Chào các bạn, hôm nay chúng ta sẽ cùng Ngoại ngữ You Can tìm hiểu các Trợ Động Từ Trong Tiếng Trung [Động từ năng nguyện]. Cùng theo dõi nhé!
\>>Xem thêm: Khai giảng nhiều lớp Học tiếng Trung từ cơ bản đến nâng cao chất lượng tại TPHCM nhằm nâng cao vị thế người Việt trong cộng đồng người Hoa.
1. 会: Biểu thị có kỹ năng nào đó [thông qua học tập để đạt được kỹ năng]
Ví dụ:
– 我会打太极拳。
Wǒ huì dǎ tàijí quán.
Tôi biết đánh Thái Cực quyền.
– 妹妹会说英文。
Mèimei huì shuō Yīngwén.
Em gái biết nói tiếng Anh.
– A：你会游泳吗？
Nǐ huì yóu yǒng ma?
Bạn biết bơi không?
B：我不会游泳。
Wǒ bù huì yóu yǒng.
Tôi không biết bơi.
– 我会说一点中文。
Wǒ huì shuō yì diǎn Zhōngwén.
Tôi biết nói một chút tiếng Trung.
Xem thêm: Một số cấu trúc thường gặp trong tiếng Trung
2. 可以: Dùng để xin phép hoặc cho phép người khác làm việc gì đó
Ví dụ:
– 如果不会说中文的话，你可以用英文。
Rúguǒ bù huì shuō Zhōngwén de huà, nǐ kěyǐ yòng Yīngwén.
Nếu không thể nói tiếng Trung, bạn có thể dùng tiếng Anh.
– 做完功课以后，你就可以玩电脑了。
Zuò wán gōngkè yǐhòu, nǐ jiù kěyǐ wán diànnǎo le.
Sau khi làm xong bài tập, con có thể chơi máy tính rồi.
– 这里可以抽烟吗？
Zhèlǐ kěyǐ chōu yān ma?
Ở đây có thể hút thuốc không?
– 事情忙完之后，你可以去他家。
Shìqíng máng wán zhīhòu, nǐ kěyǐ qù tā jiā.
Sau khi xong việc, bạn có thể đến nhà anh ta.
Xem thêm: Danh từ phương vị trong tiếng Trung
3. 能: Biểu thị có năng lực hoặc khả năng
Ví dụ:
– 小李生病了，不能来上课。
Xiǎo Lǐ shēng bìng le, bù néng lái shàng kè.
Tiểu Lý bị bệnh rồi, không thể đến lớp.
– 他能用中文聊天儿。
Tā néng yòng Zhōngwén liáo tiānr.
Anh ấy có thể dùng tiếng Trung trò chuyện.
– 她今天有事，不能跟我们一起参加。
Tā jīntiān yǒu shì, bù néng gēn wǒmen yìqǐ cānjiā.
Hôm nay cô ấy có việc, không thể tham gia cùng chúng ta được.
Xem thêm: Phân loại câu chủ vị trong tiếng Trung
4. 要: Biểu thị ý nghĩ chủ quan
Ví dụ:
– 我要去跑步，你要陪我去吗？
Wǒ yào qù pǎobù, nǐ yào péi wǒ qù ma?
Tôi muốn đi chạy bộ, bạn có muốn đi cùng không?
– 先生， 你要买什么？
Xiānsheng, nǐ yào mǎi shénme?
Ông muốn mua gì?
– 明天晚上妹妹要跟朋友去看电影。
Míngtiān wǎnshàng mèimei yào gēn péngyǒu qù kàn diànyǐng.
Tối mai em gái muốn đi xem phim với bạn.
– 我要做功课，不想去菜市场。
Wǒ yào zuò gōngkè, bùxiǎng qù cài shìchǎng.
Tôi phải làm bài tập, không muốn đi chợ.
– A： 你要点什么？
Nǐ yào diǎn shénme?
Chị muốn gọi gì?
B：我要一杯奶茶。
Wǒ yào yì bēi nǎichá.
Tôi muốn một ly trà sữa.
5. 得: Biểu thị phải làm việc gì đó về mặt khách quan
Ví dụ:
– 明天早上有太极拳课，你们得早一点儿起床。
Míngtiān zǎoshang yǒu tàijí quán kè, nǐmen děi zǎo yì diǎnr qǐ chuáng.
Sáng ngày mai có tiết học Thái Cực quyền, các bạn phải dậy sớm một chút.
– 时间不早了，我得走了。
Shíjiān bù zǎo le, wǒ děi zǒu le.
Thời gian không còn sớm nữa, tôi phải đi rồi.
Những Trợ từ [động từ năng nguyện] này rất thường dùng trong giao tiếp tiếng Trung, các bạn hãy cố gắng luyện tập để làm quen với nó nhé. Chúc các bạn học tập vui vẻ!
Trợ từ là một trong những chủ điểm ngữ pháp tiếng Trung cơ bản. Có rất nhiều trợ từ khác nhau và cách sử dụng cũng vậy. Kiến thức tiếng Trung hôm nay mà chúng tôi giới thiệu đó là trợ từ trong tiếng Trung nhé!
Đặc điểm của trợ từ trong tiếng Trung
Trợ từ trong ngữ pháp là từ loại đặc biệt vừa mang tính đặc thù lại vừa rất quan trọng. Trợ từ mang những đặc điểm chủ yếu sau:
- Trợ từ đều phụ thuộc vào từ, từ tổ hoặc câu, không thể sử dụng độc lập. Đồng thời phần lớn trợ từ đều phụ thuộc vào các đơn vị ngôn ngữ, có vị trí cố định.
- Tất cả các trợ từ đều không có ý nghĩa từ vựng cụ thể.Hoặc có tác dụng ngữ pháp nào đó,hoặc có ý nghĩa ngữ pháp trừu tượng nào đó
- Phần lớn các trợ từ đều đọc nhẹ
Trợ từ rất quan trọng vì rất nhiều ý nghĩa ngữ pháp và quan hệ kết cấu quan trọng trong tiếng Hán hiện đại đều phải dựa vào trợ từ để diễn đạt. Ví dụ ý nghĩa ngữ pháp “已然”[hoàn thành] nhiều khi phải dựa vào trợ từ “了” để diễn đạt.
Ví dụ khác:
研究问题/研究的问题
Kết cấu trước không có trợ từ “的”, kết cấu sau dùng trợ từ “的”, quan hệ kết cấu hoàn toàn khác nhau; kết cấu trước là quan hệ động tân, kết cấu sau là quan hệ chính phụ. Do vậy nắm rõ cách dùng của trợ từ là điểm quan trọng trong quá trình học tiếng Hán.
2. Phân loại trợ từ tiếng Trung
Trợ từ là loại từ khép kín, có khoảng trên dưới 60-70 từ
- Trợ từ động thái
Loại trợ từ tiếng Trung này chủ yếu dùng để biểu đạt ý nghĩa động thái như thực hiện, tiếp diễn…của sự kiện. Chủ yếu gồm: 了 [hoàn thành] 着 [tiếp diễn] 过 [quá khứ] 起来/上/开 [bắt đầu] 下去 [tiếp tục]
- Trợ từ kết cấu
Loại trợ từ này chủ yếu dùng để biểu thị rõ các quan hệ kết cấu. Chủ yếu gồm:
的——a. Chỉ rõ các thành phần phía trước là định ngữ（幸福的生活）
- Tổ hợp có “的” mang tính như 1 danh từ （大的不错）
- 地——Chỉ rõ thành phần phía trước là trạng ngữ（仔细地研究）
- 得—— chỉ rõ thành phần phía sau là bổ ngữ （讨论得很热闹）
- 所—— Chỉ rõ tổ hợp mang “所” tương đương như 1 danh từ （所问非所答）
- Trợ từ ngữ khí
Loại trợ từ này thường đứng ở cuối câu, dùng để biểu thị các ngữ khí như nghi vấn, suy đoán, thỉnh cầu… Gồm 6 trợ từ cơ bản:
呢，吧，啊，么，了，的
Các từ khác như “啦，哇，呀，哪，喽，嘛，吗……”
Một đặc điểm của trợ từ ngữ khí là có thể dùng liền nhau. Khi chúng đứng gần nhau thường đọc ghép thành 1 âm tiết.
Ví dụ: 了 [le]+啊 [a]–>啦[la] 呢[ne]+啊[a]–>哪[na]
Trợ từ ngữ khí “啊” còn có thể nảy sinh biến âm do đọc liền cùng với âm tiết trước, tạo thành hình thức mới: