Đánh giá chiếm hưởng thu lời bất chính năm 2024

Ngày 18-8, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 38 bị can trong vụ Công ty Việt Á nâng khống giá kit xét nghiệm COVID-19.

Trong những người đề nghị truy tố, có nhiều người giữ chức vụ cao như: hai cựu ủy viên trung ương, cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long và Chu Ngọc Anh; cựu ủy viên trung ương, cựu bí thư tỉnh Hải Dương Phạm Xuân Thăng; ông Nguyễn Văn Trịnh, trợ lý phó thủ tướng; ông Phạm Công Tạc, cựu thứ trưởng Khoa học và Công nghệ...

Phan Quốc Việt, chủ tịch hội đồng quản trị kiêm tổng giám đốc Công ty Việt Á, bị đề nghị truy tố hai tội danh đưa hối lộ và vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Đáng chú ý, tổng số tiền mà Việt đã hối lộ các quan chức trong vụ án này bị kết luận lên đến 106 tỉ đồng.

Hành vi nâng khống giá kit xét nghiệm của Phan Quốc Việt bị cáo buộc gây thiệt hại ngân sách nhà nước hơn 432 tỉ đồng.

C03 kết luận điều tra vụ án Công ty Việt Á 'thổi giá' kit xét nghiệm, ông Nguyễn Thanh Long nhận 2,25 triệu USD

Theo kết luận, khi dịch COVID-19 bùng phát tại Vũ Hán, Trung Quốc và các nước trên thế giới, Chính phủ có chủ trương giao Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các đơn vị khoa học chủ động nghiên cứu chế tạo sinh phẩm phục vụ công tác phòng chống dịch.

Phan Quốc Việt đã câu kết, thông đồng với Trịnh Thanh Hùng (khi đó là phó vụ trưởng của Bộ Khoa học và Công nghệ) với mục đích để Công ty Việt Á được tham gia thực hiện đề tài nghiên cứu kit xét nghiệm của bộ này, sau đó chiếm đoạt, biến kit xét nghiệm thành sản phẩm của Công ty Việt Á.

Từ đó Công ty Việt Á sản xuất kit xét nghiệm để tiêu thụ và thu lời - kết luận nêu.

Phan Quốc Việt đã thông đồng với Hùng để Công ty Việt Á được Bộ Khoa học và Công nghệ phê duyệt tham gia phối hợp Học viện Quân y thực hiện đề tài.

Tổng giám đốc Công ty Việt Á Phan Quốc Việt tại cơ quan điều tra - Ảnh: GIANG LONG

Quá trình tham gia nghiên cứu, Phan Quốc Việt thông đồng với Trịnh Thanh Hùng để Công ty Việt Á được sử dụng kết quả nghiên cứu đề tài, lập hồ sơ đăng ký gửi Bộ Y tế.

Nâng khống giá từ 143.000 đồng lên 470.000 đồng/test

Sau đó, Phan Quốc Việt tiếp tục đề nghị Nguyễn Văn Trịnh (cán bộ Văn phòng Chính phủ, trợ lý phó thủ tưởng), bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh (nguyên thư ký của ông Nguyễn Thanh Long) để can thiệp, tác động, chỉ đạo trái pháp luật nhằm chiếm đoạt kit xét nghiệm là sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước.

Cựu bộ trưởng đã chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn (cựu vụ trưởng Vụ trang thiết bị và công trình y tế) để Công ty Việt Á được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, đăng ký lưu hành chính thức kit xét nghiệm COVID-19 cho Công ty Việt Á.

"Từ đó, test xét nghiệm vốn là sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý bị chiếm đoạt, biến thành tài sản thuộc sở hữu của Công ty Việt Á trái quy định pháp luật", kết luận nêu.

Khi Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bán 200.000 kit xét nghiệm cho Bộ Y tế, Phan Quốc Việt đã nâng khống giá để thu lợi nhuận và có tiền chi hoa hồng ngoài hợp đồng và chi hối lộ các quan chức.

Kết quả điều tra xác định, giá thành sản xuất test tối đa khoảng 143.461 đồng/test (đã bao gồm 5% lợi nhuận và tất cả chi phí) nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/test.

Mức giá mà Bộ Y tế hiệp thương này bị kết luận là không có căn cứ.

"Khi Bộ Y tế kiểm tra giá hiệp thương, xác định Công ty Việt Á thay đổi nguyên vật liệu sản xuất so với hồ sơ đăng ký lưu hành nhưng không ra kết luận kiểm tra, không kiến nghị biện pháp xử lý, dẫn đến Công ty Việt Á tiếp tục sử dụng giá hiệp thương với Bộ Y tế đã được Phan Quốc Việt nâng khống, tạo mặt bằng giá để bán cho các đơn vị, địa phương", kết luận nêu.

Thu lời bất chính số tiền hàng ngàn tỉ

Bộ Công an nhận định, hành vi thông đồng, cấu kết của Phan Quốc Việt với các bị can thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế và Văn phòng Chính phủ nêu trên đã giúp Công ty Việt Á biến kit xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước thành sản phẩm thương mại thuộc sở hữu của Công ty Việt Á.

Hành vi của các cựu quan chức trong vụ án này đã giúp Công ty Việt Á sản xuất, tiêu thụ kit xét nghiệm, thu lời bất chính số tiền đặc biệt lớn, gây thiệt hại tài sản nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Kết quả điều tra xác định năm 2020, 2021, tổng doanh thu của Công ty Việt Á là hơn 4,2 ngàn tỉ đồng. Trong đó, Công ty Việt Á đã sản xuất tổng số 8,7 triệu kit xét nghiệm, tiêu thụ (bán, cho, tặng, ứng trước) cho các đơn vị, cơ sở y tế 8,3 triệu kit xét nghiệm, tổng trị giá hơn 3,9 ngàn tỉ đồng.

Kết quả điều tra xác định, từ việc nâng khống giá bán test xét nghiệm, tiêu thụ hơn 8 triệu test, Công ty Việt Á đã hưởng lợi trái phép số tiền đặc biệt lớn, lên đến hơn 1.200 tỉ.

Trong đó, Công ty Việt Á đã được thanh toán 5,9 triệu kit xét nghiệm với tổng trị giá hơn 2,2 ngàn tỉ đồng.

Phan Quốc Việt bị xác định có vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án này. Lợi nhuận thu được từ việc nâng khống giá kit xét nghiệm, tổng giám đốc Việt Á đã dùng số tiền rất lớn để chi hối lộ, "lót tay" cho nhiều người là lãnh đạo, cán bộ của một số bộ ngành.

Theo kết luận, Phan Quốc Việt cùng Trịnh Thanh Hùng thỏa thuận ăn chia % doanh thu của Công ty Việt Á từ việc tiêu thụ kit xét nghiệm. Việt đã 2 lần đưa tổng số tiền 350.000 USD (tương đương 8 tỉ đồng) cho Trịnh Thanh Hùng.

Phan Quốc Việt đưa hối lộ cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long 2,25 triệu USD (tương đương 51 tỉ đồng). Thư ký của ông Long cũng nhận hối lộ từ Việt 4 tỉ đồng.

Tổng giám đốc Công ty Việt Á chi tiền cảm ơn ông Nguyễn Văn Trịnh (cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ, cựu trợ lý phó thủ tướng) số tiền 200.000 USD. Đưa cảm ơn cựu bộ trưởng Chu Ngọc Anh 200.000 USD và cảm ơn cựu thứ trưởng Phạm Công Tạc 50.000 USD.

Việt cũng đưa hối lộ ông Nguyễn Minh Tuấn, cựu vụ trưởng Vụ trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế 300.000 USD; đưa hối lộ Nguyễn Nam Liên, vụ trưởng Vụ kế hoạch tài chính Bộ Y tế 100.000 USD.

Theo cơ quan điều tra, Việt đưa hối lộ và chi "lót tay" những người trên với mục đích để cảm ơn việc tác động, tạo điều kiện giúp Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu đề tài, phát triển sản phẩm kit xét nghiệm, được cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm không thuộc sở hữu của Công ty Việt Á và được tạo điều kiện hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương theo giá đã được Phan Quốc Việt nâng khống.