Lỗi không nói được talktv khi vào game năm 2024

Từ Umbala đến 360Live, các nền tảng công nghệ Việt thường không thể cạnh tranh được với các đối thủ nước ngoài như TikTok hay Bigo Live. Vì đâu nên nỗi?

Khi Facebook chập chững những bước đi đầu tiên vào Việt Nam, các mạng xã hội Việt đã sẵn ở đó. Thế nhưng, sau nhiều năm, các đối thủ của Facebook lần lượt rơi rụng.

Điều tương tự cũng xảy ra khi YouTube hay TikTok xâm chiếm thị trường Việt khiến nhiều người thắc mắc, vì đâu nên nỗi này?

Đầu tiên, rào cản lớn nhất khiến cuộc đua trở nên không cân sức giữa sản phẩm Việt và sản phẩm ngoại, đó chính là vấn đề vốn. Khi streaming bắt đầu manh nha ở Việt Nam, ccTalk (sau đó đổi tên là TalkTV) của VNG đã ở đó từ năm 2014 và thống trị thị trường trong khoảng thời gian tương đối dài.

Đây chính là nơi tạo ra các idol trên mạng đầu tiên ở Việt Nam, tức những người ca hát nhảy múa để nhận tiền ủng hộ (donate) từ người xem. TalkTV còn là bệ phóng cho những ViruSs, PewPew và từng góp phần tạo ra cơn sốt Happy Polla ở Việt Nam.

ccTalk từng làm mưa làm gió ở Việt Nam kể từ năm 2014 (trong ảnh: hiện tượng mạng Lệ Rơi)

Đáng tiếc, nền tảng này không thể giữ chân các idol, streamer của mình lâu hơn trước làn sóng từ Bigo Live, Nimo TV, Nonolive để rồi đành âm thầm đóng cửa vào khoảng cuối năm 2018.

Nỗ lực thay đổi và làm mới sản phẩm của VNG bằng 360Live sau đó cũng không đạt được hiệu quả khi nền tảng này cũng âm thầm dừng hoạt động từ lâu. Các số liệu nội bộ liên quan đến những sản phẩm của công ty chưa từng được VNG chính thức công bố, nhưng ước tính ở thời kỳ hoàng kim TalkTV thu hút khoảng 100.000 người xem cùng thời điểm (CCU), theo cựu Giám đốc sản phẩm Lã Xuân Thắng.

Còn với Umbala, CEO Nguyễn Minh Thảo đã nhiều lần thừa nhận việc bị đối thủ TikTok dùng tiền đè bẹp như thế nào. Công ty của anh từng bị đối thủ chèo kéo nhân sự với mức đề nghị (offer) gấp 5 lần và lôi kéo những người làm nội dung nhảy sang TikTok với mức giá 200.000 đồng/video.

Công ty mẹ của TikTok, ByteDance, từng bỏ tới 1 tỷ USD để thâu tóm Musical.ly của Mỹ hồi năm 2017. Trong khi đó, Bigo Live, Nimo TV hay Nonolive đều nhận được hàng trăm triệu USD tiền đầu tư để tấn công vào thị trường ở khu vực Đông Nam Á.

Bigo Live đã bị YY.com của Trung Quốc mua lại hồi năm 2019. Cả Nonolive và Nimo TV thì đều thuộc sở hữu của hai nền tảng livestream lớn nhất nhì Trung Quốc là Douyu và Huya. Cổ đông lớn nhất ở đây chính là gã khổng lồ Tencent.

Có thể thấy, đặc điểm chung của những nền tảng ngoại là ‘mạnh vì gạo, bạo vì tiền’. Vì thế các idol, streamer Việt khó lòng cưỡng lại những lời mời gọi béo bở. Linh Ngọc Đàm từng tiết lộ cô được trả 20.000 USD/tháng để làm việc cho Nonolive hồi năm 2018, nhưng đây vẫn chưa phải là streamer nằm trong nhóm thu nhập cao nhất Việt Nam hiện nay.

Một số nền tảng trong hệ sinh thái mobile ngày trước (nguồn: Adsota)

Vấn đề thiếu vốn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng mở rộng của nền tảng Việt. Nó còn trực tiếp làm suy yếu khả năng duy trì và phát triển sản phẩm nội bộ. Ở thời điểm huy hoàng, ccTalk (hay TalkTV sau này) thường xuyên bị người dùng phản ánh vì tình trạng lag giật, lỗi sau khi update. Khả năng chịu tải của server, băng thông (bandwidth) là rào cản lớn khiến lượng người xem nền tảng này không có được sự ổn định và bứt phá như Facebook hay YouTube bây giờ.

Kỷ lục livestream của Facebook Gaming ở Việt Nam là 137.000 người xem cùng lúc do Nam Blue vừa thiết lập hồi tháng 8/2020. Trong khi đó, YouTube cũng vừa ghi nhận kỷ lục 242.000 người xem Độ Mixi sau vụ scandal chửi bậy bị lên sóng VTV. Còn với TalkTV, kỷ lục cao nhất được tạo ra là 30.000 người xem trận showmatch giữa hai tuyển thủ QTV và SofM hồi năm 2015.

Đấy mới chỉ là tính riêng mảng game, ở các lĩnh vực khác, TalkTV hay bất cứ nền tảng Việt nào đều không có cửa so sánh với đối thủ ngoại. Gần nhất, Rap Việt đã lập kỷ lục xem truyền hình đối với một gameshow bằng con số 700.000 người xem cùng lúc trên YouTube. Xa hơn, các trận đấu của U23 Việt Nam từng lập kỷ lục người xem trên YouTube hay Facebook lên tới cả triệu người cùng lúc.Gần đây, những mạng xã hội Việt như Gapo hay Lotus cũng cố gắng làm điều tương tự khi lôi kéo những người nổi tiếng livestream nhằm thu hút người xem trực tiếp các nền tảng. Tuy nhiên, các mạng xã hội này vẫn gặp phải bài toán khó tương tự TalkTV ngày nào.

Nhìn về thành công gần đây của TikTok, khi được ICTnews đặt câu hỏi, cả VNG và Umbala đều chưa đưa ra được đáp án vì sao nền tảng Việt thường gặp khó trên sân nhà, tính tới thời điểm viết bài. Nếu không thể tìm ra được đáp án, việc đánh bật đối thủ mới nổi như TikTok đã khó, với những kẻ ‘già dơ’ như YouTube hay Facebook còn khó nhằn hơn.

Các nền tảng livestream game có sự “chống lưng” của ông lớn công nghệ trên thế giới luôn “mạnh vì gạo, bạo vì tiền” và dường như bất bại trong cuộc chiến cạnh tranh.

Giới “nghiện” game đang ngày càng đông đảo, còn livestream game thì trở thành ngành công nghiệp “triệu USD”

Sôi động streamer “máu mặt”

Tháng 12/2021, Dũng CT đã chính thức chuyển sang hoạt động trên nền tảng livestream game hàng đầu Việt Nam - Nimo TV. Anh là một tên tuổi streamer (người phát sóng trực tiếp thông qua nền tảng online trực tuyến có thể kết nối) có “máu mặt” tại Việt Nam, tiên phong trong trào lưu livestream game PS4.

Buổi livestream đầu tiên trên nền tảng Nimo TV của Dũng CT ngày 1/12/2021 đã đạt hơn 70.000 người xem và ngay sau đó, kênh livestream game trên Nimo TV đã cán mốc 86.000 người theo dõi.

Số người xem đạt đỉnh cao hơn cả trên nền tảng YouTube cho thấy, nền tảng Nimo TV đang tạo ra môi trường tốt để giúp fan hâm mộ có thể xem được các buổi livestream của Dũng CT.

Theo dữ liệu nghiên cứu của Appota, có đến 80% cộng đồng game nhận thấy rằng, họ đã dành nhiều gian hơn để xem các game trong khi dịch Covid-19 bùng phát. Khán giả dành trung bình 2,2 giờ/ngày để xem livestream từ các nhà sáng tạo nội dung. Có tới 43% nhà sáng tạo nội dung đồng ý rằng, kênh của họ có lượt tương tác cao trong thời điểm dịch bệnh. Tuy nhiên, mức tăng này có thể chỉ là do tình trạng chung của dịch bệnh, khi khán giả có thêm nhiều thời gian rảnh rỗi.

Với hàng loạt cái tên như Độ Mixi, Refund Gaming, Misthy, Ngân Sát Thủ, Bộ Bim… và những thành viên từ các đội tuyển có tiếng trong làng esports (thể thao điện tử) Việt Nam như SBTC, Cerberus Esports, The Expendables, Dũng CT, Team Đụt gắn bó với Nimo TV, có thể thấy, nền tảng này là bàn đạp tốt để hút lượng streamer “khủng”.

Nimo TV là một nền tảng livestream chơi game hàng đầu trên cả máy tính (PC) và ứng dụng di động (mobile app), thuộc HUYA Inc. (mã HUYA, sàn NYSE). Ra mắt tại Indonesia vào cuối tháng 4/2018, Nimo TV từng đặt mục tiêu trở thành nền tảng phát sóng trực tuyến toàn cầu tốt nhất, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp trò chơi và kinh doanh trên toàn thế giới.

Đây là nền tảng đối tác phát trực tuyến bên thứ ba độc quyền của Riot Games cho League of Legends Korea Champions 2018 tại Trung Quốc. Tháng 4/2020, khi Tencent trở thành cổ đông lớn nhất của HUYA, họ đã tăng cường mối quan hệ hợp tác, đặc biệt trong quy trình xây dựng nội dung và tối ưu khả năng phát trực tuyến với chất lượng cao nhất để phục vụ các game thủ.

Nếu năm 2014, tại thị trường Việt Nam chỉ có sự xuất hiện của TalkTV, thì từ năm 2017 đến nay, cuộc cạnh tranh giữa các nền tảng livestream, mạng xã hội ngày một sôi động với sự góp mặt của những tên tuổi toàn cầu như Facebook, YouTube, Garena (SEA Group), hay những thương hiệu khu vực như Nimo TV, Booyah (thuộc Garena).

Điều này đã phản ánh khá rõ về hệ sinh thái livestream game, sự cạnh tranh khốc liệt đối với cả người sáng tạo nội dung lẫn người dùng, cũng như sự phát triển của ngành công nghiệp game streaming tại Việt Nam.

Các nền tảng được ưa chuộng nhất hiện nay được chia làm 2 mảng, gồm stream gaming với các ứng dụng nổi bật như Facebook Gaming, YouTube Gaming, Nimo TV, Booyah… và non-gaming với các ứng dụng như: Facebook, Instagram, TikTok…

Theo dữ liệu từ Appota Group, tại Việt Nam, hầu hết các nền tảng đều không thu phí người dùng, mà nguồn doanh thu chủ yếu đến từ việc chèn quảng cáo. Tỷ lệ chứa quảng cáo của các ứng dụng tại Việt Nam lên tới 59%, trong khi mức trung bình trên toàn cầu là 38%.

“Do thói quen của người dùng Việt thích sử dụng miễn phí và chấp nhận quảng cáo, khiến đây tiếp tục trở thành phương thức thương mại hóa phổ biến tại Việt Nam”, chuyên gia phân tích của Appota Group cho hay.

Thị trường game streaming tại Việt Nam có thể được xét trên 3 yếu tố cốt lõi, chủ đạo bao gồm: gaming creators đóng vai trò là những người sáng tạo nội dung gaming, các KOL (người có sức ảnh hưởng) dẫn dắt thị trường. Nền tảng livestream đóng vai trò là đơn vị phân phối, truyền tải nội dung từ các nhà sáng tạo nội dung đến khán giả. Cộng đồng gamers bao gồm cả khán giả, người chơi game nói chung và esports, đóng vai trò người xem, đối tượng mục tiêu của nhà sáng tạo nội dung và nền tảng livestream.

Hậu thuẫn vững vàng từ các “ông lớn”

Hầu hết các nền tảng “khủng” nói trên đều có nguồn lực hậu thuẫn mạnh mẽ. Chẳng hạn, Nimo TV kế thừa và phát triển nguồn tài nguyên được hỗ trợ độc quyền bởi Tencent Games, vốn rất được ưa chuộng trên toàn thế giới. Trong khi đó, PUBG Mobile và Areana of Valor Nimo TV đều là những tựa game được khai thác hợp tác mạnh mẽ nhất tại khu vực Đông Nam Á để tổ chức các sự kiện, giải đấu, trực tiếp phát sóng giải đấu… nhằm mục đích quảng bá.

Bên cạnh đó, các nền tảng đều có nguồn streamers nổi tiếng, có sức ảnh hưởng trong cộng đồng livestream.

Tuy nhiên, để phát triển chiến lược nội dung độc đáo và tiếp cận thành công đối tượng mục tiêu trong cộng đồng livestream, các nền tảng phải có kế hoạch đào tạo streamer sáng tạo, liên tục cập nhật xu hướng và đột phá. Ngoài việc xem phát sóng trực tiếp những giải đấu nổi tiếng, giải đấu tự tổ chức…, người dùng hiện nay còn hướng đến một hệ sinh thái stream, cung cấp cho người xem nội dung đa dạng, bao gồm: giải trí, văn nghệ, game, KOL, esports…

Được đánh giá là ngành công nghiệp “triệu USD”, thị trường livestream hiện nay đang có sự góp mặt của hàng loạt tên tuổi lớn như Facebook Live, YouTube Gaming, Twitch, Bigo… Trong đó, Nimo TV đang chiếm lợi thế vượt trội khi là nền tảng chuyên biệt về streaming.

Đại diện Nimo TV cho biết, khi tham gia làm streamer, idol (thần tượng) để livestream game cũng như các tiết mục giải trí, ca hát, nhảy múa… trên nền tảng này, các bạn trẻ sẽ được hỗ trợ lương cố định từ 50 đến 250 USD tùy vào thời gian lên sóng và độ “hot”, tên tuổi của các bạn trong giới streamer tại Việt Nam.

Ngoài ra, trong quá trình tham gia livestream trên Nimo TV, thành viên còn được nhận quà tặng và lương, thưởng từ hàng chục đến hàng chục ngàn USD tùy vào sự ủng hộ và các phần quà nhận được từ người xem. Đây thực sự là mức ưu đãi hấp dẫn dành cho các streamer tại Việt Nam.

Nhìn thấy vũ trụ ảo (metaverse) là tương lai của mạng xã hội, tất cả các công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc như Tencent, Alibaba, ByteDance... đang đổ hàng tỷ USD vào metaverse để nhanh chóng tìm ra chìa khóa thu hút thế hệ người dùng Internet trẻ nhất. Điều này rất quan trọng, nhất là khi thị trường smartphone đang bão hoà.

Pony Ma, CEO Tencent khẳng định với truyền thông, metaverse là cơ hội để phát triển mở rộng các ngành hiện có như game. Tencent đang nắm rất nhiều công nghệ, bí quyết để khám phá metaverse và hiện là hãng game lớn nhất thế giới, đứng sau siêu ứng dụng WeChat với hơn một tỷ người dùng tại Trung Quốc.

Trong khi đó, ByteDance cũng mở rộng mạnh mẽ sang lĩnh vực game vào năm 2020 bên cạnh mạng xã hội video ngắn TikTok và Douyin. Tháng 8/2021, công ty này mua lại nhà sản xuất tai nghe thực tế ảo Pico, bắt đầu đặt nền móng cho công nghệ thực tế ảo (VR), mạng xã hội và trò chơi.

Nhìn vào tốc độ đầu tư cho ngành công nghiệp game của các “ông lớn” Trung Quốc cũng như chiến lược chiếm lĩnh thị trường Đông Nam Á, có thể hiểu được vì sao các nền tảng livestream Việt thường “thua đau” trên sân nhà.

Giới “nghiện” game cho rằng, rào cản lớn nhất và đầu tiên khiến cuộc đua giữa sản phẩm Việt và sản phẩm ngoại trở nên không cân sức chính là vấn đề vốn.

Khi streaming bắt đầu manh nha ở Việt Nam, ccTalk (sau đó đổi tên là TalkTV) của VNG đã được xây dựng từ năm 2014 và thống trị thị trường trong khoảng thời gian tương đối dài. TalkTV chính là nơi tạo ra các idol trên mạng đầu tiên ở Việt Nam, tức những người ca hát, nhảy múa để nhận tiền ủng hộ từ người xem, đồng thời là bệ phóng cho ViruSs, PewPew và từng góp phần tạo ra “cơn sốt” Happy Polla ở Việt Nam.

Nhưng sau đó, nền tảng này không thể giữ chân các idol, streamer của mình lâu hơn trước làn sóng từ Bigo Live, Nimo TV, Nonolive… và đến cuối năm 2018 phải âm thầm đóng cửa.

VNG cũng nỗ lực thay đổi và làm mới sản phẩm bằng 360Live, nhưng nền tảng này cũng phải dừng hoạt động. Các số liệu liên quan đến những sản phẩm của VNG chưa từng được công bố chính thức, nhưng ước tính ở thời kỳ “hoàng kim”, TalkTV thu hút khoảng 100.000 người xem cùng thời điểm.

Trong khi đó, Umbala do ông Nguyễn Minh Thảo sáng lập không hiếm lần thừa nhận bị đối thủ TikTok dùng tiền đè bẹp.

Công ty mẹ của TikTok là ByteDance từng chi tới 1 tỷ USD để thâu tóm Musical.ly của Mỹ hồi năm 2017. Trong khi đó, Bigo Live, Nimo TV hay Nonolive đều nhận được hàng trăm triệu USD tiền đầu tư để tấn công vào thị trường Đông Nam Á. Bigo Live đã bị YY.com của Trung Quốc mua lại hồi năm 2019.

Có thể thấy, đặc điểm chung của những nền tảng ngoại là “mạnh vì gạo, bạo vì tiền”. Vì thế, các idol, streamer Việt khó lòng cưỡng lại những lời mời gọi béo bở. Họ có thể được trả 20.000 - 30.000 USD/tháng.

Vấn đề thiếu vốn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng mở rộng của nền tảng Việt, mà còn trực tiếp làm suy yếu khả năng duy trì và phát triển sản phẩm nội bộ. Khi còn hoạt động, ccTalk (TalkTV) thường xuyên bị người dùng phản ánh vì tình trạng lag giật, lỗi sau khi update. Khả năng chịu tải của server, băng thông là rào cản lớn khiến lượng người xem nền tảng này không có được sự ổn định và bứt phá như Facebook hay YouTube.

Những phân tích ở trên cho thấy, ngay cả việc sống sót trong ngành này cũng là một bài toán khó. Có rất ít dự án game có thể IPO. Dưới sức ép gia tăng từ các nhà sản xuất lớn như Tencent và ByteDance, các công ty game vừa và nhỏ đang phải chịu áp lực chảy máu chất xám rất lớn. Song, điều này không ngăn cản xu hướng đầu tư vào game trực tuyến. Bằng chứng là, các quỹ đầu tư như Wuyuan Capital, Gaorong Capital... vẫn liên tục tìm kiếm các start-up trong ngành công nghiệp giải trí kỹ thuật số ở khu vực để rót vốn.