- Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm
- Phương pháp: Đàm thoại, dạy học hợp tác nhóm
- Kỹ thuật dạy học: Kỹ thuật đọc tích cực, động não, trình bày 1 phút
Hoạt động của GV và HS Nội dung
? Em hãy kể tên một số sâu bọ thường gặp?[HS khuyết tật]
- GV giới thiệu thêm một số đại diện khác? Qua các hình ảnh vừa quan sát em cónhận xét gì về sự đa dạng thành phần lồicủa lớp sâu bọ?
-Gvgt tỷ lệ số lượng lớp sâu bọ so với cácloài động vật khác
GV yêu cầu HS quan sát H27.1-7 SGK đọcthơng tin dưới hình trả lời câu hỏi:
? Em hãy cho biết thêm những đặc điểm củamỗi đại diện mà em biết?
H: +Mọt hại gỗ: phát triển qua biến thái hoàntoàn, ăn gỗ
+ Bọ ngựa: ăn sâu bọ, có khẳ năng biến đổimàu sắc theo mơi trường.
+ Chuồn chuồn: phát triển qua biến tháikhơng hồn tồn. Ấu trùng sống trong môitrường nước.
+ Ve sầu: Vừa hút nhựa cây vừa kêu vàomùa hạ. Đẻ trứng trên thân cây. Ấu trùng ởđất, ăn rễ cây
I. Một số đại diện sâu bọ.
1. Sự đa dạng về loài, lối sống vàtập tính
[3]
+ Bướm cải: Phát triển qua biến thái hoàntoàn. Ấu trùng [sâu] ăn lá cây.
+ Ong mật: hút mật, thụ phấn cho cây
+ Muỗi: Phát triển qua biến thái hoàn toàn.Ấu trùng [lăng quăng] sống ở nước. Là đvtrung gian truyền một số bệnh nguy hiểmnhư bệnh sốt rét, sốt xuất huyết, sốt vàng da,viêm não Nhật Bản...
+ Ruồi: phát triển qua biến thái hồn tồn.Dịi sống nhờ trên chất hữu cơ. Là đv trunggian truyền một số bệnh nguy hiểm như bệnhtiêu chảy, sốt rét, sốt xuất huyết, sốt vàngda...
? Em có nhận xét gì về lối sống và tập tínhcủa sâu bọ?
Hs: Đa dạng về lối sống và tập tính
- u cầu các nhóm thảo luận, hồn thànhbảng 1 vào vở bài tập
-> Gv chiếu 1 số đại diện có trong bảng [cóthể hs khơng biết]
-> Đại diện nhóm trình bày [mỗi nhóm 2 ý]
- Có lối sống và tập tính phongphú thích nghi với điều kiện sống.2. Đa dạng về môi trường sống:
Bảng 1: Sự đa dạng về môi trường sống
STT Các môi trường sống Một số sâu bọ đại diện
1 Ở nước Trên mặt nướcTrong nước Bọ vẽẤu trùng chuồn chuồn, bọ gậy
2 Ở cạn
Dưới đất Ấu trùng ve sầu, dế trũiTrên mặt đất Dế mèn, bọ hung
Trên cây Bọ ngựa, ong
Trên khơng Bướm, chuồn chuồn3 Kí sinh Ở câyỞ động vật Bọ rầyChấy, rận
? Qua nội dung bảng, em rút ra được nhậnxét gì?
Gvgt: Ở đâu cũng gặp rất nhiều sâu bọ, đặcbiệt là ở vùng thiên nhiên nhiệt đới như nướcta. Những đại diện có đặc điểm như thế nàothì được xếp vào lớp sâu bọ và chúng có vaitrị gì, chúng ta cùng nghiên cứu nội dung tiếp
[4]
theo.
......
Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chung & vai trò thực tiễn của sâu bọ [13’]- Mục tiêu: HS biết được các đặc điểm để phân biệt Sâu bọ với các chân khớpkhác. Nêu được vai trò thực tiễn của sâu bọ.
- Tài liệu tham khảo và phương tiện: SGK, SGV, máy tính, máy chiếu...- Hình thức tổ chức: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm
- Phương pháp: Đàm thoại, dạy học hợp tác nhóm
- Kỹ thuật dạy học: Kỹ thuật đọc tích cực, động não, trình bày 1 phút
- Gv chiếu nội dung bài tập [như trong sgk]Chọn các đặc điểm chung nổi bật của lớp sâubọ:
-> Gọi 3 hs báo cáo kết quả. Gv ghi kết quả ra bảng phụ-> Chiếu đáp án, cho hs nhận xét
? Sâu bọ có những đặc điểm chung gì?[HSkhuyết tật chỉ cần nêu 1 vài ý]
Gvgt: Những đại diện nào có những đặc điểmnhư trên sẽ được xếp vào lớp sâu bọ. Sâu bọcó số lượng lồi rất lớn [khoảng 1 triệu lồi],chúng có vai trị gì, chúng ta cùng nhau tìmhiểu trong nội phần tiếp theo
- Yêu cầu các nhóm thảo luận, hoàn thànhPHT
Hs thảo luận, hoàn thành phiếu
Gv: Dựa vào những hiểu biết của mình, quan
sát tranh, hồn thành phiếu
=> Gv treo bảng phụ, gọi hs lên hoàn thành[mỗi hs hoàn thành 2 đại diện]
=> Hs khác nhận xét
......
II. Đặc điểm chung và vai tròthực tiễn:
1. Đặc điểm chung:
- Cơ thể có 3 phần riêng biệt: đầu,ngực, bụng
- Phần đầu có 1 đơi râu, phần ngựccó 3 đơi chân và 2 đôi cánh
- Hô hấp bằng hệ thống ống khí
2. Vai trị thực tiễn:
PHT: Dựa vào những hiểu biết của mình, quan sát tranh, hồn thành PHT sau:Hãy đánh dấu [x] vào ơ trống chỉ vai trị của lớp sâu bọ cho phù hợp
Bảng 2. Vai trò thực tiễn của sâu bọST
T
Vai trò thực tiễn Ongmật
Tằm Ruồi Muỗi Ongmắt đỏ
[5]
2 Làm thực phẩm X x
3 Thụ phấn cây trồng x X X
4 Thức ăn cho động vậtkhác
X X
5 Diệt các sâu hại X
6 Hại hạt ngũ cốc x
7 Truyền bệnh x x
? Qua nội dung bảng hãy rút ra vai trò thựctiễn của lớp sâu bọ?
GDBVMT và GDƯPBĐKH:
Gvgt: Sâu bọ đem lại cho con người nhiều lợi
ích khác nhau. Vậy chúng ta cần phải làm gìđể bảo vệ các loài sâu bọ có lợi?[HS khuyếttật]
Hs: + Hạn chế phun thuốc trừ sâu + Hạn chế gây ô nhiễm môi trường
+ Giáo dục ý thức bảo vệ các lồi sâu bọcó ích
Liên hệ: Bản thân em đã làm gì để bảo vệcác loài sâu bọ có ích?[HS khuyết tật]
Hs liên hệ bản thân, trả lời
? Với những lồi sâu bọ có hại [VD như ruồi,muỗi, châu chấu, bọ rầy...] ta phải làm gì?Hs: Hạn chế sự phát triển hoặc tiêu diệt chúngbằng nhiều biện pháp khác nhau
? Ở địa phương em có những biện pháp nàophịng chống sâu bọ có hại?
Hs: dựa vào những hiểu biết của mình, trả lời=>Gv khái qt lại: có 4 biện pháp chủ yếu: 1. Biện pháp canh tác: ....
2. Biện pháp cơ học, lí học: .... 3. Biện pháp hóa học: .... 4. Biện pháp sinh học: ....
- Gv chiếu tranh biện pháp bẫy đèn
2] Vai trò thực tiễn a. Lợi ích:
+ Làm thuốc chữa bệnh + Làm thực phẩm
+Thụ phấn cho cây trồng.
+ Làm thức ăn cho động vật khác.+ Diệt các sâu bọ có hại
+ Làm sạch môi trườngb. Tác hại:
- Là động vật trung gian truyềnbệnh.
- Gây hại cho cây trồng
[6]
? Khi sử dụng biện pháp hóa học cần lưu ýđiểm gì để hạn chế ơ nhiễm mơi trường:
Hs: Dùng đúng thuốc + Đúng liều lượng + Đúng lúc
+ Đúng cách
.........4. Củng cố[4p]:
- Gv cho hs làm bài tập sau:
Câu 1. Điền từ, cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:
Sâu bọ rất đa dạng về: ...[1]..., cấu tạo, môi trường sống và ...[2].... Chúngphân bố khắp các mơi trường trên hành tinh. Sâu bọ có các đặc điểm chung như:cơ thể có 3 phần riêng biệt, đầu có ...[3]..., ngực có ba ...[4]... và ...[5]..., hơ hấpbằng ...[6]...
Đáp án: 1- số loài; 2 – tập tính; 3 – một đơi râu; 4 – đôi chân; 5 – hai đôi cánh 6 – ống khíCâu 2. Chọn đáp án đúng:[HS khuyết tật]
1. Tính đa dạng của sâu bọ được thể hiện ở các đặc điểm:a.Mơi trường sống b.Lối sống và tập tính
c. Số loài d. Cả a, b và c
2. Những đại diện nào sau đây có ích cho sản xuất nơng nghiệp:
a.Ong mắt đỏ, châu chấu b.Ong mắt đỏ, bọ rầy
c.Bọ ngựa, ong mật, ong mắt đỏ d.Ong mật, châu chấu, bọngựa
- Gv cho hs khái quát nội dung bài bằng sơ đồ tư duy
5.Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị cho bài sau [2p].*] Học bài cũ:
- Học bài, trả lời câu hỏi sgk.- Đọc mục "Em có biết"- Vẽ hình 1 số đại diện
*] Chuẩn bị bài mới: Thực hành: xem băng hình về tập tính của sâu bọ- Tìm hiểu tập tính của sâu bọ:
+ Cơ sở của các tập tính: thần kinh và giác quan ở sâu bọ có đặc điểm gì?+ Đặc điểm tập tính của sâu bọ?