Đau bụng sau khi ăn là khi bạn vừa ăn xong, vùng bụng của bạn xuất hiện những cơn đau. Có thể là đau bụng âm ỉ sau khi ăn hoặc đau quằn quại, dữ dội, kèm các biểu hiện khác như đầy hơi, ói mửa, đi ngoài.
Đại tràng co thắt
Đại tràng co thắt thường xảy ra các triệu chứng ăn vào là đau bụng đi ngoài. Tình trạng này xuất phát từ sự co thắt của đại tràng như co bóp nhiều hơn, mạnh hơn, kéo dài hơn so với bình thường, khiến cho thức ăn trong dạ dày vừa được tiêu hóa xong đã đẩy ra ngoài dẫn đến tiêu chảy. Ngược lại, có lúc đại tràng co bóp lại rất chậm, khiến thức ăn không được tiêu hóa điều độ dẫn đến táo bón.
Viêm loét dạ dày
Nếu đau bụng sau khi ăn ngay cả khi no và đói thì có thể là bạn đã bị viêm loét dạ dày. Ngoài ra, kèm theo một số biểu hiện khác như ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, ợ nóng, sụt cân, chán ăn… đây đều là những triệu chứng rõ rệt của viêm loét dạ dày.
Bị dị ứng hoặc ngộ độc thực phẩm
Đối với dị ứng thức ăn, ăn xong đau bụng quằn quại và kèm theo các biểu hiện như mẩn đỏ, ngứa khắp người, sưng tấy thậm chí gây khó thở.
Ngộ độc thức ăn cũng là nguyên nhân dẫn đến đau bụng sau khi ăn do cơ chế phản ứng tự động của cơ thể với thức ăn lạ. Thường xuất hiện các cơn đau bụng dữ dội, buồn nôn, đi ngoài kèm theo sốt cao, nôn mửa. Nghiêm trọng hơn đó là đi ngoài phân lỏng nhiều lần, mất nước và dẫn đến kiệt sức.
Viêm ruột thừa
Đau bụng sau khi ăn cũng là dấu hiệu cảnh báo bạn đang bị viêm ruột thừa. Người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, chán ăn, buồn nôn. Đặc biệt là các cơn đau âm ỉ ở quanh rốn, lan dần xuống bụng dưới. Với trường hợp này bạn cần đến bệnh viện ngay tránh bị vỡ ruột thừa gây nguy hiểm đến tính mạng.
Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa
Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa do sự xâm nhập của virus, vi khuẩn, kí sinh trùng hoặc các tác dụng phụ của thuốc làm tổn thương đến lớp niêm mạc ruột. Từ đó làm cho khả năng hấp thụ dinh dưỡng kém, gây ra triệu chứng đau bụng sau khi ăn, đau bụng đi ngoài.
Không dung nạp được đường lactose
Đường lactose có nhiều trong mật ong, sữa và các chế phẩm từ sữa… Đối với những người có hệ tiêu hóa kém, nhạy cảm, sau khi ăn hoặc uống những thực phẩm này sẽ bị phản ứng, Cơ thể không tiêu hóa được đường lactose cũng sinh ra hiện tượng ăn xong bị đi ngoài, bụng đau âm ỉ.
Sữa và các chế phẩm từ sữa chứa nhiều đường lactose
>>> Nội soi dạ dày có đau và khó chịu không?
Cách chữa đau bụng sau khi ăn
Nếu hay đau bụng sau khi ăn xong, không quá 2 lần/ngày thì không có gì đáng lo ngại, vì đây cũng là cơ chế sinh học bình thường của hệ tiêu hóa. Bởi sau khi ăn xong, hệ tiêu hóa dồn máu để tiêu hóa thức ăn, sự hoạt động thụ động khiến phần đại tràng co bóp, đẩy chất cặn bã trong ruột già đi ra ngoài dẫn đến hiện tượng đau bụng nhẹ và đi ngoài. Chính điều này đã tạo thành thói quen ở một số người ngay khi vừa ăn xong đều xuất hiện hiện tượng đau bụng, đi ngoài.
Khi xuất hiện tình trạng đau bụng sau khi ăn, đi ngoài liên tục, đi kèm theo là các triệu chứng bất thường như các cơn đau quặn thắt, dấu hiệu buồn nôn, nôn,... bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và có phương pháp điều trị thích hợp. Nhất là đối với các trường hợp đau bụng sau khi ăn sáng.
Cẩn trọng với biểu hiện đau bụng sau khi ăn sáng
Đau bụng sau khi ăn sáng kèm thêm đi ngoài có thể là thói quen bình thường. Tuy nhiên, nếu triệu chứng này kéo dài thường xuyên đây có thể là biểu hiện của một số bệnh lý nghiêm trọng dưới đây.
Hội chứng ruột bị kích thích
Đây là tình trạng kích thích ảnh hưởng tới ruột già. Hội chứng này gây ra một số biểu hiện như: Đau bụng, đầy hơi, táo bón, tiêu chảy, có dịch nhầy trong phân...
Một số thực phẩm trong bữa sáng như sữa, thức ăn nhiều chất béo có thể khiến các triệu chứng này trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, xuất hiện hiện tượng ngay khi ăn sáng xong người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng và muốn đi ngoài.
Bệnh viêm tụy
Viêm tuỵ cũng khiến xuất hiện các cơn đau ở bụng trên. Những cơn đau này thường có xu hướng nặng hơn sau khi ăn, nhất là sau khi ăn sáng. kèm theo đó là buồn nôn, nôn..
Bệnh Celiac
Celiac là một rối loạn tự miễn dịch mạn tính ở ruột non. Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng đau bụng sau khi ăn sáng, bị tiêu chảy khi ăn quá nhiều ngũ cốc hoặc các thực phẩm từ lúa mì. Bệnh kèm theo một số triệu chứng khác như: Đầy hơi, thiếu máu, chán ăn, kém hấp thu dinh dưỡng
Bệnh thường gặp ở trẻ em nhưng cũng có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Ở người lớn, bệnh có thể liên quan đến các bệnh tự miễn khác như viêm tuyến giáp, đái tháo đường.
Ngoài ra những người bị viêm ruột, nhiễm virus dạ dày hoặc mất nước cũng có thể xuất hiện triệu chứng đau bụng sau khi ăn sáng.
Đau bụng sau khi ăn không chỉ khiến nhiều người khó chịu mà còn là nỗi lắng băn khoăn vì không biết cơ thể mình đang gặp vấn đề gì. Mặc dù đa số các trường hợp đau bụng là lành tính liên quan đến vấn đề ăn uống. Nhưng cũng có những trường hợp, đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang mắc một số bệnh lý nghiêm trọng.
Khi bị đau bụng sau khi ăn, người bệnh thường gặp phải các triệu chứng sau:
- Người mệt mỏi, buồn nôn, đau quặn bụng dưới trong thời gian ngắn [không quá 2h đồng hồ].
- Đau thắt vùng ngực từng cơn với cường độ liên tục và tăng dần, tâm trạng khó chịu, lo âu, căng thẳng, dễ kích động.
- Luôn cảm thấy đầy bụng, ợ nóng, ợ hơi, khó nuốt, sợ thức ăn.
- Có thể kèm theo tiêu chảy và sốt nhẹ sau khi ăn.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng đau bụng sau khi ăn. Có thể kể đến như:
Sử dụng thức ăn không phù hợp, nhiễm khuẩn, nhiễm độc là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng đau bụng, chướng bụng đầy hơi.
Hiện tượng này thường xảy ra khi:
- Sử dụng quá nhiều đồ uống có chất cồn, đồ uống lạnh, có gas hay uống rượu bia thường xuyên trong bữa ăn
- Hệ tiêu hóa có quá nhiều hơi do sử dụng các thực phẩm khó tiêu như các loại đậu, súp lơ, cải xoăn, ngũ cốc nguyên hạt…
- Nếu thức ăn bị nhiễm khuẩn, thức ăn bị ôi thiu khi bị đưa vào dạ dày có thể gây đau bụng trên sau khi ăn. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trường hợp này gọi là ngộ độc thực phẩm.
- Khi sử dụng thức ăn sống hoặc chưa được nấu chín
Dị ứng thức ăn thường xảy ra khi sử dụng các thực phẩm như trứng, đậu nành, lúa mì, các loại đậu, sữa, hải sản… Đau bụng sau khi ăn mà không kèm theo các triệu chứng khác thì có thể là dị ứng nhẹ hoặc rối loạn tiêu hóa. Nếu cơ thể bạn xuất hiện các ban đỏ, sưng, khó thở kèm theo đau bụng, tiêu chảy, người ngứa ngáy khó chịu thì chắc chắn là bạn đã bị dị ứng thực phẩm.
Không dung nạp lactose là một rối loạn tiêu hóa do cơ thể không có khả năng tiêu hóa lactose, một loại carbohydrate trong sữa và các sản phẩm làm từ sữa.
Tình trạng này có cách biểu hiện như:
- Bụng trướng, đầy hơi, buồn nôn và nôn, đau quặn bụng, đi ngoài phân lỏng sau khi ăn, uống sữa hoặc các sản phẩm từ sữa.
- Thường xuất hiện trong 30 phút sau khi ăn, nếu không dùng các thực phẩm trên nữa sẽ hết sau một ngày.
Khi nấm candida tăng trưởng quá nhanh sẽ ảnh hưởng đến các vi khuẩn có ích hỗ trợ tiêu hóa. Từ đó can thiệp vào bài tiết men tiêu hóa và làm giảm lượng acid tiêu hóa ở dạ dày và mật. Khi nhiễm nấm candida, người bệnh sẽ có cảm giác đau bụng sau khi ăn, tâm trạng bực dọc khó chịu.
Tình trạng đau bụng sau khi ăn cũng là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang mắc các bệnh lý như táo bón, bệnh dạ dày, hội chứng ruột kích thích, sỏi mật, bệnh crohn… Đây là các bệnh lý cần được sớm phát hiện và điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Như đã nói, đau bụng sau khi ăn là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang mắc một số bệnh lý về tiêu hóa. Cụ thể:
Là tình trạng đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, phân cứng, trực tràng tắc nghẽn. Hầu hết các trường hợp táo bón là tạm thời có thể thay đổi qua lối sống, chế độ ăn uống hoặc điều trị bằng thuốc nhuận tràng.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau bụng sau khi ăn, đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, căng thẳng quá mức trong các lần đi tiêu.
- Phân cứng, sau khi đi tiêu vẫn có cảm giác đi chưa hết phân.
Trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh lý về tiêu hóa thường gặp, có đến 60% dân số Việt Nam mắc phải. Là hiện tượng các acid, dịch mật, pepsin có lẫn thức ăn trào ngược lên dạ dày thực quản gây tổn thương cho niêm mạc thực quản.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau quặn bụng sau khi ăn hoặc khi cúi gập người, thượng vị nóng rát, đau lan lên phía sau xương ức.
- Đầy bụng, chướng bụng, ợ chua, ợ nóng, đau tức ngực kèm theo nôn trớ, nôn có thể kèm theo dịch vị hoặc thức ăn.
- Đắng miệng, khó nuốt, ho về đêm.
Là hiện tượng lớp niêm mạc dạ dày, tá tràng xuất hiện các vết loét có kích thước 0.5cm trở lên. Có thể điều trị khi sớm phát hiện bằng các thuốc đặc trị và phác đồ phù hợp.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau bụng quanh rốn sau khi ăn, đau dạ dày, đau lan lên vùng xương ức.
- Đầy hơi, ợ hơi, buồn nôn, nôn mửa, lười ăn.
- Ngủ không sâu, ngủ chập chờn, người mệt mỏi, rối loạn đại tiện, sụt giảm cân nặng.
Xem thêm: Đánh bay bệnh dạ dày nhanh chóng cùng bài thuốc đặc trị tại Trung tâm Thuốc dân tộc
Tắc nghẽn mạch máu là tình trạng khá phổ biến, tương tự như bệnh mạch vành. Khi thức ăn được đưa vào cơ thể, máu sẽ được tăng cường đến hệ tiêu hóa gây áp lực lên các mạch máu. Khi một mạch máu nào đó bị tắc nghẽn sẽ dẫn đến hiện tượng đau thắt ngực sau ăn.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau thắt ngực và bụng trên khi mạch máu bị tắc nghẽn.
- Đau tăng lên khi người bệnh cảm thấy lo lắng hoặc sau khi ăn xong.
- Có cảm giác sợ thực phẩm.
Còn được gọi là bệnh đại tràng co thắt. Là một nhóm hội chứng rối loạn thường gặp ở phụ nữ sau 40 tuổi. Bệnh chưa rõ nguyên nhân khi thăm khám không thấy các tổn thương ở đại tràng.
Các biểu hiện bệnh:
- Chướng bụng, khó tiêu, buồn nôn, đau bụng đi ngoài sau khi ăn.
- Bụng đau âm ỉ, hay bị sôi bụng, đau dọc khung đại tràng, sờ vào thấy các u cục nổi lên.
Đừng bỏ qua: Bài thuốc chữa hội chứng ruột kích thích an toàn từ thảo dược thiên nhiên
Là căn bệnh nguy hiểm đe dọa đến tính mạng người bệnh. Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có đến 800.000 trường hợp tử vong do ung thư dạ dày. Nếu có các triệu chứng của bệnh nên nhanh chóng nội soi để xác định.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau quặn bụng sau khi ăn, kèm theo sốt nhẹ, người mệt mỏi, đi ngoài phân lỏng hoặc phân có màu đen.
- Ợ hơi, buồn nôn, nôn mửa , nôn ra máu, đau rát dạ dày, chướng bụng, đau âm ỉ vùng thượng vị.
- Ăn uống không miệng, chán ăn, ăn nhanh no.
Ở Việt Nam, có 8 – 10% dân số mắc phải bệnh sỏi túi mật. Đây là một bệnh về đường tiêu hóa do sự xuất hiện của sỏi sắc tố mật hoặc sỏi cholesterol. Xuất hiện nhiều ở nữ nhiều hơn nam và có xu hướng tăng dần theo tuổi.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau vùng bụng trên bên phải, đau tăng lên khi ăn nhiều chất béo.
- Đau bụng do sỏi mật có thể kéo dài một vài phút hoặc vài giờ đồng hồ.
- Nếu có sỏi trong đường dẫn mật chính và có tình trạng nhiễm trùng sẽ gây ra tình trạng đau quặn ở vùng bụng trên kèm theo sốt, vàng da.
Là một bệnh gây nhiễm trùng đường ruột ít gặp, chủ yếu gây loét thành trong của ruột già, viêm đường tiêu hóa. Nếu không kịp thời điều trị, các vết loét sẽ lan sau vào các lớp mô khiến cơ thể suy nhược và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm gây tử vong.
Các biểu hiện bệnh:
- Đau bụng, co thắt ruột, đau tăng lên khi ăn do bệnh gây ra các vết loét khiến đường ruột sưng tấy, dày lên thành mô sẹo ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa.
- Buồn nôn, ói mửa, tiêu chảy, người mệt mỏi, sốt, viêm khớp, viêm mắt.
- Sụt giảm cân nặng, giảm cảm giác thèm ăn do phản ứng viêm trong thành ruột ảnh hưởng đến ăn uống.
Có thể thấy, tình trạng đau bụng sau khi ăn do nhiều nguyên nhân gây ra. Nếu có các triệu chứng của những bệnh mà đã đề cập, bạn nên nhanh chóng thăm khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và có biện pháp điều trị kịp thời. Nếu tình trạng đau bụng sau khi ăn chỉ xuất hiện một vài lần thì có thể xử lý theo các cách sau đây:
Thói quen ăn uống là tác nhân chính khiến hệ tiêu hóa không ổn định. Do đó, để cải thiện chứng đau bụng sau khi ăn, bạn cần:
- Ăn nhiều hoa quả rau xanh, sữa chua giúp tăng cường bổ sung vitamin, khoáng chất giúp cơ thể khỏe mạnh.
- Ăn nhiều chất xơ và thực phẩm nhiều tinh bột. Tuy nhiên nếu tình trạng đau bụng kèm theo đầy bụng, khó tiêu thì nên hạn chế sử dụng các loại cải, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt…
- Bổ sung nhiều nước, ít nhất 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày.
- Hạn chế sử dụng rượu bia, cà phê, thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, giàu chất béo.
- Không nên vừa ăn vừa nói, ăn xong nằm ngay, tập thể dục hoặc vận động mạnh, chạy nhảy sau khi ăn.
Đối với những trường hợp bị đau bụng không phải do bệnh lý có thể cải thiện bằng cách:
- Massage bụng: Có thể massage bụng theo chiều kim đồng hồ, đặt tay ở rốn rồi xoa đều khắp vùng bụng. Hoặc cũng có thể áp dụng phương pháp xoa tam tiêu được Đông y khuyên dùng khi bị đau bụng, đầy bụng, khó tiêu.
- Chườm nóng: Giúp giãn mạch máu, xoa dịu cơn đau vùng bụng hiệu quả. Dùng một túi chườm, khăn ấm hoặc chai thủy tinh chứa nước nóng đặt lên bụng sẽ thấy cơn đau giảm dần.
Sử dụng thuốc nam là một trong những cách chữa đau bụng sau khi ăn được nhiều người áp dụng. Cụ thể:
- Uống trà gừng: Gừng vị cay, tính ấm, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh về tiêu hóa. Dùng một vài lát gừng, hãm với 100ml nước trong 5 phút, uống từng ngụm giúp giảm đau tốt.
- Uống trà mật ong: Mật ong có công dụng tuyệt vời trong việc kích thích tiêu hóa, giảm đau bụng. Có thể dùng 1 – 2 thìa mật ong hòa với nước ấm để uống.
- Uống trà hoa cúc: Có đặc tính chống co thắt, tốt cho người bị hội chứng ruột kích thích. Có thể hãm 1 muỗng cà phê trà hoa cúc với nước sôi trong 15 phút để uống sẽ giúp cải thiện tình trạng đau bụng.
Người bệnh nên nhanh chóng thăm khám bác sĩ trong trường hợp:
- Bụng đau dữ dội, ngày càng tăng.
- Nôn ói, vã mồ hôi, người mệt mỏi mất nước.
- Đi ngoài phân đổi màu, đau bụng ngày càng tăng ngay cả khi ngừng ăn.
- Sau khi đã áp dụng các phương pháp cải thiện nhưng tình trạng đau bụng vẫn xuất hiện thường xuyên và không có xu hướng thuyên giảm.
Trên đây là một số nguyên nhân và cách xử lý khi gặp phải tình trạng đau bụng sau khi ăn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn tìm ra nguyên nhân và có biện pháp điều trị kịp thời.
Thạc sĩ, Bác Sĩ Tuyết Lan của Trung Tâm Thuốc Dân Tộc Tư Vấn Cách Chữa Bệnh Viêm Đại Tràng Trên VTV2 Vì sức khỏe người Việt