Bóng cười là chất kích thích phổ biến và quen thuộc với giới trẻ vài năm gần đây. Thực chất đó là những quả bóng bay thông thường được bơm khí nitrous oxide [N2O], khiến người hút vào có cảm giác phấn khích, tê tê, lâng lâng khi trò chuyện hay nghe nhạc; tạo ra những cơn buồn cười ảo, bất cứ ai hút bóng cười, dù đang vui hay buồn đều có thể cười thoải mái.
Nếu khi mới xuất hiện vào năm 2013, bóng cười chủ yếu có trong các quán bar sang trọng, chỉ các “dân chơi” sành điệu mới sử dụng thì giờ đây, loại “đồ dùng kích thích” này được bán công khai tại các quán cà-phê vỉa hè, bia cỏ, karaoke, quán nước ngoài đường... Thậm chí với các buổi tụ họp ở nhà hay gặp mặt bạn bè, người ta cũng có thể dễ dàng đặt mua bóng cười qua mạng.
Vừa chia sẻ với chúng tôi, anh Đ.T.T [Long Biên, Hà Nội] vừa lấy máy điện thoại nhắn địa chỉ cho người bán hàng. Anh cho biết: “Bình thường sẽ có giá 1 triệu đồng cho một bình 5 kg, nhưng vì khách quen nên chỉ lấy 900 nghìn đồng. Tiền cọc vỏ là 300 nghìn đồng /bình nữa, sau khi sử dụng xong sẽ có người đến lấy và hoàn trả lại số tiền này”. Sau khoảng 20 phút, người đưa hàng đã đến, thao tác rất nhanh nhẹn, bê hai chiếc túi du lịch mầu đen bên trong chứa hai bình bóng cười vào nhà anh T, nhận tiền và rời đi. Tất cả quy trình diễn ra chưa đến 10 phút.
Có thể thấy, việc mua bán rất đơn giản và dễ dàng, bên cạnh những số điện thoại “quen biết”, người mua không khó để tìm địa chỉ mua bóng cười trên các trang mạng xã hội. Thậm chí những người bán còn có dịch vụ cho thuê chung cư, căn hộ cao cấp, có “âm thanh, ánh sáng đầy đủ” với giá 1 triệu đến vài triệu đồng/đêm để sử dụng bóng cười và các chất kích thích khác. Người mua chỉ việc gọi điện, sẽ có người giao hàng tận nơi, dù ở bất kỳ đâu, khung giờ nào.
Đặc biệt, trong thời gian các nhà hàng phải đóng cửa vì dịch Covid-19, “mặt hàng” này lại càng đắt khách, thay vì ra các hàng quán, nhiều thanh niên sẽ thuê các homestay, chung cư… hoặc sang nhà nhau để tụ tập.
Anh T cho biết, loại bình 5 kg phổ biến vì nhỏ gọn, có thể cho vào túi du lịch để qua mắt cơ quan chức năng và dễ dàng vận chuyển. Còn có loại bình 20 kg nhưng loại bình này chủ yếu được các quán bar, cà-phê nhập về. Bình 5 kg sẽ bơm được từ 20 - 25 quả bóng to, với một người mới chơi, con số này là rất nhiều, nhưng với những người đã rành, mỗi người có thể hút một bình, thậm chí là hai bình nếu “vui quá”.
“Lúc tụ tập bạn bè, ngoài trò chuyện thì cũng không có gì làm, nên bọn mình thường sử dụng bóng cười để tạo cảm giác vui vẻ. Giờ ở đâu chả có, mình đi Đà Nẵng ở khách sạn lớn họ còn phục vụ, hay kể cả những nơi như ở Phú Quốc, nhưng giá thành những chỗ này thường đắt hơn 20 - 30% so Hà Nội”, anh T cho biết.
Hậu quả khôn lường
Việc mua bán quá dễ dàng, sử dụng lại gây kích thích đã khiến nhiều bạn trẻ không biết điểm dừng, cũng như vẫn còn chủ quan, chưa lo sợ trước nguy hiểm của bóng cười. Bạn H.K.L [Hà Nội] cho biết: “Dịch thế này ra ngoài cũng sợ, bọn mình thường sang nhà nhau, vừa an toàn, mệt có thể ngủ lại. Bóng cũng chỉ là chất gây tê thôi mà, không sợ!”. Đồng tình với L, bạn L.S.D [Hà Nội] nói: “Bóng còn nhẹ nhàng chán đấy, so mấy thứ khác thì nhằm nhò gì!”. Đáng buồn đây cũng là suy nghĩ của phần lớn các bạn trẻ hiện nay.
Mới đây, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đã tiếp nhận liên tục các bệnh nhân có biểu hiện giống nhau như: tê bì tay chân, thị lực giảm, chóng mặt… Qua xét nghiệm chuyên sâu, các bác sĩ đã phát hiện những bệnh nhân này bị tổn thương trên não và tủy sống do ngộ độc khí N2O.
Được biết, khí N2O được sử dụng rất phổ biến trong y khoa, thế nhưng với liều lượng được tính toán cẩn thận dựa trên từng cơ địa. Nếu lạm dụng sẽ dẫn đến ngộ độc khí N2O, nhẹ thì tê bì tứ chi, mất thăng bằng, đi lại không vững. Nếu ngộ độc kéo dài sẽ làm giảm khả năng tập trung trí nhớ, lo lắng, trầm cảm, thậm chí gây đột quỵ co giật, hôn mê và tử vong. Năm 2019, Bộ Y tế đã cấm sử dụng bóng cười trong giải trí. Thế nhưng nó vẫn ngang nhiên sử dụng và đang có xu hướng phát triển.
Đã đến lúc, bóng cười, khí cười cần được kiểm soát chặt chẽ và nghiêm ngặt với những hình thức xử lý nghiêm khắc của pháp luật.
Vào năm 1799, nhà khoa học người Anh tên Humphry Davy phát minh ra khí Nitrous Oxide [N2O]. Khí này có khả năng kích thích dây thần kinh cười và gây cười cho người hít phải nên còn gọi là “khí cười”.
Đến năm 1884, lần đầu tiên khí N2O được sử dụng để gây mê, gây tê nha khoa, giảm đau trong các trường hợp, gồm: sinh đẻ, hội chứng vành cấp, chấn thương, phẫu thuật vùng miệng. Khí N2O còn phát huy hiệu quả trong cai nghiện [gồm cả cai nghiện rượu] và phẫu thuật nội soi, do độ an toàn tương đương, nhưng lại có tác dụng giảm đau tốt hơn. Ngày nay, “khí cười” bị lạm dụng ra khỏi phạm vi y tế và được bán tràn lan trên thị trường “chợ đen”.
Liên hệ với một website chuyên kinh doanh “bóng cười”, bình “khí cười” không hợp pháp trên mạng, chúng tôi được nhân viên website cho biết, hệ thống kho của họ luôn dự trữ số lượng lớn bình “khí cười”, từ bình mini [1,5kg, 3kg, 5kg] đến những loại lớn hơn [10kg, 15kg, 20kg] để cung cấp cho người có nhu cầu. “Khí cười” của chúng tôi được bảo quản trong bình tiêu chuẩn, tuyệt đối không làm ảnh hưởng đến chất lượng khí bên trong”- website này thông tin. Không chỉ cung cấp bình “khí cười”, website này còn cung cấp cả bong bóng, với nhiều mẫu mã khác nhau.
Một shop chuyên mua bán “khí cười” trên đường Võ Thị Sáu [Q1, TPHCM] quảng cáo: Các loại bình khí N2O của shop được nhập khẩu từ những nhà sản xuất lớn, uy tín từ Nhật Bản, Mỹ, Anh..., với dây chuyền sản xuất hiện đại. Shop này bán “bóng cười” nhập khẩu, các loại như sau: 3kg giá 950 ngàn đồng, 5kg giá 1,1 triệu đồng, “bóng cười” chỉ có N2O giá 49 ngàn đồng/quả, kèm ôxy giá 6 ngàn đồng/quả.
Ngoài ra, shop còn cho thuê loa đèn, bình hút shisha không hợp pháp với giá cạnh tranh. Shop “Tổng kho...” chuyên cung cấp sỉ, lẻ “bóng cười”, bình “khí cười” không hợp pháp cho biết, tùy loại lớn hay nhỏ, “bóng cười” giá từ 60-120 ngàn đồng/quả, bình “khí cười” từ 3-20kg giá từ 500 ngàn đến 3 triệu đồng/bình. Ngoài bán cho các khách hàng lẻ mua về sử dụng, shop còn hỗ trợ kết nối với các quán bar, lounge, karaoke và liên tục tuyển cộng tác viên, trả chiết khấu cao.
Ngoài ra, còn có hàng chục website, tài khoản cá nhân trên mạng xã hội Facebook, ứng dụng Zalo... khác cũng rao bán công khai không hợp pháp “bóng cười”, “khí cười”.
Nhan nhản 'bóng cười' bán ở 'phố Tây'
Vào những tối cuối tuần, “phố Tây” [đường Bùi Viện, P.Phạm Ngũ Lão, Q1] nhộn nhịp hẳn lên. Giữa dòng người thong dong tản bộ, có người cầm trên tay chai bia nhâm nhi, người khác ôm quả “bóng cười” thưởng thức. Hai bên đường, shisha, “bóng cười” được sử dụng nhan nhản, dù không hợp pháp.
Ghé vào một quán bar, chúng tôi được nhân viên mời chào đon đả. Phía trước quán này là hàng chục dãy bàn đã đông kín người. Từng tốp, từng tốp ngồi với nhau, nói cười rôm rả. Nhiều tốp đã gọi shisha và “bóng cười” để sử dụng. Trong quán, hòa lẫn với tiếng nhạc xập xình, làn khói shisha, khói thuốc lá mịt mù là ánh đèn LED nhấp nháy mờ ảo.
Sau khi gọi xong đồ ăn, thức uống, để cuộc vui thêm hưng phấn, Bình [vị khách chuyên “bay đêm” ở “phố Tây”] và nhóm bạn gọi 5 quả “bóng cười” và một bình shisha để thưởng thức. Nhân viên quán vừa cầm chùm bóng ra, Bình chộp lấy một quả, rít liền gần chục hơi. Mắt Bình nhắm nghiền, đầu lắc lư, nhưng trông cậu ta vẫn còn tỉnh táo. Bình lý giải: “Lúc mới sử dụng “bóng cười”, chỉ cần rít vài hơi là cảm thấy lâng lâng, đầu óc có ảo giác, cười không khép được mồm. Nhưng nhiều lúc tức ngực, khó thở, muốn tìm chỗ dựa, ai cơ địa yếu là “lật” liền”. Sau thời gian dài làm quen với “bóng cười”, Bình phải hút cỡ 4-5 quả mới lâng lâng.
Để có thêm cảm giác, thi thoảng Bình lại nạp vào cổ họng vài hớp bia cùng những ngụm khói shissa trắng xóa. Chốc chốc, cậu ta đứng dậy nhảy nhót, uốn éo theo điệu nhạc DJ đang mở hết công suất. Nhìn sang những bàn bên cạnh, không khó để bắt gặp cảnh các bạn trẻ vừa nhậu, vừa ngậm vòi shisha và hút “bóng cười”. Một thanh niên [khoảng 25 tuổi] có dấu hiệu “ngáo bóng” với những hành động mất kiểm soát. Cậu ta vừa hút “bóng cười”, vừa lượn lờ, nhảy nhót rồi cười nắc nẻ xung quanh một cô gái, khiến cô này phát bực.
Nhiều bạn trẻ sử dụng 'bóng cười' trong các quán bar, club
M.N [nam sinh viên của một trường đại học tại TPHCM; biết hút “bóng cười” từ thời còn học cấp 3] kể: “Lúc đầu, em chỉ rít vài hơi là cười như điên, rít đến quả thứ hai là đầu óc quay quay, chân tay bủn rủn, nôn mửa. Lâu ngày, cơ thể quen dần nên rít vào là cảm giác lâng lâng”. Ngồi cùng bàn với N. còn có một “hotgirl” mặt búng ra sữa. Cô này có lẽ mới tập tành nên vừa rít được vài hơi đã cười không ngớt, mặt mày đỏ gay. Một lúc sau, cô có biểu hiện chóng mặt, ho sặc sụa, ôm hết người này tới người kia.
Sang một bar khác, chúng tôi chứng kiến cảnh hút shisha và “bóng cười” cũng nhộn nhịp không kém. Bỗng nhiên mọi con mắt đổ dồn về một người đàn ông ngoại quốc. Trên bàn nhậu của anh ta có 3 quả “bóng cười” xẹp lép cùng một bình shisha đã vơi. Anh ta nhảy nhót, cười khoái chí, có khi lại chuyển tông khóc nức nở. Lúc cao hứng, anh ta cởi phăng áo rồi nhảy phốc lên bục sân khấu dành cho các vũ công, nhảy nhót cuồng nhiệt. Đến khi bạn bè anh ta và lực lượng bảo vệ của bar dìu xuống, anh ta mới chịu trở về bàn. Tại nhiều nhà hàng, quá bar, club khác ở “phố Tây”, việc sử dụng shisha và “bóng cười” khá phổ biến.
Bình “khí cười” được rao bán công khai trên mạng
Nguy cơ nếu lạm dụng
Theo nhiều chuyên gia y tế, việc thường xuyên sử dụng “khí cười” có thể gây ra rối loạn cảm giác, đi đứng loạng choạng, rối loạn trí nhớ hoặc nhịp tim, hạ huyết áp, ức chế vitamin B12 và axit folic trong cơ thể. Dùng khí N2O quá liều sẽ dẫn đến rối loạn vận động, suy giảm nhận thức, co giật. Nếu hít trực tiếp từ bình xịt thì có thể bị phỏng lạnh niêm nạc hầu họng và đường hô hấp. Thực tế, đã có không ít trường hợp nhập viện do sử dụng “bóng cười” và nhiều chất kích thích khác quá liều. Nhiều người bị di chứng nặng nề khi lạm dụng “khí cười” trong những cuộc vui.
Để lập lại trật tự trên địa bàn, ngày 04-8-2022, các cơ sở kinh doanh tại “phố Tây” ở Q1 đã ký cam kết hạn chế sản xuất, kinh doanh “khí cười”. Tối 14-8, Tổ kiểm tra liên ngành văn hóa - xã hội phối hợp với Công an P.Phạm Ngũ Lão cùng lực lượng trật tự đô thị phường tiến hành kiểm tra, nhắc nhở, xử phạt các địa điểm kinh doanh tại “phố Tây” về việc không thực hiện nghiêm nội dung cam kết. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện cơ sở kinh doanh có bình chứa khí N2O, tổ kiểm tra tiến hành tạm giữ. Chủ cơ sở phải mang hóa đơn, chứng từ của bình kim loại trên đến UBND phường để làm việc.
Mặc dù chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, xử lý, tuy nhiên, việc dẹp bỏ shisha, “bóng cười” trên “phố Tây” vẫn còn gặp nhiều khó khăn... Và người dân vẫn không khỏi lo lắng khi “bóng cười” vẫn tiếp tục có mặt trong các quán giải trí ở “phố Tây”, với những vị khách trẻ tuổi mải mê sử dụng loại chất này.
Theo Công văn số 2954/BYT-KCB ngày 29-5-2019 của Bộ Y tế gửi UBND TP.Hà Nội về việc khuyến cáo tác hại khí N2O và tăng cường quản lý sản xuất kinh doanh, lưu hành khí N2O, Bộ Y tế nêu rõ: Khí N2O thuộc thẩm quyền quản lý Nhà nước của Bộ Công thương [quy định tại số thứ tự 120, Phụ lục số 02, Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp ban hành kèm theo Nghị định số 113/2017/ NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất].
Như vậy, khí N2O chỉ được phép để mua bán, sản xuất với mục đích sản xuất công nghiệp [chủ yếu sử dụng để gây tê, giảm đau trong lĩnh vực y tế hoặc dùng để đóng gói, bảo quản thực phẩm], không được cấp phép để mua bán, sản xuất với mục đích sử dụng cho người. Hiện tại, Bộ Y tế cũng chưa tiếp nhận hồ sơ thuốc, trang thiết bị y tế có thành phần khí N2O.
Do đó, việc sản xuất, kinh doanh khí N2O để sử dụng cho hoạt động giải trí sẽ bị xử lý theo Điều 10 của Nghị định số 163/2013/NĐ-CP, liên quan đến hành vi vi phạm quy định về giấy phép hạn chế sản xuất, kinh doanh hóa chất thuộc Danh mục hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh.