Ca sĩ diệu hiền là ai?

Sinh ra và lớn lên tại Long Khánh, Đồng Nai, trong một gia đình không có ai theo nghệ thuật, nhưng với niềm đam mê âm nhạc từ nhỏ, Diệu Hiền đã theo đuổi con đường vốn dĩ có nhiều khó khăn và thử thách này.

Năm 2001, cô tham gia cuộc thi Tiếng hát tuổi trẻ Long Khánh và đoạt giải nhất. Năm 2002, cô đoạt giải nhì Tiếng hát phát thanh – truyền hình Đồng Nai và cũng trong năm này, cô đoạt giải tư Tiếng hát truyền hình thành phố Hồ Chí Minh và giải triển vọng Sao Mai toàn quốc năm 2003.

Diệu Hiền tâm sự, cô cũng từng mất 2–3 năm trăn trở, hoang mang, tìm tòi để định hướng cho con đường âm nhạc của mình, cho đến khi gặp nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, một trong những nhạc sĩ gạo cội của nền tân nhạc Việt Nam. Ngoài những ca sĩ tên tuổi một thời thể hiện thành công những ca khúc vượt thời gian và không gian của ông thì đến thời điểm này, nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 rất vui khi thấy những “mầm xanh” của âm nhạc Việt đang vươn mình thức dậy. Diệu Hiền là một trong những “mầm xanh” ấy. Và cũng chính nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 đã định hướng dòng nhạc trữ tình cho cô đến ngày hôm nay.

Không ồn ào như bao ca sĩ khác, Diệu Hiền âm thầm lặng lẽ với con đường mình chọn. Nhìn dáng vẻ mỏng manh, yếu đuối, ít ai biết Diệu Hiền đã sống tự lập từ năm 18 tuổi. Tự ví mình như con kiến tha mồi về tổ, Diệu Hiền cần mẫn trong công việc hàng ngày tại phòng thu, đi học, đi dạy [cô hiện là giảng viên thanh nhạc trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật TP. Hồ Chí Minh].

Được hát những bản tình ca bằng cả tâm hồn và được khán giả đồng cảm là niềm hạnh phúc của cô. Chính vì thế, dù bận rộn với công việc giảng dạy và thu âm, cô vẫn dành một tuần từ 3–4 buổi tối để hát tại các phòng trà trong thành phố.

Thế Giới Văn Hóa online xin mời các bạn cùng lắng nghe những chia sẻ, tâm sự của Diệu Hiền để hiểu hơn về cô ca sĩ nhỏ nhắn nhưng có giọng ca sâu lắng đi vào lòng người này nhé.

Mới đây, NSND Bạch Tuyết đăng tải clip bà và đệ nhất đào võ cải lương Diệu Hiền trả lời phỏng vấn trước thềm đêm nhạc chung của cả hai trên YouTube. Đây cũng là lần hiếm hoi nghệ sĩ Diệu Hiền chịu trở lại sân khấu sau nhiều năm ở ẩn tại viện dưỡng lão nghệ sĩ.

Video: NSƯT Diệu Hiền tâm sự về cuộc sống hiện tại

Khi được hỏi về cuộc sống hiện tại, đệ nhất đào võ cải lương Việt Nam chia sẻ: "Bây giờ tôi không đi hát nữa vì sức khỏe yếu quá. Tôi bị tim nặng nên mặc dù có nhiều người mời show nhưng tôi không đi được.

…Từ khi vào viện dưỡng lão sống, tôi nghĩ đời mình tới đây là xong rồi, không còn gì phải trưng trổ để làm đẹp nữa, sự nghiệp ngừng lại được rồi…Bạn thấy đấy, tuy tôi và Bạch Tuyết cùng tuổi với nhau nhưng Bạch Tuyết vẫn còn sức khỏe trong khi tôi thì yếu rồi, không đi lại nhiều được. Tôi gặp phải nhiều tai nạn, khiến tôi bị yếu đi.

Nhưng Bạch Tuyết còn ở ngoài, vẫn đi diễn, chấm thi, làm giám khảo các kiểu. Bạch Tuyết thấy tôi như thế không bằng lòng. Bởi vậy nên Bạch Tuyết mới kêu tôi tới để trang điểm, làm tóc, chuẩn bị quần áo cho tôi thật lộng lẫy. Hôm nay Bạch Tuyết mời tôi đi diễn chung, tôi chỉ sợ mình nghỉ hát đã lâu, chẳng ai còn đến xem nữa, chỉ có hai đứa ngồi với nhau. Tôi cứ sợ, nếu chỉ có hai đứa thì không biết nói những chuyện gì".

Nghe bạn nói vậy, NSND Bạch Tuyết cho biết bà phải động viên rất nhiều thì nghệ sĩ Diệu Hiền mới đồng ý diễn cùng và cũng chỉ có NSND Bạch Tuyết mời được đệ nhất đào võ cải lương Việt Nam xuất hiện lại.

“Diệu Hiền đang sống ở viện dưỡng lão. Trong đó, các bác sống sao thì Diệu Hiền cũng như vậy, ăn mặc rất bình dị. Diệu Hiền không muốn làm mình nổi bật hơn so với các bác ở xung quanh. Khi gặp Diệu Hiền, tôi thấy Hiền rất âu sầu nên tôi nghĩ phải tìm cách để Hiền đẹp lại như ngày xưa.

Tôi cũng muốn nói để Diệu Hiền vui là khán giả vẫn luôn yêu mến những người từng cống hiến một thời, cống hiến suốt cả cuộc đời với nghệ thuật cải lương như Diệu Hiền. Bởi vậy nên khán giả vẫn đến xem rất đông", NSND Bạch Tuyết tâm sự.

NSƯT Diệu Hiền trong viện dưỡng lão

NSƯT Diệu Hiền sinh năm 1945, nổi danh với những vai đào võ dù khởi đầu bà đóng đào thương rất thành công. Trong sự nghiệp cải lương của mình, bà ghi dấu ấn trong các vai nữ tướng như vai Nhuỵ Kiều vở "Nhuỵ kiều tướng quân" hay vai Bùi Thị Xuân vở "Nữ tướng cờ đào". Khán giả đánh giá bà có lối ca diễn làm toát lên khí chất người nữ anh hùng bằng những điệu bộ và thần thái oai dũng, các thế võ dứt khoát, đẹp mắt cùng giọng ca lạ lẫm. Do đó mà đồng nghiệp và khán giả còn phong tặng bà là Đệ nhất đào võ của cải lương Việt Nam.

NSƯT Diệu Hiền thời còn trẻ

Ở tuổi 76, NSƯT Diệu Hiền sống trong viện dưỡng lão nghệ sĩ và mang trong mình nhiều căn bệnh nguy hiểm như: bệnh tim, thoát vị đĩa đệm, cao huyết áp, cường giáp, thấp khớp… nhưng lại không đủ tiền thuốc thang, chạy chữa. Do đó đệ nhất đào võ cải lương Việt Nam một thời đi và nói rất chậm, thị lực suy giảm.

Cũng tại đây, NSND Bạch Tuyết đã có những chia sẻ về sự “thất thế” của cải lương ngày nay. Theo nữ nghệ sĩ, nhiều người cho rằng cải lương đi xuống là đúng nhưng theo bà thì cải lương mỗi thời sẽ có những xu thế khác nhau.

NSND Bạch Tuyết và NSƯT Diệu Hiền

“Chẳng hạn, cũng là canh chua, cá kho nhưng ở thời trước chỉ là món bình dân, thời này được đưa hẳn vào khách sạn 5 sao, thành món ăn có giá trị. Bởi vậy nên mọi người hãy nhìn cuộc sống như nó vẫn diễn biến. Tôi vẫn vui vì hàng năm vẫn có những giọng ca mới cho cải lương chứ không phải không có”, bà tâm sự.

Cuối cùng, NSND Bạch Tuyết khẳng định, cải lương bây giờ khó tiếp cận khán giả hơn nhưng vẫn có nhiều thứ dễ hơn ngày trước. Điển hình như việc một nghệ sĩ hoàn toàn có thể tự dựng vở diễn rồi đưa lên mạng xã hội mà không cần qua đài truyền hình, phát thanh nào như ngày xưa; bằng cách này, tác phẩm có thể tiếp cận được hàng trăm ngàn người trong khi trước đây các nghệ sĩ cải lương đi diễn chỉ tiếp cận được với vài nghìn khán giả khi họ đến rạp thôi.

“Nhưng cái khó cho các bạn là không có tổ hợp diễn kết hợp cùng mình, không được đầu tư kỹ lưỡng, không có cái nôi để hỗ trợ cho nhanh hơn. Các bạn phải tự thân vận động. Vì thế nên tôi cũng thương các bạn trẻ bây giờ lắm", nữ nghệ sĩ cải lương nói.

Theo YouTube NSND Bạch Tuyết

Tôi không mong các con phải báo hiếu mình

Chia sẻ với VietNamNet, NSƯT Diệu Hiền cho hay những tháng giãn cách xã hội, bà cùng những đồng nghiệp trong Viện dưỡng lão nghệ sĩ chỉ quanh quẩn từ phòng đến khuôn viên. Vì các nghệ sĩ đều lớn tuổi, có bệnh nền trong người, ban quản lý tại đây yêu cầu từng cá nhân chấp hành nghiêm quy tắc 5K.

Diệu Hiền kể bình thường Viện dưỡng lão luôn rộn ràng tiếng cười nói của khách đến thăm. Mỗi dịp giỗ Tổ hằng năm, nhiều nghệ sĩ sân khấu và cả tân nhạc cũng đến thắp hương, trò chuyện. Vậy nhưng năm nay mọi thứ đìu hiu, khung cảnh trống trải khó tả.

“Chúng tôi nay đều ở hàng 70-80, sức khỏe nay ốm mai đau. Ban quản lý Viện lo sợ nhỡ có lây nhiễm dịch thì rất nguy hiểm. Hoàn thành mũi một vắc-xin, tôi vẫn khỏe mạnh và đang chờ đến thời gian tiêm mũi hai. Tôi mong dịch bệnh kiểm soát để sớm gặp lại người thân, khán giả”, bà nói.

8 năm qua, Viện dưỡng lão nghệ sĩ sân khấu ở đường Âu Dương Lân, quận 8, TP.HCM cũng trở thành tổ ấm của Diệu Hiền. Với bà, đây cũng là nơi chốn để mình gửi gắm phần đời còn lại sau gần cả đời người bôn ba mưu sinh. 

Ban đầu, Diệu Hiền sống cùng gia đình con cháu hơn 10 thành viên trong một căn chung cư cũ chật hẹp. Một dịp đại diện Hội sân khấu TP.HCM đến nhà thăm đã động viên bà nên vào sống cùng những đồng nghiệp. Vào sau, bà được xếp ở ngay căn phòng nhỏ tầng trệt, không phải leo cầu thang. 

Diệu Hiền sống thảnh thơi bên những người bạn nghệ sĩ có cùng cảnh ngộ. Mỗi ngày, bà sinh hoạt, ăn uống theo những khung giờ giấc cố định. Mọi người cũng quây quần tụng kinh niệm Phật mỗi tối, tâm tình về chuyện đời, chuyện nghề. Họ kể những mẩu chuyện về thời xưa đi lưu diễn ra sao, tập tuồng ở các đoàn hát thế nào rồi cùng nhau cười đùa. 

Diệu Hiền có 5 người con, đa số đã lập gia đình nhưng vẫn nặng gánh mưu sinh. Trong đó, hai người con trai chơi đàn tại các tụ điểm sân khấu, hai con gái theo nghiệp cầm ca của mẹ dù hiếm khi được mời show. Con gái út của bà cũng bị động kinh bẩm sinh nên cần có người chăm nom. Hiểu rõ hoàn cảnh từng người con, nữ nghệ sĩ không đòi hỏi họ phải báo hiếu hay trông mong sự hỗ trợ tiền bạc.

“Các con tôi dù không khá giả gì nhưng có hiếu với mẹ. Dịch bệnh thất nghiệp, áp lực kinh tế nhưng chúng vẫn mỗi ngày gọi điện hỏi thăm tôi. Mỗi nhà mỗi cảnh, tôi chỉ mong các con sống vui khỏe, bình an, đi làm tự nuôi thân và yêu thương nhau là tốt lắm rồi”, nữ nghệ sĩ trầm ngâm. 

Bệnh tật, khốn khó nhưng không bi quan

Diệu Hiền từng là một ‘Đệ nhất đào võ’, nổi tiếng khắp các sân khấu phía Nam nhưng về già sống cảnh nghèo, bệnh tật. Hình ảnh ấy khiến đồng nghiệp, khán giả không khỏi mủi lòng cảm thương bà. Dẫu vậy, nữ nghệ sĩ tỏ ra lạc quan, chưa bao giờ trách nghề bạc bẽo hay tủi thân vì hoàn cảnh tuổi già. Chính tình thương từ khán giả, đồng nghiệp hay những học trò qua gói quà, chút tiền phụ mua thuốc thang mỗi dịp ghé thăm khiến bà ấm lòng.

“Nhiều người hay bảo nghề hát bạc chứ tôi thì không. Sân khấu và khán giả đã cho tôi quá nhiều thứ. Giờ tuổi già ốm đau, neo đơn là phần số của mình phải chấp nhận. Tôi rời sân khấu nhiều năm nhưng có bệnh tật thiếu thốn khán giả vẫn nhớ đến thăm hỏi. Như vậy tôi phải biết ơn họ lắm chứ vì luôn nhớ mình”, nữ nghệ sĩ tâm sự.

Giải nghệ nhiều năm, Diệu Hiền vẫn đau đáu về cải lương, xem nó như một phần máu thịt của mình. Từ những ngày đầu đi theo nghiệp cầm ca đến khi thành danh, những vinh quang lẫn đoạn trường của nghề bà đều đã nếm trải đủ.

Ảnh thời trẻ của NSƯT Diệu Hiền. Dù giải nghệ sớm vì bệnh tật, bà vẫn có hơn 100 vai diễn để đời trên sân khấu cải lương.

Diệu Hiền có chiếc cassette nhỏ luôn để ở đầu giường. Mỗi tối nằm nghe những giọng ca vừa lạ vừa quen cất lên qua sóng radio, nữ nghệ sĩ thấy mình như sống lại một thời huy hoàng của nghề hát.

Ở tuổi 76, "Nữ tướng Triệu Thị Trinh" mang trong mình nhiều căn bệnh như: thoát vị đĩa đệm, cao huyết áp, cường giáp, thấp khớp… Chứng bệnh hở van tim nặng khiến bà dễ thở dốc, kiệt sức dù đôi khi chỉ di chuyển vài bước chân. Cũng vì sức khỏe không tốt, nữ nghệ sĩ ái ngại xuất hiện nơi đông người dẫu không ít bầu show ngỏ lời mong bà "tái xuất".

Mãi đến đầu năm 2021, người bạn thân của bà – NSND Bạch Tuyết – muốn cùng thực hiện một show nhạc kỷ niệm. Diệu Hiền đã nhận lời vi muốn hàn huyên kỷ niệm cùng người bạn bằng tuổi, đồng thời cũng để tri ân và từ biệt khán giả. Chương trình dự kiến diễn ra đầu tháng 5 nhưng do dịch bệnh nên phải trì hoãn.

Kể với phóng viên, bà cho biết ước nguyện có thể hát được trơn tru bản tân cổ Tần Quỳnh khóc bạn vốn gắn liền với tên tuổi mình. “Người già như chiếc lá vàng còn sót lại trên cành cây xanh, chỉ cần một cơn gió nhẹ cũng rơi rụng. Tôi muốn một lần nữa được đứng trên sân khấu rồi có nhắm mắt xuôi tay cũng mãn nguyện”, bà nói.

Với Diệu Hiền, mọi vinh quang, đau khổ, hạnh phúc ở đời đều đã nếm trải, nên không còn gì để lưu luyến. Bà mong những năm tháng cuối đời bình yên, ngủ một giấc có thể ra đi để bệnh tật không còn giày vò, không phiền lụy mọi người xung quanh.

Clip NSƯT Diệu Hiền hát 'Tần Quỳnh khóc bạn'

NSƯT Diệu Hiền tên thật là Lâm Thị Hiền, sinh năm 1945 tại Bạc Liêu. Bà mồ côi cha từ nhỏ, mẹ đi thêm bước nữa với người đàn ông khác. Năm 14 tuổi, bà bỏ nhà theo gánh hát, được nhiều người thầy dạy nghề. Năm 16 tuổi, bà được giao đóng vai đào chính và bắt đầu phát triển tên tuổi ở khắp các sân khấu phía Nam. Với lối ca diễn mạnh mẽ, hào sảng, bà được phong tặng danh hiệu "Đệ nhất đào võ" trong đó vai nữ tướng Triệu Thị Trinh vở Nhụy Kiều Tướng quân và vai Bùi Thị Xuân trong vở Nữ tướng Cờ Đào được xem là kinh điển.

Sau này khi cải lương xuống dốc, bà theo đoàn hát về các tỉnh để mưu sinh. Năm 1979, một vụ tai nạn hỏa hoạn khiến Diệu Hiền bị bỏng tay nặng. Bà dần xa rời sân khấu để về sống lặng lẽ cùng con cháu.

Tuấn Chiêu

NSND Bạch Tuyết và NSƯT Diệu Hiền - 'đệ nhất đào võ' một thời có tình bạn 60 năm thân thiết. Cả hai tổ chức đêm nhạc để ôn lại kỷ niệm và tri ân khán giả.