Biên độ nhiệt trung bình năm khác nhau giữa miền Bắc và miền Nam nước ta như thế nào

Biên độ nhiệt là khoảng cách chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và nhiệt độ thấp nhất trong cùng một khoảng thời gian nhất định (một ngày, một tháng hoặc một năm) của cùng một vùng địa lý.

Biên độ nhiệt trung bình năm khác nhau giữa miền Bắc và miền Nam nước ta như thế nào

Nguyên nhân

- Sự phân hóa Bắc – Nam chủ yếu do sự thay đổi của khí hậu: Góc nhập xạ tăng từ Bắc vào Nam => Nhiệt độ cũng tăng từ B vào N - Bên cạnh đó còn có sự tham gia của địa hình và hoàn lưu gió mùa, đặc biệt là gió mùa Đông Bắc làm cho sự phân hóa Bắc – Nam càng sâu sắc thêm b. Biểu hiện của sự phân hóa Bắc – Nam * Phần lãnh thổ phía Bắc (từ dãy Bạch Mã trở ra)

Thiên nhiên đặc trưng cho vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh - Khí hậu nhiệt đới: nhiệt độ trung bình năm: > 20oC, ảnh hưởng mạnh của gió mùa đông bắc, có 3 tháng nhiệt độ < 20oC, mùa đông lạnh kéo dài, biên độ nhiệt năm lớn

- Cảnh quan tiêu biểu: Rừng nhiệt đới ẩm gió mùa, thành phần loài nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra còn có nhiều loài ôn đới, cận nhiệt. * Phần lãnh thổ phía Nam (từ dãy Bạch Mã trở vào) Thiên nhiên mang sắc thái của vùng khí hậu cận xích đạo gió mùa - Khí hậu quanh năm nóng: nhiệt độ trung bình năm: > 25oC, không có tháng nào to < 20oC, biên độ nhiệt năm nhỏ, có 2 mùa: mưa và khô rõ rệt

- Cảnh quan tiêu biểu: rừng cận xích đạo gió mùa. Trong rừng có nhiều loài xích đạo, nhiều loài rụng lá vào mùa khô như cây họ dầu…

Đặc điểm chế độ nhiệt của nước ta:

a. Nền nhiệt độ trung bình năm của nước ta cao, trên 200C.

- Dựa vào bản đồ nhiệt độ trung bình năm: Phần lớn diện tích lãnh thổ nước ta có nền nhiệt độ trung bình năm trên 200C, chỉ có một bộ phận miền núi có nhiệt độ dưới 200C.

- Dựa vào cá trạm khí hậu: 

+ Hà Nội có 9 tháng nhiệt độ trên 200C.

+ Các trạm từ Đà Nẵng trở vào Nam không có tháng nào nhiệt độ dưới 200C.

* Giải thích: Do vị trí địa lí nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến nửa cầu Bắc nên mọi nơi trên lãnh thổ nước ta đều có 2 lần Mặt Trời lên thiên đỉnh trong 1 năm.

b. Chế độ nhiệt có sự phân hóa rõ rệt theo không gian và thời gian.

* Phân hóa theo thời gian:

- Sự chênh lệch nhiệt độ trung bình của tháng I và tháng VII.

+ Tháng I, phần lớn lãnh thổ có nhiệt độ dưới 240C, còn vào tháng VII thì nhiệt độ trung bình của phần lớn lãnh thổ nước ta có nền nhiệt độ trên 240C.

+ Trạm Lạng Sơn trong 1 năm có 5 tháng nhiệt độ dưới 200C (từ tháng XI đến tháng III) và 7 tháng có nhiệt độ trên 200C.

=> Giải thích:

- Do ảnh hưởng bởi chế độ gió mùa, vào mùa đông có gió mùa Đông Bắc lạnh hoạt động mạnh ảnh hưởng trực tiếp đến miền Bắc nước ta.

- Do sự chuyển động biểu kiến của Mặt Trời nên có sự thay đổi góc chiếu sáng và thời gian chiếu sáng.

* Phân hóa theo không gian:

- Sự phân hóa nhiệt độ theo không gian từ Bắc vào Nam thể hiện qua chế độ nhiệt trung bình năm, nhiệt độ trung bình tháng I và tháng VII của các trạm khí hậu từ Bắc vào Nam.

+ Miền Bắc: Tramh Hà Nội có nhiệt độ trung bình năm khoảng 230C, biên độ nhiệt trong năm khoảng 120C.

+ Miền Trung: Trạm Đà Nẵng có nhiệt độ trung bình năm khoảng 260C, biên độ nhiệt trong năm khoảng 80C.

+ Miền Nam: Trạm Tp. Hồ Chí Minhcó nhiệt độ trung bình năm khoảng 260C, biên độ nhiệt trong năm khoảng 80C.

=> Giải thích:

+ Do càng vào Nam càng gần xích đạo, xa chí tuyến nên góc chiếu sáng của tia sáng Mặt Trời và thời gian chiếu sáng tăng dần.

+ Do miền Bắc chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc, còn miền Nam hầu như không bị ảnh hưởng.

+ Do ảnh hưởng của địa hình, dãy Bạch Mã và Trường Sơn Bắc vuông góc với hướng của gió mùa Đông Bắc nên ngăn chặn ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc ảnh hưởng tới miền Nam.

- Phân hóa nhiệt độ theo độ cao:

+ So sánh trạm khí hậu Hà Nội với Sa Pa hoặc Nha Trang với Đà Lạt: (so sánh về nhiệt độ trung bình năm, nhiệt độ trung bình tháng cao nhất và nhiệt độ trung bình tháng thấp nhất).

+ So sánh nền nhiệt độ trung bình năm giữa vùng núi Hoàng Liên Sơn với Đồng bằng Bắc Bộ hoặc cao nguyên Nam Trung Bộ với bộ phận vùng duyên hải.

=> Giải thích: Do ảnh hưởng của quy luật đai cao, trung bình lên cao 100m nhiệt độ giảm 0,60C.

- Phân hóa theo hướng sườn: So sánh chế độ nhiệt tháng nóng nhất và tháng lạnh nhất của trạm Lạng Sơn (nơi đón gió mùa Đông Bắc) với trạm Điện Biên (nơi khuất gió mùa Đông Bắc).

=> Giải thích: 

+ Đối với gió mùa Đông Bắc, khu vực đón gió sẽ chịu ảnh hưởng mạnh mẽ, nhiệt độ xuống thấp, còn khu vực khuất gió sẽ có nhiệt độ cao hơn.

+ Đối với gió mùa Tây Nam, khu vực khuất gió sẽ có nhiệt độ cao hơn so với khu vực đón gió do hiệu ứng Phơn.

Đề bài

Cho bảng số liệu sau:

- So sánh chế độ nhiệt của Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
- Giải thích nguyên nhân của sự khác biệt đó?

Lời giải chi tiết

* So sánh chế độ nhiệt

- Hà Nội có nền nhiệt thấp hơn TP. Hồ Chí Minh. Cụ thể:

+ Nhiệt độ trung bình năm Hà Nội thấp hơn (23,50C so với 27,10C).

+ Nhiệt độ tháng lạnh nhất thấp hơn (16,40C so với 25,70C).

+ Biên độ nhiệt Hà Nội cao hơn (12,50C so với 3,20C).

- Nhiệt độ trung bình cao tuyệt đối của Hà Nội cao hơn TP. Hồ Chí Minh nhưng nhiệt độ trung bình thấp tuyệt đối của Hà Nội lại thấp hơn TP. Hồ Chí Minh nên biên độ nhiệt tuyệt đối của Hà Nội cũng cao hơn TP. Hồ Chí Minh (40,10C so với 26,20C).

- Như vậy, ta thấy càng vào Nam nhiệt độ trung bình năm càng tăng và biên độ nhiệt càng giảm.

* Giải thích

- Miền Bắc chịu ảnh hưởng sâu sắc của gió mùa Đông Bắc (có 3 tháng nhiệt độ dưới 180C) => tháng có nhiệt độ trung bình lạnh nhất có nhiệt độ rất thấp. Mặt khác, do nằm trong khu vực nhiệt đới nên mùa hạ vẫn có nhiệt độ cao => nền nhiệt thấp hơn so với miền Nam và biên độ nhiệt năm lớn.

- Miền Nam quanh năm do không chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc lại nằm gần Xích đạo nên nhận được bức xạ Mặt Trời hằng năm rất lớn,… => nền nhiệt cao và biên độ nhiệt năm nhỏ.