Kỹ thuật sinh thiết tuyến giáp có quy trình như thế nào, có gây đau hoặc rủi ro gì không? Cùng tìm hiểu kỹ thuật y khoa này bạn nhé!
Sinh thiết tuyến giáp giúp hỗ trợ chẩn đoán nhiều bệnh lý tuyến giáp, chẳng hạn như xác định xem khối u tuyến giáp là u lành tính hay ác tính. Vậy khi nào cần sinh thiết tuyến giáp? Quy trình sinh thiết tuyến giáp như thế nào? Chọc sinh thiết tuyến giáp có nguy hiểm không? Hay chọc sinh thiết tuyến giáp có đau không?
Sinh thiết tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết trong cơ thể, có hình dạng như một con bướm, gồm 2 thùy và nằm trọn vẹn ở vùng cổ trước. Tuyến này sản sinh ra nội tiết tố giáp, giúp điều khiển các hoạt động sống cơ bản, như nhịp tim, phát triển xương,…
Một khối cứng bất thường ở tuyến giáp, còn gọi là nhân giáp, thường gặp nhất là phình giáp nhân, là bệnh lý lành tính. Phần lớn chúng đều không đáng lo ngại, song cũng có một tỉ lệ nhỏ những nhân này là nhân ung thư giáp. Chính vì thế, khi thăm khám những dấu hiệu gợi ý bất thường, các bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện một thủ thuật gọi là sinh thiết tuyến giáp để chẩn đoán.
Sinh thiết tuyến giáp là kỹ thuật lấy mẫu mô tuyến giáp để làm các xét nghiệm giải phẫu bệnh, nhằm xác định sự lành tính hay ác tính của khối u tuyến giáp. Có thể nói sinh thiết mô tuyến giáp đóng vai trò như một bằng chứng chẩn đoán ung thư tuyến giáp.
Sinh thiết tuyến giáp nhằm xác định sự lành tính hay ác tính của khối u tuyến giápSinh thiết tuyến giáp giúp phát hiện các bệnh lý gì?
Phần lớn các bệnh lý ở mô giáp đều làm cho tuyến giáp to hơn bình thường. Thông qua thăm khám trực tiếp, bác sĩ có thể chẩn đoán hầu hết các nguyên nhân. Tuy nhiên trong một số trường hợp, để có câu trả lời xác đáng nhất về tình trạng mà người bệnh đang gặp phải ở tuyến giáp, thì cần phải có sự gợi ý từ kết quả sinh thiết. Theo đó, một số tình trạng ở tuyến giáp có thể cần đến sinh thiết tuyến giáp bao gồm:
- Nang tuyến giáp: Có biểu hiện một khối cộm trong tuyến giáp, cấu tạo như một cái bọc nhỏ có chứa dịch. Điều đáng quan tâm là thành phần dịch chứa trong nang có thể là do tế bào bình thường nhưng cũng có thể được tiết ra bởi tế bào ung thư ở tuyến giáp. Việc chọc hút lúc này vừa đóng vai trò giải áp điều trị nang giáp.
- Bướu giáp mạch, Bệnh Basedow hay còn gọi là bệnh Graves: Đây là tình trạng khi hệ miễn dịch góp phần kích thích tuyến giáp làm việc nhiều hơn, dẫn đến tuyến này phì đại và tạo ra dư thừa nội tiết tố giáp hơn so với cần thiết. Đa phần bệnh lý này có thể phát hiện thông qua thăm khám và xét nghiệm máu, nhưng ở một số người bệnh ở giai đoạn sớm của bệnh, để chẩn đoán đôi khi cần phải sinh thiết.
- Viêm giáp Hashimoto: Cùng một cách thức gây bệnh với Basedow nhưng theo chiều hướng ngược lại, lúc này tuyến giáp tạo ra ít nội tiết tố giáp hơn so với bình thường.
- Viêm giáp nhiễm trùng: Khi bị viêm giáp do vi trùng, vùng cổ của bạn sẽ sưng to, nóng và rất đau, đôi khi có thể có mủ. Và kỹ thuật chọc sinh thiết tuyến giáp cũng góp phần điều trị bệnh lý này.
- Phình giáp hạt lành tính: Thuật ngữ này ở một số địa phương gọi là bướu cổ hay nhân giáp, hạt giáp,… nhưng đặc điểm chung đều hướng đến một khối cộm ở mô tuyến giáp. Nhưng để xác định khối cộm này là phình giáp hạt lành tính, bạn cần làm kỹ thuật chọc hút tế bào FNAC.
- Ung thư giáp: là loại ung thư tuyến nội tiết thường gặp [khoảng 1 – 1.5% trong tổng số ca ung thư chẩn đoán mỗi năm ở Hoa Kỳ]. Việc chẩn đoán sớm và điều trị sớm đã góp phần tăng tỉ lệ loại bỏ khối ung thư triệt để của nhóm bệnh lý này.
Các loại sinh thiết tuyến giáp
1. Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ [FNAC]
Đây là kỹ thuật thường gặp nhất do tính xâm lấn tối thiểu của nó. Trong kỹ thuật này, bác sĩ sẽ dùng một mũi kim rất nhỏ bằng kim lấy máu thông thường, đưa vào khối u hay hạch bạch huyết vùng cổ theo sự định hướng của siêu âm. Mẫu tế bào sau khi thu thập sẽ được trải lên lame, bảo quản và chuyển đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh.[1]
2. Sinh thiết kim lõi [Core biopsy]
Tương tự như kỹ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ, bác sĩ cùng dùng một loại kim chuyên dụng để lấy sinh thiết tuyến giáp. Điểm khác biệt là mũi kim này lấy nhiều mô hơn, kích cỡ bằng một hạt gạo. Việc lấy nhiều mô hơn cho phép các chuyên viên xét nghiệm thực hiện nhiều xét nghiệm hơn, mang lại kết quả chính xác hơn so với kỹ thuật chọc hút bằng kim nhỏ.[3]
Có nhiều loại sinh thiết tuyến giáp khác nhauQuy trình sinh thiết tuyến giáp
Vì đây mà một thủ thuật đơn giản, hầu như không đòi hỏi bạn phải chuẩn bị gì nhiều. Phần lớn dựa trên các loại thuốc bạn đang dùng và trình trạng bệnh nền mà bác sĩ sẽ tư vấn các nguy cơ, cũng như cách xử trí sau thủ thuật.
Tại buổi hẹn thực hiện thủ thuật chọc sinh thiết tuyến giáp, do phần mô tuyến giáp nằm ở vùng cổ dễ bộc lộ, bạn sẽ không cần phải cởi bỏ quần áo. Trước khi tiến hành sinh thiết, dù là loại kỹ thuật nào bác sĩ cũng sẽ siêu âm tỉ mỉ, đánh giá lại nhân giáp bằng siêu âm lần nữa.
Cả hai kỹ thuật chọc hút tế bào bằng kim nhỏ [FNA] hay sinh thiết kim lõi [Core biopsy] đều không cần phải gây mê. Quá trình sinh thiết diễn ra trong khoảng 15 – 30 phút. Sau khi lấy đi một lượng tế bào từ khối u, bác sĩ sẽ dặn dò bạn nghỉ ngơi một chút rồi hẹn tái khám khi có kết quả.[2]
Khi nào cần sinh thiết tuyến giáp?
Tuy vai trò của sinh thiết là “nặng ký” hơn so với các xét nghiệm hay chẩn đoán hình ảnh khác, nhưng đây không phải là một xét nghiệm được chỉ định thường quy. Chỉ khi khối cộm ở tuyến giáp có một số đặc tính “khác so với một khối u lành tính” thì bác sĩ mới chỉ định thực hiện lấy sinh thiết tuyến giáp. Một số trường hợp thường được chỉ định sinh thiết tuyến giáp bao gồm:[4]
- Khối u tuyến giáp có chỉ số dự báo về khả năng ác tính trên siêu âm tuyến giáp [TIRADS 4 hoặc 5 và đôi khi là TIRADS 3 nếu bệnh nhân quá lo lắng về khối u].
- Khám lâm sàng, các chỉ số FT3, FT4, TSH,…] và chẩn đoán hình ảnh [siêu âm tuyến giáp…] vẫn chưa thể xác định chẩn đoán ung thư tuyến giáp.
- Sinh thiết còn có thể thực hiện trong lúc phẫu thuật lấy mô để làm giải phẫu bệnh, hay lượng giá tình trạng di căn hạch.
Lợi ích và rủi ro của chọc sinh thiết tuyến giáp
Việc thực hiện các xét nghiệm mô bệnh học từ mẫu sinh thiết có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp, phân biệt nhân giáp lành tính hay ác tính. Từ đó có kế hoạch điều trị thích hợp các bệnh lý này.
Tuy nhiên, một số bất lợi của sinh thiết tuyến giáp [dù rất hiếm gặp] có thể nêu ra như:
- Chảy máu
- Bầm da sau thủ thuật
- Nhiễm trùng
Việc chọc hút tế bào bằng kim nhỏ FNA tại đúng vị trí tổn thương đôi khi vẫn có thể không cho ra kết quả. Khi này bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn thực hiện lại thủ thuật này [FNA] hoặc sử dụng thủ thuật lấy nhiều mẫu hơn là sinh thiết kim lõi.
Chọc sinh thiết tuyến giáp có nguy hiểm không?
Hầu hết các thủ thuật can thiệp trên cơ thể đều ít nhiều có nguy cơ ảnh hưởng đến cơ thể.
- Một trong số ảnh hưởng đơn giản nhất có thể kể đến đó là nhiễm trùng. Do những vi khuẩn thường trú hoặc có hại, đang được ngăn chặn trên da, “quá giang” đường đi của kim để đi vào trong cơ thể. Tuy nhiên với quy trình nghiêm ngặt và sát khuẩn kỹ lưỡng của y bác sĩ, tỷ lệ nhiễm trùng này là rất hiếm gặp.
- Chảy máu cũng có thể được xem là bất lợi khi chọc sinh thiết tuyến giáp. Việc lấy đi tế bào trong cơ thể cũng tương tự như tạo ra một vết thương, và gây ra chảy máu. Thông thường chảy máu khi sinh thiết tuyến giáp là không đáng kể. Tuy vậy, một số bệnh nhân có tình trạng rối loạn đông máu, hay đang sử dụng một số thuốc chống đông để điều trị bệnh, thì sẽ được tư vấn kỹ lưỡng trước khi thực hiện thủ thuật.
- Bất lợi cuối cùng hiếm gặp nhưng cũng có thể kết đến đó là tổn thương các mô xung quanh tuyến giáp. Tùy theo cấu trúc đó là gì mà biểu hiện có thể từ nhẹ đến nặng. Hiện nay với kỹ thuật chuyên môn cao của các bác sĩ thực hiện sinh thiết được phối hợp với máy siêu âm hiện đại, đã khiến tai biến thủ thuật này hầu như rất hiếm khi xảy ra.
Một số biểu hiện khác như viêm phù nề vùng cổ sau khi thực hiện lấy sinh thiết tuyến giáp tuy hiếm gặp, nhưng đây là các biểu hiện lành tính và tự phục hồi hoàn toàn sau vài ngày sau đó.
Các câu hỏi thắc mắc về sinh thiết tuyến giáp
1. Chọc sinh thiết tuyến giáp có đau không?
Các chuyên gia sẽ chuẩn bị lượng thuốc tê cần thiết để bạn không cảm thấy đau trong khi tiến hành lấy sinh thiết tuyến giáp.
Quá trình đưa kim vào cơ thể sẽ tạo ra một vết thương nhỏ trên da, bạn sẽ cảm thấy khó chịu nhẹ trong vài ngày đầu sau khi sinh thiết. Bạn có thể sử dụng loại thuốc giảm đau an toàn như acetaminophen [paracetamol] kèm theo trong vài ngày.
2. Sinh thiết tuyến giáp bao lâu có kết quả?
Thông thường sau khi thực hiện các kỹ thuật nhuộm và đánh giá tỉ mỉ trên kính hiển vi, thì kết quả sẽ được trả về cho bác sĩ lâm sàng trong vòng từ 1 ngày đối với chọc hút tế bào bằng kim nhỏ và 5-7 ngày đối với sinh thiết lõi kim. Việc đọc kết quả sinh thiết tuyến giáp và lên kế hoạch tiếp theo sẽ được thực hiện trong buổi tái khám kế tiếp sau khi bạn được lấy sinh thiết.
Kết quả sinh thiết tuyến giáp thường sẽ có sau 5-7 ngày3. Khoảng cách giữa 2 lần chọc sinh thiết tuyến giáp là bao lâu?
Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện lần 2 khi kết quả của lần 1 thất bại, hoặc kết quả không phù hợp với các dữ kiện khách quan khác trên người bệnh. Theo các nghiên cứu về thời gian tối ưu giữa các lần sinh thiết tuyến giáp cho thấy không có bất kỳ điều có hại gì cho người bệnh khi được thực hiện lại sinh thiết tuyến giáp sớm hay muộn. Vì thế thông thường lần sinh thiết thứ 2 sẽ thực hiện sớm nhất có thể để mau chóng có câu trả lời xác thực nhất về tình trạng ác tính hay lành tính của mô tuyến giáp. Điều này giúp mau chóng giải quyết nỗi lo lắng của người bệnh.
4. Có nên sinh thiết tuyến giáp nhiều lần không?
Việc thực hiện một thủ thuật xâm lấn cần phải được đánh giá một cách cẩn trọng và kỹ lưỡng. Với thủ thuật lấy sinh thiết tuyến giáp, các bác sĩ chỉ yêu cầu thự hiện lại khi kết quả lần đầu bị lỗi, hoặc khác biệt so với các đánh giá khách quan khác qua thăm khám, siêu âm và MRI. Trong các bối cảnh như trên thì việc thực hiện lại thủ thuật sinh thiết là điều cần thiết để giúp chẩn đoán bệnh chính xác.
Giá sinh thiết tuyến giáp bao nhiêu?
Chi phí sinh thiết tuyến giáp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kỹ thuật sinh thiết, bệnh viện thực hiện, tay nghề bác sĩ,… Chẳng hạn như khi bạn làm sinh thiết tại các bệnh viện lớn thì thường chi phí sẽ cao hơn. Tuy nhiên, bù lại bạn sẽ được đội ngũ chuyên gia và bác sĩ tay nghề cao thực hiện sinh thiết bằng những thiết bị hiện đại.
Giá một lần chọn sinh thiết tuyến giáp có thể dao động từ 500.000 – 3.500.000 VNĐ tùy trường hợp cụ thể.
Sinh thiết tuyến giáp ở đâu?
Người bệnh nên chọc sinh thiết tuyến giáp tại những cơ sở y tế uy tín để hạn chế tối đa các biến chứng có thể xảy ra. Khi cần sinh thiết tuyến giáp, người bệnh có thể thực hiện tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với 2 cơ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Bệnh viện Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ lành nghề, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại hàng đầu, giúp hỗ trợ quá trình sinh thiết tuyến giáp diễn ra nhanh, an toàn và hiệu quả nhất.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nhìn chung, sinh thiết tuyến giáp là giải pháp hiệu quả để chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp. Tùy theo tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ sẽ cân nhắc nên thực hiện chọc sinh thiết tuyến giáp hay không và lựa chọn kỹ thuật sinh thiết nào phù hợp nhất.