Posted at 08:00h in NÔNG SẢN VÀ THỰC PHẨM 0 Comments
Cây bí ngô còn gọi là: Bí Đỏ, Bí rợ, Bí tử, là cây thân cỏ, sống hàng năm, thường bò lan rất dài trên mặt đất, có nhiều tua cuốn phân nhánh.
Nguồn gốc
Nguồn gốc của bí ngô chưa được xác định tuy nhiên nhiều người cho rằng bí ngô có nguồn gốc ở Bắc Mỹ. Bằng chứng cổ nhất là các hạt bí ngô có trong niên đại từ năm 7000 đến 5500 trước Công nguyên đã được tìm thấy ở Mexico. Đây là loại quả lớn nhất trên thế giới.
Đặc điểm
Bí ngô cân nặng từ 0,45 kg trở lên và có thể nặng đến hơn 450 kg, như trường hợp một nông dân người Anh trồng một quả đạt 608,3 kg. Bí có hình cầu hoặc hình trụ, chín thì màu vàng cam, Bên ngoài có khía chia thành từng múi. Ruột bí có nhiều hột. Hạt dẹp, hình bầu dục có chứa nhiều dầu. Quả bí nặng nhất hiện nay được cân vào năm 2014, nặng 1054 kg
Lá to và ráp, có năm thuỳ. Thân lá đều có nhiều lông rậm. Hoa đơn tính cùng gốc, mọc đơn độc ở nách lá, hình chuông, màu vàng hoặc vàng có điểm đỏ. Thường thường hoa cái nở sớm hơn hoa đực. Khi mới hình thành, quả bí non có một lớp lông tơ dày ở ngoài vỏ để hô hấp và chống đỡ với ngoại cảnh, đến khi quả già thì lớp lông sẽ rụng đi và vỏ quả trở lại trơn láng. Quả to, hình cầu dẹt, bên ngoài có lớp vỏ non mềm và khi già cứng lại. Cùi quả [thịt] dày, có màu sắc khác nhau tuỳ theo giống; có giống lúc già màu vàng [bí ngô], có giống màu đỏ [bí rợ]. Ruột quả chứa nhiều hạt màu trắng dẹt, hình trái xoan. Bí ngô là một loại cây rất nhiều dạng, với nhiều giống trồng khác nhau.
Ở nước ta, bí ngô được trồng nhiều ở các vùng đất bãi ven sông, đất soi bãi, đất trồng màu, trên các nương rẫy. Đặc biệt bí ngô được đồng bào các dân tộc Mán, H’ Mông ở các vùng rẻo cao Đông Bắc, Tây Bắc trồng rất nhiều.
Bí ngô dùng cho người và các động vật nuôi ăn đều rất tốt.
Có thể hái các ngọn non và hoa làm rau xanh cho người hoặc để nuôi lợn.
Giá trị dinh dưỡng
Trong các loại quả chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, bí đỏ được xếp ở vị trí đầu tiên. Trong bí đỏ có chứa sắt, kali, photpho, nước, protein thực vật, gluxit,.. các axit béo linoleic, cùng các vitamin C, vitamin B1, B2, B5, B6, PP. Ăn bí đỏ rất tốt cho não bộ, làm tăng cường miễn dịch, giúp tim khỏe mạnh, mắt sáng, cho giấc ngủ ngon hơn và hỗ trợ cho việc chăm sóc da cũng như làm đẹp, giúp giảm cân…
Quả bí đỏ giàu beta caroten tiền vitamin A, chứa 85 – 91% nước, chất đạm 0,8 – 2 g, chất béo 0,1 – 0,5 g, chất bột đường 3,3 – 11 g, năng lượng 85 -170 kJ/100 g.
Các loại rau quả, trái cây màu cam là những thực phẩm giàu dinh dưỡng và có hàm lượng calo tương đối thấp. Chúng chứa một lượng đáng kể vitamin K, vitamin A, vitamin C, kali và chất xơ…
Dưới đây là hàm lượng dinh dưỡng của một củ cà rốt cỡ trung bình:
- Lượng calo: 25
- Chất đạm: 1g
- Chất béo: 0g
- Carbohydrate: 5g
- Chất xơ: 2g
- Đường: 3g
2. Những lợi ích đối với sức khỏe khi ăn thực phẩm màu cam
2.1 Thực phẩm màu cam tăng cường khả năng miễn dịch
Một số loại thực phẩm thuộc nhóm có màu vàng cam như cà rốt, bí ngô, ớt chuông vàng, khoai lang... có khả năng tăng cường chức năng miễn dịch, giúp cơ thể chống chịu tốt hơn trước sự tấn công của những tác nhân gây bệnh
Sở dĩ chúng có khả năng này chính là nhờ vào thành phần dồi dào các loại carotenoids, trong đó có beta-carotene.
Beta-carotene [hay còn gọi là tiền vitamin A] sau khi được nạp vào cơ thể sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình loại bỏ các gốc tự do có hại cho hoạt động của tế bào, bảo vệ lớp màng tế bào và giữ cho chúng hoạt động ổn định. Ngoài ra, trong các loại rau quả màu vàng cam còn chứa nhiều vitamin C, D, E... góp phần giúp sức đề kháng trở nên mạnh mẽ hơn.
2.2 Làm đẹp da và chống lão hóa
Thực phẩm màu cam có chứa lượng vitamin C dồi dào. Chế độ ăn có chứa hàm lượng lớn vitamin C có thể giúp cơ thể có được hệ thống miễn dịch tốt chống lại những virus cảm lạnh thông thường. Những phụ nữ có chế độ ăn giàu vitamin C cũng đã được khẳng định có làn da ít nếp nhăn hơn và ít vấn đề với da khô.
Chế độ ăn có chứa hàm lượng lớn vitamin C có thể giúp cơ thể có được hệ thống miễn dịch tốt chống lại những virus cảm lạnh thông thường. Những phụ nữ có chế độ ăn giàu vitamin C cũng đã được khẳng định có làn da ít nếp nhăn hơn và ít vấn đề với da khô.
Theo BS. Mai Hương [Học viện Quân Y], với hàm lượng vitamin C dồi dào, thường xuyên bổ sung các thực phẩm màu vàng cam giúp kích thích quá trình tổng hợp collagen từ trocollagen. Lượng collagen cao sẽ tác động tích cực đến tình trạng và sức đàn hồi của làn da, từ đó ngăn ngừa sự xuất hiện của các dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn, thâm nám...
Thực phẩm màu vàng cam giàu vitamin C tốt cho sức khỏe.
Ngược lại, nếu cơ thể không sản sinh đủ lượng collagen cần thiết, các vết sẹo sẽ thâm lâu và khó lành hơn. Tóc và móng cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, để cung cấp đủ vitamin C và xúc tác quá trình kết nối các amino axit để tổng hợp collagen diễn ra hiệu quả, bạn nên tăng cường bổ sung nguồn vitamin này một cách tự nhiên thông qua các thực phẩm có màu vàng hay cam.
Ngoài vitamin C, những thực phẩm nói trên còn cung cấp cho cơ thể nguồn vitamin E và kẽm dồi dào. Đây là hai dưỡng chất cực kì quan trọng đối với quá trình sản xuất và tái tạo collagen nói chung.
2.3 Ngăn ngừa chứng thoái hóa điểm vàng và tốt cho đôi mắt
Xay nhuyễn giúp cơ thể hấp thụ tốt.
Những thực phẩm màu vàng cam như bí đỏ, chuối, cam... giàu thành phần vitamin A và C nên rất có lợi cho sức khỏe của đôi mắt. Không chỉ hoạt động giống như lớp màng bảo vệ mắt trước tác động của tia cực tím, các vitamin này còn có khả năng ngăn ngừa chứng đục thủy tinh thể, giảm nguy cơ mắc chứng chảy máu nhãn cầu và tăng cường thị lực đáng kể.
Một chế độ ăn với nhiều thực phẩm thuộc nhóm thức ăn này cũng hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, cải thiện khả năng lưu thông và làm việc của các mạch máu trong mắt. Đặc biệt, chúng cũng giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc chứng thoái hóa điểm vàng, nhất là đối với những người lớn tuổi.
2.4 Tốt cho hệ thống xương khớp
Vitamin C là một dưỡng chất vô cùng quan trọng với các cơ quan trong cơ thể, trong đó có hệ thống xương khớp. Chất này tham gia vào quá trình hình thành sụn, giúp tăng sản xuất các chất bôi trơn đồng thời hỗ trợ giảm các triệu chứng đau nhức hay viêm khớp. Chưa kể, loại vitamin nói trên còn góp công rất lớn trong việc hình thành collagen - thành phần chính của protein trong xương.
Ngoài vitamin C, nhiều loại thực phẩm thuộc nhóm này còn giàu vitamin D, K1, kẽm, magie và các chất chống ôxy hóa. Những chất này giúp tăng cường hấp thụ canxi để xương chắc khỏe hơn. Dứa, cam, đu đủ, ớt chuông vàng,... là những thực phẩm có màu vàng và cam mà những ai đang mắc các vấn đề về xương khớp nên bổ sung.
2.5 Hỗ trợ giảm cân
Nghiên cứu cho thấy ăn nhiều thực phẩm có hàm lượng carotenoid cao hơn có thể giúp ngăn ngừa tích trữ mỡ thừa, đặc biệt là xung quanh vùng bụng. Người ta cũng thấy rõ rằng những người gầy hơn có lượng carotenoid trong máu cao hơn, cộng với hai nghiên cứu nhỏ gần đây cho thấy rằng việc thêm nước trái cây hoặc chất bổ sung giàu beta-carotene vào chế độ ăn của trẻ em sẽ làm giảm mỡ bụng của họ.
3. Cách chế biến thực phẩm màu cam để tận dụng tối đa lợi ích đối với sức khỏe
3.1 Xay nhuyễn
Carotenoid trong trái cây và rau màu cam sống ẩn sau một bức tường tế bào cứng cáp. Cắt, thái hạt lựu, cắt nhỏ, thậm chí là nhai sẽ làm vỡ các bức tường tế bào cứng nhắc đó. Nhưng xay nhuyễn giúp giải phóng nhiều nhất tới 600% lượng carotenoid hơn là chỉ nhai. Vì vậy, hãy xay nhuyễn mơ vào một lọ giấm hoặc trộn xoài vào món sinh tố tiếp theo của bạn.
3.2 Nấu chín
Nhiệt làm mềm và nới lỏng các thành tế bào bảo vệ các carotenoid, giúp các enzym tiêu hóa của chúng ta dễ dàng phá vỡ các carotenoid không thể tiếp cận được. Vì vậy, khi nấu cà rốt hoặc các sản phẩm màu cam khác, cơ thể sẽ hấp thụ gấp đôi lượng beta carotene. Thêm một chút chất béo giúp ruột sẽ hấp thụ nhiều hơn các sắc tố mạnh mẽ này.
Xem thêm video đang được quan tâm: