Ngân hàng nào yếu kém nhất hiện nay năm 2024

VietTimes – Nhận chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém, các ngân hàng 'đỡ đầu' sẽ có cơ hội mở rộng mạng lưới nhanh chóng, và đặc biệt là có thêm ưu đãi về 'room' tín dụng.

Trong báo cáo gửi Ủy ban Kinh tế Quốc hội cuối tháng 4/2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, cơ quan này đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc đối với 4 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt.

Đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) - nhà băng được đặt vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10/2022 - NHNN đang thực hiện các thủ tục đánh giá tổng thể thực trạng để có cơ sở xây dựng phương án cơ cấu lại, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Trước SCB, 4 ngân hàng yếu kém thuộc diện kiểm soát đặc biệt thường xuyên được đề cập gồm: Ngân hàng Đông Á (DongABank) và 3 ngân hàng mà NHNN mua lại giá '0 đồng' là Ngân hàng Xây dựng (CBBank), Ngân hàng Đại Dương (OceanBank), Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GPBank).

Như cách định danh, các ngân hàng yếu kém là những ngân hàng rất yếu và kém. Cái tên nào trong danh sách này cũng đang trong tình trạng âm vốn chủ sở hữu, với con số âm lên tới cả chục nghìn tỉ đồng.

Thoạt nhìn, việc tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém không phải nhiệm vụ dễ dàng, song chúng lại rất được săn đón.

Nhiều năm qua, hàng loạt "đại gia" đã xin "xung phong", xin được "lãnh trách nhiệm" chia sẻ gánh nặng cho ngành, cho NHNN, cho Chính phủ.

Tại 'mùa' Đại hội đồng cổ đông năm nay, hoạt động hỗ trợ tái cơ cấu ngân hàng yếu kém là chủ đề được cổ đông chất vấn ban lãnh đạo ở nhiều ngân hàng.

Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB), Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank) đã tiết lộ việc tái cơ cấu một tổ chức tín dụng yếu kém theo hình thức nhận chuyển giao bắt buộc.

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2023 (AGM 2023) của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) diễn ra hôm 17/4, Chủ tịch Ngô Chí Dũng cũng xác nhận rằng VPBank là 1 trong 4 ngân hàng tham gia vào kế hoạch tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém.

Các ngân hàng yếu kém có gì hấp dẫn?

Trước tiên phải nói đến "license" (giấy phép). Ngân hàng dù yếu vẫn là một ngân hàng, mà “license” ngân hàng thì rất quý và hiếm, như VietTimes đã từng phân tích trong một bài viết cũ.

Ở khía cạnh kinh doanh, sau khi nhận chuyển giao bắt buộc, tổ chức tín dụng yếu kém sẽ hoạt động độc lập và không phải thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính vào báo cáo tài chính hợp nhất của ngân hàng tiếp nhận.

Sau khi hoàn tất tái cơ cấu, ngân hàng nhận nhiệm vụ có thể sáp nhập ngân hàng yếu kém để tăng quy mô, có thể bán đi như một khoản đầu tư hoặc IPO thành ngân hàng cổ phần.

Trường hợp ngân hàng yếu kém bị ép phải sáp nhập vào ngân hàng mẹ thì mạng lưới hàng trăm điểm giao dịch sẵn có của các ngân hàng yếu kém này vẫn rất giá trị.

Mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch được xem là một trong những lợi thế cạnh tranh của các ngân hàng. Nó giúp các ngân hàng gia tăng độ phủ sóng thương hiệu, khả năng tiếp cận khách hàng về cả nguồn vốn và cho vay.

Mặt khác, dù đã đầu tư phát triển công nghệ, đa số ngân hàng Việt vẫn chưa thể số hóa nhiều hoạt động cốt lõi. Điều này khiến họ phải duy trì bộ máy cồng kềnh và thậm chí có áp lực mở rộng.

Các ngân hàng thương mại, do đó, vẫn thường trực nhu cầu mở rộng mạng lưới giao dịch của mình. Nhưng nên nhớ, mỗi năm NHNN chỉ cấp phép mở mới mạng lưới rất hạn chế.

Chưa kể, muốn được mở thêm Chi nhánh, phòng giao dịch, các ngân hàng thương mại phải đáp ứng được rất nhiều tiêu chí. Và để bổ sung mạng lưới giao dịch mà các ngân hàng yếu kém đang sẵn có, họ phải xin cả chục năm chưa chắc đã nổi.

Cuối cùng, lợi ích "nhãn tiền" nhất mà các ngân hàng xung phong nhận "đỡ đầu" các ngân hàng yếu kém nhắm tới là "room" tín dụng. Trong hàng loạt các ưu tiên, cơ chế đặc thù cho các ngân hàng tham gia nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém, "room" tín dụng là yếu tố mang lại lợi nhuận ngay lập tức.

Một "banker" từng chia sẻ với người viết về việc ngân hàng ông tham gia tiếp nhận một “ngân hàng 0 đồng”, rằng khi đó, họ sẽ được nới "room" tín dụng thêm khoảng 15% so với mức thông thường.

"Dư nợ hiện tại khoảng 600.000 tỉ đồng. Thêm 15%, có nghĩa là có thể cho vay thêm 90.000 tỉ đồng. Biên lãi ròng (NIM) hiện tại khoảng 4,15%, tức là mỗi năm sẽ lãi thêm hơn 3.000 tỉ đồng. Vậy chỉ mất khoảng 5 năm sẽ bù đắp được toàn bộ số lỗ lũy kế của "ngân hàng 0 đồng" kia. Hấp dẫn chứ!" - ông nói./.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), 5 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt gồm Ngân hàng Xây dựng (CBBank), Ngân hàng Đại Dương (OceanBank), Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GPBank), Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á (DongABank) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB).

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế Quốc hội đã nhận xét, tình trạng các ngân hàng yếu kém, bị kiểm soát đặc biệt kéo dài từ năm 2015 đến nay vẫn chưa dứt điểm, chưa có phướng án xử lý cụ thể. Quá trình triển khai xử lý các ngân hàng yếu kém gặp nhiều khó khăn về hành lang pháp lý và cơ chế hỗ trợ.

Vào tháng 5/2023, NHNN cho biết, cơ quan này đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc với 4 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt, trong đó có 3 ngân hàng mua bắt buộc (CBBank, OceanBank, GPBank) và DongABank.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho hay, quá trình tái cơ cấu ngân hàng yếu kém kéo dài do việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại đủ điều kiện nhận chuyển giao bắt buộc khó khăn vì phụ thuộc lớn vào việc tự nguyện tham gia của các ngân hàng thương mại và cần thời gian để thuyết phục cổ đông, nhất là cổ đông lớn, cổ đông chiến lược nước ngoài đồng thuận tham gia.

Ngay cả khi các phương án chuyển giao bắt buộc được phê duyệt, lộ trình xử lý các ngân hàng yếu này cũng phải kéo dài 8-10 năm. Sau khi tái cơ cấu thành công, các ngân hàng yếu kém này có thể được ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc sáp nhập vào để tăng quy mô hoặc bán đi như một khoản đầu tư, hoặc cũng có thể lựa chọn phương án IPO thành một ngân hàng thương mại cổ phần độc lập.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách, nguồn lực tài chính để xử lý các ngân hàng yếu kém nói chung và xây dựng phương án chuyển giao bắt buộc các ngân hàng mua bắt buộc và DongABank nói riêng còn nhiều bất cập, vướng mắc, thủ tục kéo dài.

Việc phối hợp, tham gia ý kiến của các bộ, ngành liên quan còn kéo dài do việc xử lý các ngân hàng yếu kém phức tạp, chưa có tiền lệ. Năng lực của cán bộ, công chức làm công tác thanh tra, giám sát còn hạn chế trong điều kiện áp lực xử lý khối lượng công việc lớn, phức tạp, yêu cầu khẩn trương về tiến độ (vừa thực hiện công tác thanh tra, giám sát, vừa thực hiện công tác cơ cấu lại ngân hàng yếu kém)...

Bước vào giai đoạn tăng tốc?

Trước đó, vào tháng 11/2023, Chính phủ giao Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chỉ đạo NHNN, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trong năm 2023 phải thực hiện xử lý xong ít nhất từ 2 đến 3 ngân hàng và dự án yếu kém.

Trong buổi Họp báo Triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2024, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, trong năm nay sẽ tiếp tục triển khai quyết liệu, hiệu quả Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025; tập trung thực hiện có hiệu quả phương án xử lý các TCTD yếu kém.

Theo Chủ tịch HĐQT Ngân hàng MB Lưu Trung Thái, Ngân hàng này đã hoàn thành phương án chuyển giao bắt buộc để báo cáo Ban Kiểm soát đặc biệt và NHNN trình Chính Phủ phê duyệt chính thức Đề án.

Thời gian qua, MB đã triển khai nhiều giải pháp phối hợp với ngân hàng được kiểm soát đặc biệt để cải thiện hiệu quả kinh doanh, góp phần giảm lỗ lũy kế, hoàn thành kế hoạch kinh doanh năm 2023 được NHNN giao.

Cụ thể, MB thành lập Ủy ban điều hành hỗn hợp, triển khai Thỏa thuận hợp tác toàn diện: chuyển giao các mô hình kinh doanh, cấp tín dụng hợp vốn (2.000 tỷ đồng), ủy thác cho vay (hơn 60.000 tỷ đồng), hỗ trợ XLN (hơn 1.000 tỷ đồng), cấp hạn mức tài trợ vốn và thanh khoản.

Nhà băng này cũng sẽ hỗ trợ củng cố hệ thống công nghệ thông tin tại TCTD được chuyển giao bắt buộc đảm bảo hoạt động kinh doanh liên tục; hỗ trợ triển khai xây dựng các hệ thống hạ tầng công nghệ cơ bản và thiết yếu như Core Banking, APP, hệ thống thông tin quản lý, hệ thống quy trình…

Ngoài ra, MB triển khai các chương trình nâng cao năng lực nhân sự về kỹ năng, phương pháp làm việc. MB cử nhân sự chuyên trách trực tiếp phối hợp, hỗ trợ trong các mảng hoạt động kinh doanh, quản trị; chủ động và thường xuyên báo cáo các Cơ quan NHNN về các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai hoạt động.

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2024, lãnh đạo Vietcombank cũng cho biết, năm nay sẽ quyết liệt triển khai phương án nhận chuyển giao bắt buộc một tổ chức tín dụng yếu kém. Cụ thể, sẽ tích cực triển khai các công việc cần thiết theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước để hoàn thiện phương án nhận chuyển giao bắt buộc. Đồng thời, triển khai đúng tiến độ các biện pháp hỗ trợ khi phương án nhận chuyển giao bắt buộc được phê duyệt.