Bước vào thời kỳ đổi mới, xây dựng kinh tế trở thành nhiệm vụ trung tâm. Tiếp đó, nhiệm vụ xây dựng Đảng được khẳng định là then chốt việc xác lập nhiệm vụ trung tâm và then chốt trở thành yêu cầu khách quan của sự nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ Quốc. Tuy nhiên hơn 10 năm lại đây, phát triển Văn hoá, xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội đã trở thành mệnh lệnh cấp thiết của cuộc sống. Trong những năm 90 của thế kỷ trước, UNESCO đề ra chương trình Thập kỷ phát triển văn hoá, kêu gọi các quốc gia ban hành chính sách văn hoá làm động lực thúc đẩy phát triển. Đây là thời điểm nước ta từng bước hình thành cơ chế thị trường dưới sự quản lý của Nhà Nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, các thành phần kinh tế được phát huy, giao lưu và hội nhập quốc tế ngày càng mở rộng.Nền kinh tế từng bước khởi sắc, nước ta thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, tăng tích luỹ, tạo cơ sở vật chất bước đầu của một nền kinh tế độc lập tự chủ. Đó là thắng lợi chưa từng có của một nền kinh tế bị ảnh hưởng triền miên bởi chiến tranh và kém phát triển. Tuy nhiên, chúng ta cũng sớm nhận thức chỉ truy cầu sự giàu có trên cơ sở của nền kinh tế thị trường cho dù được định hướng xã hội chủ nghĩa vẫn là không đủ thậm chí nguy hiểm, mà còn phải hướng đến một sự nghiệp văn hoá thật sự tiên tiến và dân tộc đủ sức hình thành một nền tảng tinh thần vững chắc với cốt lõi là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội thì xã hội thì xã hội Việt Nam hiện đại mới có thể đứng vững. Kinh tế thị trường không ngừng đẻ ra của cải, nhưng ở mặt trái của nó là không ngừng tác động xấu vào đời sống văn hoá tinh thần, lối sống và có thể làm băng hoại xã hội. Chính vì vậy, phát triển văn hoá là nhiệm vụ chiến lược nhằm thúc đẩy kinh tế thị trường phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, đồng thời điều tiết ngăn chặn những biến thái bất lợi do mặt trái kinh tế thị trường gây ra, bảo vệ con người, đem lại trật tự và sự hài hoà cho xã hội. Ở một phương diện khác, giao lưu và hội nhập quốc tế đã trở thành nhu cầu khách quan của phát triển đất nước. Nhưng trong giao lưu kinh tế chẳng có một sản phẩm và dịch vụ nào lai không chứa đựng một tín hiệu văn hoá. Phát triển văn hoá, tạo ra sức mạnh nội sinh văn hoá dân tộc, chính là bước chuẩn bị hết sức cần thiết cho hội nhập và giao lưu quốc tế, nếu không muốn bị đè bẹp dưới sức mạnh vật chất và văn hoá của dân tộc khác. Điều đáng mừng là từ mùa xuân 1993, Đảng ta đã bắt đầu nhấn mạnh tầm vóc văn hoá trong sự nghiệp đổi mới đất nước, trước những thách thức và thời cơ mà dân tộc đương đầu. Đặc biệt sáu năm lai đây, với Nghị quyết Trung ương 5 [khoá VIII], quyết tâm xây dựng nền tảng văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc làm nền tảng tinh thần của xã hội, trở thành mục tiêu và động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội đã thúc đẩy đất nước và con người Việt Nam không ngừng vươn lên mạnh mẽ. Yêu cầu hình thành nền tảng tinh thần của xã hội Việt Nam hiện đại đã đặt ra cho văn hoá những trọng trách nặng nề và thành tựu có ý nghĩa: Đó là không ngừng giữ vững và bồi đắp nhận thức đúng đắn của cán bộ và nhân dân về con đường tiến nên chủ nghĩa xã hội, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh trên nền tảng chủ nghĩa Mác - LêNin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Văn hoá đem lại sự nhất trí chính trị và sự đồng thuận xã hội về những giá trị cơ bản của xã hội Việt Nam hôm nay. Đó là mối quan tâm thương xuyên đến nhân tố con người, không ngừng cổ vũ, hướng dẫn con người hướng tới các giá trị chân, thiện, mỹ, phấn đấu cho hạnh phúc chính đáng của mình và góp ngày càng nhiều cho xã hội. Kiên quyết lên án và bài trừ các thói hư, tật xấu, đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, quan liêu, vô trách nhiệm, coi thường kỷ cương, phép nước. Đề cao và nhân rộng những tấm gương tốt đẹp trở thành nếp sống lành mạnh của xã hội. Đó là xây dựng và phát triển một cơ cấu văn hoá phát triển bền vững từ Trung ương đến mỗi bản làng, gai đình trên cơ sở phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá và sự góp sức của đội ngũ văn nghệ sỹ, tri thức, các tài năng văn hoá vì văn hiến dân tộc trong thời đại mới. Những cố gắng để xã hội hoá các hoạt động văn hoá, các chính sách văn hóa khuyến khích sự tham gia văn hoá của các tầng lớp nhân dân, giúp đỡ phát triển văn hoá phong phú, sinh động, mở ra nhiều năng lực mới. Việc chăm lo xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội Việt Nam hôm nay luôn phải gắn liền với sự nghiệp xây dựng đội ngũ trí thức khoa học công nghệ và khoa học xã hội nhân văn, văn nghệ sỹ, báo chí, những nhà chuyên môn trên lĩnh vực văn hoá. Mặc dù còn nhiều khó khăn, thậm chí có mặt bất cập, nhưng sức mạnh sáng tạo văn hoá mới phải được nâng lên hằng ngày, bên cạnh chăm lo giữ gìn các giá trị truyền thống lịch sử. Nền tảng tinh thần của xã hội không chia cắt với quá trình giao lưu và tiếp nhận có chọn lọc các giá trị văn hoá nhân loại. Văn hóa Việt Nam hôm nay tiếp cận ngày một cởi mở những giá trị của thế giới hiện đại, không ngừng làm phong phú cho mìmh trên cơ sở truyền thống dân tộc và những giá trị cách mạng. Nền tảng tinh thần của xã hội Việt Nam hôm nay không ngừng được bồi đắp bởi sự phát triển văn hoá trong Đảng, sự khẳng định vai trò dẫn dắt văn hoá của chính Đảng giai cấp công nhân. Nhiệm vụ xây dựng chỉnh đốn Đảng nâng cao phẩm chất tốt đẹp và tính gương mẫu của cán bộ đảng viên có ý nghĩa ngày càng to lớn đối với sự phát triển văn hoá dân tộc. Sự đoàn kết nhất trí và tính tiên phong, gương mẫu của các tổ chức đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể luôn luôn đem lại sức mạnh cho cộng đồng, tạo nền tảng vững chắc cho sự tiến bộ xã hội. Ngược lại, ở nơi nào cán bộ đảng viên nhiều sai phạm khuyết điểm, ở đó đời sống văn hoá tinh thần bị thách thức nặng nề. Điều làm mọi người chưa yên tâm, thậm chí chưa thật sự phấn khởi là nhiều nơi nền tảng tinh thần do văn hoá tạo lập chưa đạt tới độ ổn định vững chắc, các giá trị tốt đẹp chậm hình thành, cái tốt và cái xấu đan xen, sự suy thoái đạo đức, lối sống đang là mối lo lớn. Chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, lối sống thực dụng gia tăng, tham những tràn lan, kỷ cương xã hội suy giảm, tội phạm ngày càng nhiều là những vấn đề nhức nhối trong xã hội. Trong kho đó, quá trình tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận và truyền bá lý luận còn nhiều mặt chậm trễ đã hạn chế không nhỏ sự xác lập nền tảng tinh thần của xã hội. Nhận rõ yêu cầu mới của quá trình xây dựng văn hoá nước ta, Hội nghị Trung ương 10 đã khẳng định tính đúng đắn của nghị quyết Trung ương 5 về văn hoá, tiếp tục làm sáng tỏ vai trò, vị trí của nhiệm vụ văn hoá trong tổ chức chỉ đạo thực tiễn. Ban chấp hành Trung ương Đảng [khoá IX] xác định mục tiêu phát triển đồng bộ về chất lượng văn hoá trên các lĩnh vực mà trước hết là đảm bảo sự gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng, chỉnh đốn Đảng là then chốt với không ngừng nâng cao văn hoá - nền tảng tinh thần của xã hội. Kết luận của Hội nghị cũng khẳng định “tạo nên sự phát triển đồng bộ của ba lĩnh vực trên chính là điều kiện quyết định bảo đảm cho sự phát triển toàn diện và bền vững của đất nước”. Trong điều kiện mới, khẳng định vị trí của văn hoá bên cạnh nhiệm vụ chính trị và kinh tế là một quyết tâm chính trị của đảng nhằm tăng cường củng cố nền tảng tinh thần của xã hội ta trước những thách thức kho lường của giới hiện đại, mở ra một tương quan hợp lý giữa các nhân tố chính trị, kinh tế, văn hoá, đảm bảo tính đồng bộ trong phát triển. Chính sách đầu tư ngân sách đầu tư ngân sách cho văn hoá sẽ tăng từ 1,3% hiện nay nên ít nhất 1,8% năm 2010. Mối quan tâm của Đảng với văn hoá thể hiện rõ trong chủ trương “tập chung xây dựng những giá trị mới của văn hoá Việt Nam đương đại, phát huy các giá trị tốt đẹp của truyền thống văn hoá dân tộc và tiếp nhận có chọn lọc tinh hoa văn hoá thế giới, bắt nhịp sự phát triển thời đại”, là “nghiên cứu, nắm bắt kịp thời thành tựu của văn hoá - thông tin hiện đại, huy động mọi tiềm lực xã hội cho sự nghiệp phát triển văn hoá”.
Kết luận Hội nghị Trung ương 10 tiếp tục đặt nên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng tư tưởng, đạo đức lối sống và đời sống văn hoá lành mạnh; chăm lo xây dựng con người Việt Nam; bồi dưỡng phát huy các tài năng văn hoá - nghệ thuật, khoa học kỹ thuật.
Nâng cao và đổi mới năng lực lãnh đạo của Đảng về công tác văn hoá và chăm lo xây dựng văn hoá trong Đảng là nhân tố cực kỳ quan trọng trong xây dựng văn hoá và phát triển nền tảng tinh thần dân tộc trong thời kỳ mới. Chính vì vậy, việc thực hiện thắng lợi kết luận hội nghị trung ương 10 trước hết là trách nhiệm của mỗi tổ chức đảng và cán bộ đảng viên, đi đầu, đoàn kết, lôi cuốn toàn dân vào sự nghiệp văn hoá rộng lớn.
Nhớ lại 60 năm trước trong bài thơ Xuân đến [Xuân Ất Dậu 1945], Tố Hữu từng viết những lời nhạy cảm:
Hỡi người bạn! vui lên đi! Ất Dậu sẽ là năm khởi nghĩa, năm thành công! Sau một chu kỳ nhật nguyệt, năm Ất Dậu lại về, đem lại niềm tin to lớn về đất nước Việt Nam trên chặng đường lịch sử mới.
Khẳng định niềm tin và chung sức xây dựng nền tảng tinh thần vững chắc cho quá trình phát triển đất nước sẽ là lời cầu chúc tốt lành vào ngày đầu năm đáng nhớ.
| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước chủ trì Hội nghị. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng |
Dự Hội nghị có các đồng chí: Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nguyễn Phú Trọng; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc; Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng.
Dự Hội nghị có các đồng chí là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp; đại diện lãnh đạo Liên hiệp hội chuyên ngành về văn hóa, nghệ thuật Trung ương; các nhà khoa học, nhà văn hóa; các tri thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu.
Tại điểm cầu các Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương có sự tham dự của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị; Bí thư Trung ương Đảng, Ủy viên Trung ương Đảng; lãnh đạo và các đại biểu của Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương.
| Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đại biểu tham quan Triển lãm "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi" trước giờ khai mạc Hội nghị Văn hóa toàn quốc. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng |
Văn hóa Việt Nam đã hun đúc nên tâm hồn, khí phách, bản lĩnh Việt Nam
Suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, văn hóa luôn có vị trí, vai trò vô cùng quan trọng. Báo cáo tổng kết về việc kế thừa, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc và xây dựng, phát triển văn hóa sau 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới đất nước tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Hội nghị nhấn mạnh: Văn hóa Việt Nam là thành quả hàng nghìn năm lao động sáng tạo, đấu tranh kiên cường dựng nước và giữ nước của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, là kết quả giao lưu và tiếp thu tinh hoa của nhiều nền văn minh thế giới để không ngừng hoàn thiện mình. Văn hóa Việt Nam đã hun đúc nên tâm hồn, khí phách, bản lĩnh Việt Nam, làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc; hình thành nên những giá trị văn hóa Việt Nam cao đẹp, bền vững: Yêu nước, đoàn kết, cần cù, dũng cảm, tài trí, lạc quan,hiếu học, nghĩa tình, hòa hiếu, khoan dung…
Kế thừa, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, ngay từ khi ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định 3 mặt trận quan trọng của cách mạng nước ta là chính trị, kinh tế và văn hóa.
Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết sau 35 năm đổi mới đất nước, việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đạt được những kết quả quan trọng.
Trước hết, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác văn hóa tiếp tục được đổi mới, cơ bản đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Đảng không ngừng đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo, ban hành nhiều chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị, kết luận về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam; công tác nghiên cứu lý luận về xây dựng và phát triển văn hóa có nhiều kết quả. Chỉ đạo đẩy mạnh Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phát huy, đề cao phương thức nêu gương, trước hết trong mọi tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể, trong cán bộ, đảng viên, hội viên, góp phần xây dựng văn hóa, con người. Cán bộ, đảng viên đã ý thức hơn trách nhiệm nêu gương của mình trong xã hội…
Thứ hai là hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về văn hóa từng bước được nâng cao. Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách, pháp luật, tạo cơ sở pháp lý xây dựng và phát triển văn hóa, con người. Quan tâm, tạo cơ chế triển khai chính sách văn hóa trong kinh tế, xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, văn hóa công sở, văn hóa cơ sở, văn hóa gia đình,... Chuyển đổi cơ chế quản lý, tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp, các hội văn học, nghệ thuật theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động văn hóa, văn nghệ, báo chí, xuất bản; đấu tranh phòng, chống các biểu hiện suy thóai về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên lĩnh vực văn hóa…
Thứ ba là xây dựng môi trường văn hóa đạt được một số kết quả tích cực. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với Cuộc vận động “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, xây dựng nếp sống và văn hóa ứng xử nơi công cộng” có kết quả rõ rệt. Sự liên kết, phối hợp của 3 lĩnh vực gia đình - nhà trường - xã hội trong xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống, nhân cách cho giới trẻ tiếp tục được phát huy. Quy chế dân chủ ở cơ sở với việc xây dựng quy ước văn hóa được quan tâm hơn trong quá trình triển khai thực hiện…
| Toàn cảnh Hội nghị Văn hóa toàn quốc. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng |
35 năm qua, nhiệm vụ bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc có chuyển biến tích cực, tạo cơ chế xử lý hợp lý, hài hòa giữa bảo tồn, phát huy di sản văn hóa với phát triển kinh tế - xã hội; huy động được nhiều nguồn lực giữ gìn di sản văn hóa truyền thống, nhất là một số loại hình nghệ thuật truyền thống có nguy cơ mai một [hát xoan, ca trù, tuồng, chèo, cải lương...]; bước đầu gắn kết hiệu quả giá trị di sản văn hóa với phát triển du lịch, đưa du lịch từng bước trở thành ngành kinh tế quan trọng…Việc quản lý các loại hình thông tin trên Internet, mạng xã hội, truyền thông số có nhiều chuyển biến, góp phần xây dựng văn hóa và con người Việt Nam trước yêu cầu mới.
Thứ tư là việc xây dựng văn hóa trong chính trị được triển khai gắn với việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Thứ năm là xây dựng văn hóa trong kinh tế bước đầu có chuyển biến về nhận thức và hành động. Phát triển bền vững, an toàn là mục tiêu cao nhất của mọi hệ thống xã hội. Sự phát triển không chỉ được xét trên mặt vật chất đơn thuần, mà còn phải bao hàm cả về mặt văn hóa, tinh thần của xã hội. Xây dựng văn hóa kinh tế, trong đó quan trọng nhất là văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, văn hóa kinh doanh.
Thứ sáu là bản sắc, giá trị văn hóa, con người Việt Nam tiếp tục được kế thừa, phát huy cao độ khi đất nước gặp khó khăn, thử thách do thiên tai, dịch bệnh, nhất là đại dịch COVID-19 từ cuối năm 2019 đến nay.
Thứ bảy là tích cực, chủ động hội nhập quốc tế, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Chủ động mở rộng hợp tác văn hóa với các nước, thực hiện đa dạng hóa các hình thức văn hóa đối ngoại, thu được kết quả rõ rệt cả bề rộng lẫn chiều sâu, song phương và đa phương, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam với bạn bè thế giới, thúc đẩy hội nhập, giao lưu quốc tế về văn hóa.
Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, mặc dù đạt được rất nhiều kết quả quan trọng, nhưng qua 35 năm đổi mới, việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam còn không ít hạn chế, yếu kém, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Trong đó, việc quán triệt và thực hiện đường lối, quan điểm, nghị quyết của Đảng về văn hóa có lúc, có nơi chưa đạt yêu cầu đề ra. Việc thể chế hóa đường lối, quan điểm, nghị quyết của Đảng về xây dựng, phát triển văn hóa, con người chưa theo kịp yêu cầu. Môi trường văn hóa gia đình - nhà trường - xã hội có lúc, có nơi chưa lành mạnh, có mặt xuống cấp. Việc xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế tuy đã được các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể triển khai, nhưng kết quả còn chưa tương xứng. Nhận thức, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa văn hóa với kinh tế chưa được cấp ủy, chính quyền nhiều nơi quan tâm đúng mức.
| Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Hội nghị trình bày Báo cáo tổng kết 35 năm xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam kể từ công cuộc đổi mới. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng |
Để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định một trong 12 định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 là: “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”.
Theo đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, tiếp tục thực hiện đường lối đổi mới của Đảng trong giai đoạn mới là quán triệt đầy đủ trong nhận thức, triển khai đồng bộ, sâu rộng trong thực tiễn cả 5 quan điểm chỉ đạo theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng trong quá trình xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước. Trong đó, tập trung lưu ý một số quan điểm sau:
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội.
Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, dân chủ, khoa học và nhân văn.
Phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát triển văn hóa. Trong xây dựng văn hóa, trọng tâm là chăm lo xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp, với các đặc tính cơ bản: yêu nước, đoàn kết, dũng cảm, tài trí, cần cù, nhân ái, nghĩa tình, hòa hiếu, khoan dung.
Xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, trong đó chú trọng vai trò của gia đình, cộng đồng. Phát triển hài hòa giữa kinh tế và văn hóa; cần chú ý đầy đủ đến yếu tố văn hóa và con người trong phát triển kinh tế.
Xây dựng văn hóa trong Đảng, cơ quan Nhà nước và cả hệ thống chính trị để tạo động lực, niềm tin và lan tỏa mạnh mẽ trong nhân dân.
Xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là chủ thể sáng tạo, đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng.
| Các đại biểu dự Hội nghị Văn hóa toàn quốc. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng |
Để triển khai những chủ trương, quan điểm của Đảng về phát triển và xây dựng văn hóa, con người Việt Nam cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm. Trước hết là xây dựng con người trong đổi mới và phát triển bền vững. Tập trung nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị con người Việt Nam gắn với giữ gìn, phát huy hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới. Đồng thời hoàn thiện thể chế, đổi mới tư duy quản lý văn hóa, cải cách bộ máy quản lý nhà nước về văn hóa. Phát triển nguồn nhân lực ngành văn hóa, văn nghệ, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; nguồn nhân lực cho công tác lãnh đạo, quản lý; cho các lĩnh vực then chốt, đặc thù.
Bên cạnh đó xây dựng văn hóa trong chính trị, trong kinh tế, đặc biệt là văn hóa trong Đảng trở thành tấm gương đạo đức cho xã hội; văn hóa doanh nghiệp trở thành hệ điều tiết cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Phát triển thị trường văn hóa, các ngành công nghiệp văn hóa để đáp ứng nhu cầu tiếp nhận, hưởng thụ của người tiêu dùng và thị trường ngoài nước. Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. Phát triển văn học, nghệ thuật đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế, xây dựng con người Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị. Tập trung nguồn lực từ Nhà nước và các thành phần kinh tế khác đầu tư cho phát triển văn hóa, xây dựng con người. Cuối cùng là chủ động, tích cực hội nhập quốc tế về văn hóa, xây dựng Việt Nam thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu văn hóa quốc tế.
Có thể nói, xây dựng văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, dân chủ, khoa học và nhân văn là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Xây dựng văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
*Trước đó, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu đã tham quan Triển lãm "Văn hóa soi đường cho quốc dân đi" được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị./.
Diệp Anh - Nguyễn Hoàng