Tỷ lệ người mắc chứng lùn là khoảng bao nhiêu năm 2024

TTO - Giảm chiều cao là một đặc trưng điển hình của việc chúng ta già đi. Bắt đầu từ năm 40 tuổi trở đi, chúng ta thường giảm khoảng 1,2cm chiều cao sau mỗi 10 năm tuổi và tốc độ giảm chiều cao sẽ nhanh khi ta bước vào độ tuổi 70.

Mỗi chúng ta sẽ đạt đỉnh về sự phát triển chiều cao và cân nặng khi ở độ tuổi trưởng thành. Sau đó, khi cao tuổi hơn sẽ trở nên nhẹ cân hơn, lùn hơn cho dù vẫn hấp thụ đủ dinh dưỡng - Ảnh: CMD

Cơ thể một người sẽ phát triển từ thấp đến cao và đạt đỉnh vào giai đoạn 30 tuổi. Bắt đầu từ năm 40 tuổi trở đi, chúng ta thường giảm khoảng 1,2cm chiều cao sau mỗi 10 năm và tốc độ giảm chiều cao sẽ nhanh khi ta bước vào độ tuổi 70.

Theo khoa học, nguyên nhân dẫn đến điều này là do những thay đổi trong xương, cơ, khớp và cả tư thế.

Một nghiên cứu khoa học năm 2006 trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho biết giảm chiều cao có liên quan đến những thay đổi lão hóa ở xương, cơ và khớp. Cụ thể là tại các đĩa đệm cột sống - những đệm giống như gel nằm giữa các đốt sống của cột sống - hoạt động như bộ giảm xóc để giữ cho lưng của chúng ta linh hoạt.

Nhưng khi năm tháng trôi qua, các đĩa đệm mất dần chất lỏng (khi chúng ta sinh ra, chúng chứa khoảng 80% nước) và không chống chọi được với sự hao mòn tự nhiên. Chúng dần bị nén lại và phẳng ra. Không gian giữa các khớp bị thu hẹp dẫn đến thân và cột sống ngắn lại.

Hầu hết con người ở độ tuổi 60 đều gặp các vấn đề về đĩa đệm ở một mức độ nào đó.

Ở phụ nữ, mãn kinh còn có thể gây mất tác dụng bảo vệ của estrogen đối với xương, làm tăng tốc độ loãng xương, mật độ khoáng của xương và khối lượng xương giảm, chất lượng hoặc cấu trúc của xương cũng thay đổi.

Cùng với những thay đổi trong xương, chúng ta cũng sẽ mất khối lượng cơ theo tuổi tác. Bắt đầu từ tuổi 30, mất cơ liên quan đến tuổi được gọi là chứng giảm cơ (mất khối lượng và sức mạnh của cơ xương) có thể khiến bạn mất tới 3% đến 5% khối lượng cơ mỗi thập kỷ. Đặc biệt, cơ thân có nhiệm vụ giữ cho chúng ta đứng thẳng bị suy yếu có thể gây ra tư thế khom lưng, khiến bạn trông thấp hơn.

Bàn chân về già trở nên bằng hơn cũng khiến ta trông thấp hơn.

Làm thế nào để ngăn ngừa giảm chiều cao khi về già?

Giảm chiều cao là điều bình thường nên chúng ta không cần phải quá lo lắng về vấn đề này. Tuy nhiên, nếu tốc độ giảm chiều cao diễn ra quá nhanh và thường xuyên bị đau lưng thì nên đến các cơ sở y tế kiểm tra, vì có thể đã mắc các vấn đề về xương, chẳng hạn như bị loãng xương.

Chúng ta cũng có thể giảm nguy cơ mất chiều cao khi về già, đồng thời bảo vệ sức khỏe của xương ngay từ bây giờ bằng cách: tập thể dục thường xuyên, nâng tạ nhẹ nhàng (tạo áp lực cho xương và giúp xương chắc khỏe hơn), thực hiện một chế độ ăn uống giàu canxi và vitamin D để hỗ trợ sức khỏe của xương, tránh hút thuốc, tránh sử dụng quá nhiều rượu và caffeine.

TS Vũ Chí Dũng, Trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hoá - Di Truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, có 3 yếu tố chính ảnh hưởng chiều cao của một người khi trưởng thành, bao gồm: Di truyền; dinh dưỡng, tập luyện và vai trò của hormone.

Với yếu tố di truyền, các nhà khoa học đã xác định được hơn 100 gene chi phối chiều cao, nếu bố mẹ cao, con sẽ cao và ngược lại. Nếu các điều kiện về dinh dưỡng, hormone đều bình thường, chiều cao của một người trưởng thành được tính theo công thức:

Chiều cao nam giới = (chiều cao bố + chiều cao mẹ) : 2 + 6,5 ± 5cm.

Chiều cao nữ giới = (chiều cao bố + chiều cao mẹ) : 2 - 6,5 ± 5cm.

Với hormone, khi trong bụng mẹ, trẻ sẽ phát triển chiều cao dựa vào hormone insulin, khi còn bú mẹ, chiều cao chịu ảnh hưởng của hormone tuyến giáp và dinh dưỡng.

Sau bú mẹ đến trước dậy thì, chiều cao bị chi phối bởi hormone tăng trưởng GH và hormone tuyến giáp. Khi vào tuổi dậy thì, bé gái chịu thêm thêm tác động của hormone estrogen, bé trai có tác động của testosterone thúc đẩy chiều cao tăng vượt trội.

Bé gái 12 tuổi có chiều cao chỉ tương đương trẻ mẫu giáo. Ảnh: T.Hạnh

Theo TS Dũng, một đứa trẻ khi chào đời có chiều cao trung bình khoảng 50cm, sau năm đầu tiên sẽ tăng thêm 16cm, năm thứ hai thêm 10cm, từ 3-7 tuổi, mỗi năm sẽ tăng thêm 6cm.

Giai đoạn tiền dậy thì, tốc độ tăng trưởng chiều cao bắt đầu chậm lại, đến tuổi dậy sẽ tăng vọt thêm 20-25cm với nữ và 25-30cm với nam.

Trong thực tế, 90% người có chiều cao khiêm tốn đều phát triển bình thường cả về thể chất và tinh thần, 10% còn lại thấp do bệnh lý, cần đưa đến gặp bác sĩ để phát hiện sớm, điều trị kịp thời.

“Nếu sau 1 năm, trẻ không cao thêm được 4cm hoặc thấp dưới 2 độ chuẩn chiều cao trung bình của trẻ cùng tuổi là bất bình thường, cần đưa đi khám để có đánh giá cẩn thận”, TS Dũng khuyến cáo.

Có rất nhiều bệnh lý khiến trẻ không phát triển chiều cao, như: Nội tiết, suy giáp bẩm sinh, hội chứng Cushing, dậy thì sớm, suy cận giáp, các hội chứng bẩm sinh, chậm phát triển trong tử cung, các bệnh về xương, các bệnh mạn tính/các bệnh chuyển hóa, các khối u và hậu quả muộn của điều trị ung thư, do thuốc…

Một số trường hợp phát hiện bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Turner, Down), các hội chứng khác (Noonan, Russell-Silver)…

Nếu không được phát hiện và điều trị, dù 30 tuổi nhưng khuôn mặt, chiều cao, thể chất chỉ tương đương trẻ 6-7ngực không phát triển, không có tuổi, không dậy thì, giọng như trẻ con. Với phụ nữ thấp lùn, trưởng thành vẫn không có kinh nguyệt, với nam giới, thể tích tinh hoàn chỉ 1mm, tương đương trẻ mới sinh.

“Đây là những trường hợp điển hình của thiếu hụt hormone tuyến yên và hormone tăng trưởng”, TS Dũng giải thích.

Can thiệp sớm, chiều cao tương đương trẻ bình thường

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương hiện đang điều trị cho gần 400 trẻ thấp lùn. Trong đó, 252 trẻ thấp do thiếu hormone tăng trưởng GH, 56 trẻ mắc hội chứng Tuner, 36 trẻ bị nhỏ so với tuổi thai...

Trong số này, 32% trẻ được phát hiện điều trị trước 5 tuổi, 36% đến viện ở thời điểm 5-10 tuổi, 10-15 tuổi chiếm 30%, trên 15 tuổi là 1,2%.

“Những trường hợp thấp nặng, điều trị càng sớm càng tối ưu, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân để điều trị, không phải dùng thuốc. Ví dụ trẻ thiếu hormone thì bổ sung, trẻ bị suy thận cần điều trị bệnh thận...”, TS Dũng nhấn mạnh.

TS.BS Vũ Chí Dũng

Kết quả điều trị tiêm hormone GH với 159 bệnh nhi cho thấy, ngay năm đầu tiên trẻ cao trung bình thêm được 9cm, cá biệt có trẻ cao thêm 18cm, 5 năm kế tiếp cao thêm 6-7cm mỗi năm.

Như trường hợp bé gái H.V, 12 tuổi ở Thái Bình được chẩn đoán suy tuyến yên gây thiếu hormone GH, sau 22 tháng tiêm hormone bổ sung đã cao thêm được 29cm, từ 79cm (dưới chuẩn 9 mức) lên 108cm.

Trường hợp khác là bé trai 12 tuổi nhưng chỉ cao 93cm (thấp dưới chuẩn 8 mức), sau tiêm hormone GH 22 tháng đã tăng thêm 25cm.

Một bé trai ở Hải Phòng 6,5 tuổi đến viện khám với chiều cao vẻn vẹn 94cm, thấp dưới chuẩn chiều cao hơn 3 mức. Sau 5 năm điều trị đã cao thêm được 139cm, cao hơn các bạn cùng trang lứa.

TS Dũng khuyến cáo, hormone tăng trưởng được chỉ định điều trị rất chặt chẽ trên những trường hợp thiếu hụt hormone, thấp do nhỏ tuổi thai, hội chứng Tuner. Khi có chỉ định, trẻ cần được tiêm đều đặn mỗi tối, chi phí điều trị sẽ tùy thuộc liều hormone theo cân nặng.

Đơn cử, nếu trẻ 10kg sẽ mất khoảng 2,5 triệu đồng/tháng. Nếu trẻ nặng 30kg, mắc hội chứng Tuner, liều dùng phải tăng gấp đôi, chi phí có thể lên tới 21 triệu đồng/tháng.

TS Dũng cho biết, hiện nhiều phụ huynh tự ý mua các sản phẩm kích hormone cho con uống. Việc này rất nguy hiểm.

“Nếu trẻ không thiếu nhưng lại bổ sung thêm hormone sẽ ảnh hưởng đến các chuyển hóa khác như làm cong vẹo cột sống, ảnh hưởng khớp háng, phì đại các đầu chi...”, TS Dũng khuyến cáo.

Thúy Hạnh

9 cách tăng chiều cao đơn giản mà hàng ngày bạn có thể áp dụng từ dinh dưỡng, luyện tập đến các mẹo nhỏ.

Cô bé 12 tuổi nhưng nhỏ xíu như bé 1 tuổi đã cao thêm 29 cm sau gần 2 năm tiêm hormone tăng trưởng.