Làng mộ trạch hải dương có bao nhiêu tiến sĩ năm 2024

Lễ hội truyền thống làng Mộ Trạch không chỉ là ngày hội của người dân trong làng mà còn là dịp để con cháu dòng họ Vũ - Võ từ khắp mọi nơi tìm về quê cha, đất tổ để ôn lại và nhân rộng truyền thống hiếu học của mảnh đất này.

Làng Mộ Trạch là một ngôi làng cổ, nổi danh trong lịch sử là làng khoa bảng “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam, với 36 người đỗ tiến sĩ Nho học. Danh tiếng khoa bảng làng Mộ Trạch được khẳng định qua câu: “Tiền làng Đọc, thóc làng Nhữ, chữ làng Chằm” (Chằm là tên xưa của làng Mộ Trạch). Khoa thi năm 1656, cả nước chọn được 6 tiến sĩ, riêng làng Mộ Trạch đỗ 3 tiến sĩ, vua Tự Đức đã khen ngợi chỉ riêng làng Mộ Trạch tài bằng nửa cả nước.

Lễ hội làng Mộ Trạch có rước kiệu rồng. Lễ rước được bắt đầu từ miếu ra đình làng để các chức sắc, bô lão trong làng làm lễ tế Thành hoàng với 8 trai làng áo chẽn đỏ cùng khiêng, đầu chít khăn đỏ. Trên ngai cao có mũ, áo, hia màu vàng tượng trưng cho Vũ Hồn - ông tổ của làng. Hai bên có che hai cái tán ở trên Long ngai, đi đầu có bát bửu lộ-bộ, cờ, quạt và đi trước kiệu.

Làng mộ trạch hải dương có bao nhiêu tiến sĩ năm 2024
Du khách thập phương dâng lễ tại miếu thờ ông Tổ dòng họ Vũ- Võ Mộ Trạch.

Sau lễ rước kiệu và dâng hương tưởng nhớ 1215 năm ngày sinh Đức Thần Tổ (804-2019), lễ hội diễn ra với các màn múa, hát, các trò chơi văn hóa dân gian. Để động viên thế hệ trẻ tiếp nối truyền thống khoa bảng của cha ông, Ban khuyến học - khuyến tài của dòng họ đã trao tặng bằng Vũ tộc tinh hoa, bằng khen và phần thưởng cho các cá nhân có nhiều công lao đóng góp cho dòng họ và các em học sinh, sinh viên đạt thành tích xuất sắc trong học tập.

Làng mộ trạch hải dương có bao nhiêu tiến sĩ năm 2024
Trao bằng Vũ tộc tinh hoa cho các cá nhân đã có nhiều đóng góp đối với dòng họ Vũ - Võ.

Năm 2018 xã Tân Hồng, huyện Bình Giang tỉnh Hải Dương đã đón nhận Cúp kỷ lục Việt Nam do Hội đồng Xác lập kỷ lục Việt Nam công nhận làng Mộ Trạch có số lượng tiến sĩ Nho học nhiều nhất cả nước từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVIII và tiếp nhận trống đồng cổ 2.000 năm tuổi do gia đình ông Vũ Xuân Hưng quê ở Thanh Hóa công đức cho khu di tích miếu thờ.

(HNNN) - Chiều cuối năm, tôi về thăm làng Mộ Trạch (xã Tân Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương), đường nối từ tỉnh lộ 392 dẫn vào làng khiến tôi sững sờ. Một con đường dài chừng 2km, thẳng tắp, trải nhựa phẳng lỳ và rộng 20 mét, nổi bật giữa vùng quê.

Làng mộ trạch hải dương có bao nhiêu tiến sĩ năm 2024

Đường vào làng và cổng làng Mộ Trạch.

Tiếp đón tôi tại đền thờ Thủy tổ họ Vũ, Võ Việt Nam là ông Vũ Huy Nhan, 73 tuổi người trông coi đền thờ. Tôi nói ra cảm nhận của mình về đồng lúa xanh rờn, được ông Nhan cho biết: “Làng tôi kể từ khi cụ Vũ Hồn về đây lập làng chẳng có gì ngoài lúa, ngoài học”. “Chẳng có gì ngoài lúa, ngoài học”, câu giới thiệu nghe khiêm tốn vậy thôi chứ làng Mộ Trạch, làng “Đệ nhất khoa bảng” nước Nam đã từ lâu nức tiếng gần xa, đã từ lâu là niềm tự hào của người dân quê lúa.

Sử sách đã ghi chép lại: Từ năm 1428-1789, làng Mộ Trạch đã có đến 36 vị đỗ tiến sĩ, hàng trăm người đỗ hương cống, sinh đồ, tú tài. Nhiều người trong số các đại khoa giữ chức vụ trọng yếu trong triều đình phong kiến các thời đại. Mộ Trạch cũng là nơi xuất thân của 5 trạng gồm: Trạng chữ Lê Nại, Trạng toán Vũ Hữu, Trạng cờ Vũ Huyến, Trạng vật Vũ Phong và Trạng chạy Vũ Cương Trực. Tích làng Mộ Trạch kể rằng: Vào năm 39 tuổi, vị tiến sĩ trẻ nhất trong lịch sử khoa bảng Trung Hoa, tên là Vũ Hồn, đã từ quan đưa gia đình di xuống phía nam. Trong hành trình đi tìm đất lập làng của mình vào một buổi đẹp trời đã dừng chân ở nơi này.

Hồi đó, nơi này còn hoang vu, dân cư thưa thớt, đất lại trũng thấp, Vũ Hồn với con mắt tinh đời nhận thấy nơi đây phong thủy rất tốt nên đã ngẫm: “Nơi này sơn thủy hữu tình, long trầu hổ ấp, nội sào ngoại sào, tả phù hữu bật, năm con ngựa chầu đằng trước, bảy ngôi sao chiếu đằng sau, thần đồng đứng hai bên, bảng bút bày sẵn thật là nơi đất phát tổ tiến sĩ”. Vũ Hồn bèn vẽ thành địa đồ, xác định đến đây lập nghiệp. Đời sau truyền câu hát “Mạch từ lòng đất chảy ra/ Như nguồn sữa mẹ nuôi ta tháng ngày/ Truyền rằng ở mạch giếng này/ Là nguồn khoa bảng, chỉ đầy không vơi”.

Như để chứng minh cho sự ngẫm của người xưa, ông Vũ Huy Nhan dẫn chúng tôi ra đứng trước cửa đền, rồi cho hay: “Nguồn nước chảy mãi trong câu ca chính là giếng làng Mộ Trạch, vốn không bao giờ cạn hay vẩn đục”. Giếng làng có đường kính 36 mét, vừa khớp với con số 36 vị trạng nguyên, tiến sĩ của làng. Tuy mực nước giếng chỉ sâu 1 mét nhưng cứ múc đến đâu là nước đầy đến đó, không bao giờ cạn. Khi giếng nước được tu sửa, người dân thấy nước chảy ra trong hơn, dùng thử thì thấy rất ngọt. Trước đây, những năm đại hạn, trong khi giếng làng khác đã cạn thì giếng làng Mộ Trạch vẫn đầy như vậy. Sự trùng hợp này khiến người dân tin rằng con em mình thông minh học giỏi là nhờ giếng làng hội tụ được tinh hoa của trời đất.

Làng mộ trạch hải dương có bao nhiêu tiến sĩ năm 2024

Nhà bia tiến sĩ.

Đứng trước cửa đền, ông Vũ Huy Nhan cho biết: Đền thờ Thủy tổ họ Vũ, Võ Việt Nam được xây dựng vào năm 1685, dưới triều vua Lê Thần Tông. Đền xây theo kiểu truyền thống, có ba gian, hình chữ Đinh. Đền xây dựng chính trên phần đất mà trước khi mất Vũ Hồn đã dặn dò con cháu. Cụ cho rằng: Vị trí này có hình dáng đầu rồng đang ngẩng cao trông về hướng đông, hướng ấy mặt trời mọc sẽ soi đường cho con cháu. Nói rồi ông Nhan chỉ tay vào hai ao nhỏ ở sát hai bên phía trong cổng đền. Ông Huy nói: Phía bắc là ao Tam Thai, thể hiện 3 quả trứng với ý nghĩa sẽ sinh sôi đời đời con cháu. Phía nam là ao Mực, thể hiện sự dồi dào nguồn chữ nghĩa của làng không bao giờ hết. Cho tới nay, làng Mộ Trạch vẫn là một làng thuần nông. Làng không có nghề phụ và theo như trào lưu phát triển kinh tế hiện nay thì làng cũng không có “bóng dáng” công nghiệp nào. Có lẽ bởi thuần nông nên dân làng vẫn lấy sự học làm cốt lõi.

Chúng tôi cùng quay vào trong đền. Dường như câu chuyện về vị tổ biết nhìn xa trông rộng thôi thúc chúng tôi. Nhìn lên bức hoành phi treo trên chính điện, ông Vũ Huy Nhan thong thả đọc to “Vạn đại lưu phương tiếng thơm muôn đời”. Đúng là với danh xưng “Làng đệ nhất khoa bảng” vì cho tới nay, làng Mộ Trạch vẫn là một làng khoa bảng “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam với số lượng tiến sĩ Nho học đông nhất nước với 36 vị, có 1 vị đỗ Trạng nguyên và 11 vị đỗ Hoàng giáp. Điều lý thú là họ Vũ không chỉ là dòng họ đông nhất ở làng mà còn có 29 vị đỗ tiến sĩ Nho học.

Thấy chúng tôi có ý ra về, ông Vũ Huy Nhan nói: “Còn một chỗ nữa các ông nên ghé”. Thì ra “chỗ nên ghé” mà ông Nhan nói chính là Nhà bia tiến sĩ của làng. Ông Nhan cho biết: “Nhà bia này có đủ 36 tấm bia, mỗi vị tiến sĩ một bia. Bia làm bằng đá, đứng trên mai rùa giống như bia tiến sĩ ở Văn Miếu Hà Nội”. Bia được đặt theo chiều kim đồng hồ, bắt đầu từ tấm bia khắc tên vị tiến sĩ đầu tiên cho tới vị tiến sĩ thứ 36. Điều thú vị là bia được khắc cả hai mặt, mặt trước khắc chữ Hán, mặt sau khắc chữ Việt.

Làng Tiến sĩ Mộ Trạch ở đâu?

Làng Mộ Trạch là một trong bốn làng của xã Tân Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Làng nằm cách Hà Nội khoảng 50 km trên quốc lộ 5 đường Hà Nội - Hải Phòng, cách thành phố Hải Dương về phía Tây Nam khoảng 30 km.

Làng có nhiều tiến sĩ nhất là làng Mộ Trạch xã Tân Hồng huyện Bình Giang tỉnh Hải Dương có bao nhiêu tiến sĩ?

Với 36 người đỗ tiến sĩ nho học thời phong kiến, làng Mộ Trạch, xã Tân Hồng, huyện Bình Giang (Hải Dương) nổi danh trong lịch sử là ngôi làng khoa bảng độc nhất vô nhị ở Việt Nam.

Hải Dương có bao nhiêu tiến sĩ?

Trong đó, tỉnh Hải Dương có nhiều tiễn sĩ nhất (488 tiến sĩ, nếu tính theo địa giới năm 1888 thì có 638 tiến sĩ). Huyện Nam Sách là huyện có nhiều tiến sĩ nhất nước (125), làng Mộ Trạch (Tân Hồng, Bình Giang) là làng có nhiều tiến sĩ nhất nước (37), được gọi là “Lò Tiến sĩ xứ Đông”.

Nhật Giá bán thiên hạ là gì?

"Nhất gia bán thiên hạ!" (nghĩa là: Một nhà bằng nửa nước!). Câu nói chỉ có 5 chữ của Tự Đức (1847 - 1883) vị Vua sính chữ hàng thứ 4 của Triều Nguyễn (1802 - 1945) gần 200 năm sau nhắc về hiện tượng thời cực thịnh của khoa thi Xuân độc nhất vô nhị đã diễn ra năm Bính Thân 1656 đời vua Lê Thần Tông.