5 nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới năm 2022

Ngày 21-5 (giờ Việt Nam), Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã công bố báo cáo thường niên về Thống kê tình hình sức khỏe toàn cầu 2021. 

Tính đến thời điểm báo cáo này được công bố, thế giới đã chính thức xác nhận hơn 160 triệu ca mắc và 3,3 triệu ca tử vong do Covid-19. Song, WHO lưu ý, những số liệu này không phải là bức tranh đầy đủ do còn nhiều quốc gia chưa thể đánh giá và báo cáo chính xác số ca tử vong mà Covid-19 là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra.   

Theo ước tính sơ bộ của WHO, trong năm 2020, tổng số ca tử vong mà Covid-19 là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra lên tới ít nhất ba triệu, nhiều hơn 1,2 triệu ca so với thống kê chính thức.  

Tính tới ngày 1-5-2021, hơn 153 triệu người đã mắc Covid-19, trong đó có 3,2 triệu ca tử vong  liên quan đến Covid-19. 48% số ca tử vong được ghi nhận tại châu Mỹ và châu Âu chiếm 34%. 

Châu Mỹ và châu Âu là hai khu vực chịu ảnh hưởng nhiều nhất của đại dịch, với tổng số ca mắc chiếm hơn 3/4 số ca mắc trên toàn cầu. Tỷ lệ lây nhiễm tính trên 100.000 người tại châu Mỹ và châu Âu lần lượt là 5.999 người và 5.455 người. Trong 23,1 triệu ca bệnh được ghi nhận tại Đông - Nam Á, hơn 86% được phát hiện tại Ấn Độ.

Đến nay, số ca mắc Covid-19 dường như tập trung chủ yếu tại các quốc gia có thu nhập cao. Tính đến ngày 1-5, 20 nước có thu nhập cao chịu ảnh hưởng nhiều nhất của đại dịch chiếm gần một nửa (45%) số ca mắc trên toàn cầu trong khi các nước này chỉ chiếm 12,4% dân số thế giới. 

WHO cho rằng, trong bối cảnh đại dịch vẫn bùng phát, tiếp cận vaccine một cách công bằng trên quy mô toàn cầu, với trọng tâm là bảo vệ các nhóm ưu tiên (gồm nhân viên chăm sóc sức khỏe và những người gặp nhiều rủi ro nhất), là một trong những biện pháp quan trọng nhất để giảm nhẹ các tác động về kinh tế và y tế, qua đó sớm kiểm soát đại dịch. Hoạt động này được thúc đẩy nhằm ngăn chặn 375 tỷ USD "bốc hơi" khỏi nền kinh tế toàn cầu mỗi tháng. 

Hàng loạt loại vaccine ngừa Covid-19 đã được phát triển trong thời gian ngắn kỷ lục, tuy nhiên, thế giới vẫn đang đối mặt với thách thức nhanh chóng đẩy mạnh sản xuất vaccine để đáp ứng nhu cầu rất lớn.  

Để thúc đẩy sự phát triển, sản xuất, vận chuyển, và bảo đảm sự tiếp cận công bằng và bình đẳng đối với vaccine ngừa Covid-19, WHO đã phối hợp Liên minh vaccine toàn cầu GAVI và Liên minh đổi mới sáng tạo sẵn sàng cho dịch bệnh (CEPI) để cùng dẫn dắt sáng kiến COVAX. Tính đến ngày 1-5 vừa qua, thông qua cơ chế COVAX, gần 53 triệu liều vaccine đã được chuyển tới 121 quốc gia thành viên WHO. 

Cũng tính đến ngày 1-5, hơn một tỷ liều vaccine ngừa Covid-19 đã được phân phối trên toàn cầu, trong đó châu Mỹ chiếm 33%, châu Âu chiếm 23%, Tây Thái Bình Dương 22%. Số còn lại được phân bổ cho Đông - Nam Á, Đông Địa Trung Hải và châu Phi, lần lượt là 17%, 4% và 1%.

WHO khẳng định, một năm qua thế giới đã đạt được nhiều tiến bộ to lớn, song lưu ý cuộc đua với virus corona và các biến thể của nó vẫn đang diễn ra, và vẫn còn nhiều việc cần làm phía trước.

Nguy cơ làn sóng lây nhiễm Covid-19 thứ tư

Trong năm 2019, 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu chiếm 55% trong tổng số 55.4 triệu ca tử vong toàn cầu.

Những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu này, tính theo tổng số ca tử vong, có liên quan đến 3 nhóm bệnh lớn: tim mạch (bệnh tim thiếu máu cục bộ, đột quỵ), hô hấp (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, nhiễm trùng đường hô hấp dưới) và các bệnh ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh (bao gồm ngạt sơ sinh và các tổn thương khi sinh, nhiễm trùng huyết và nhiễm trùng sơ sinh, cùng nhiều biến chứng của sinh non).

Và chúng có thể được chia thành 3 loại: bệnh truyền nhiễm, bệnh không truyền nhiễm (mãn tính) và tai nạn.

Tại sao cần biết những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), điều này có vai trò rất lớn trong việc giúp mọi người cải thiện cách họ sống. Ví dụ, dữ liệu về tỷ lệ tử vong có thể giúp tập trung những hoạt động và phân bổ nguồn lực trong các lĩnh vực như giao thông vận tải, thực phẩm và nông nghiệp, môi trường và sức khỏe.

Việc thu thập và phân tích thường xuyên dữ liệu chất lượng cao về tử vong và nguyên nhân tử vong, cũng như dữ liệu chuyên biệt được phân tách theo độ tuổi, giới tính và vị trí địa lý, là rất quan trọng để cải thiện sức khỏe và giảm số ca tử vong, tàn tật trên toàn thế giới.

COVID-19 đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quốc gia đầu tư vào những hệ thống quản lý và thống kê dân số để nắm bắt được số lượng người chết, từ đó trực tiếp có các nỗ lực phòng ngừa và chữa trị kịp thời.

10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới

Ở cấp độ toàn cầu, 7 trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong năm 2019 là những bệnh không truyền nhiễm, chiếm 44% trong tổng số ca tử vong trên toàn thế giới, chiếm 80% số ca tử vong liên quan đến 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu này.

Tuy nhiên, nếu tính số ca tử vong trên thế giới do tất cả những bệnh không truyền nhiễm gây ra thì nó chiếm tới 74% trong năm 2019.

Sát thủ nguy hiểm nhất của thế giới là bệnh tim thiếu máu cục bộ, chiếm 16% tổng số ca tử vong trên thế giới. Kể từ năm 2000 đến nay, số lượng người tử vong do căn bệnh này gây ra đã có sự tăng vọt đáng báo động, tăng từ 2 triệu người (năm 2000) lên tới 8.9 triệu người (năm 2019).

Đột quỵ và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính lần lượt xếp ở vị trí thứ 2 và 3 trong danh sách, gây ra xấp xỉ 11% và 6% tổng số ca tử vong toàn cầu.

Nhiễm trùng đường hô hấp dưới là bệnh truyền nhiễm cướp đi sinh mạng của nhiều người nhất trên thế giới, xếp ở vị trí thứ 4 trong bảng xếp hạng 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tuy nhiên, trong vòng 20 năm trở lại đây, người ta nhận thấy sự giảm dần đi về số lượng ca tử vong do nguyên nhân này. Năm 2019 ghi nhận 2.6 triệu ca tử vong do nhiễm trùng đường hô hấp dưới, ít hơn 460 nghìn ca so với năm 2000.

Các bệnh ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh xếp ở vị trí thứ 5. Tuy nhiên, đây là một trong những nguyên nhân có số ca tử vong giảm mạnh nhất trong 20 năm qua. Năm 2019, nó cướp đi sinh mạng của 2 triệu trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, ít hơn 1.2 triệu so với những năm 2000.

Người chết do các bệnh không truyền nhiễm có sự gia tăng. Cụ thể, số ca tử vong do ung thư phổi, khí quản, phế quản tăng từ 1.2 triệu (năm 2000) lên 1.8 triệu (năm 2019), và hiện đứng thứ 6 trong 10 nguyên nhân gây từ vong hàng đầu thế giới.

Năm 2019, Alzheimer và các bệnh sa sút trí tuệ khác được xếp ở vị trí thứ 7. Đáng chú ý, phụ nữ là đối tượng bị ảnh hưởng bởi các bệnh này nhiều nhất. Trên toàn thế giới, 65% số người tử vong do Alzheimer và các bệnh sa sút trí tuệ khác là nữ giới.

Một trong những sự sụt giảm lớn nhất về số ca tử vong là các bệnh tiêu chảy, với số ca tử vong giảm từ 2.6 triệu năm 2000 xuống còn 1.5 triệu năm 2019.

Tiểu đường đã lọt vào danh sách 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. So với năm 2000, số người mất mạng vì tiểu đường tăng tới 70%. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong lớn nhất ở nam giới trong top 10 này, với số ca nam giới tử vong tăng tới 80% từ năm 2000 đến năm 2019.

Một số bệnh khác vốn nằm trong top 10 nguyên nhân gây từ vong hàng đầu thế giới những năm 2000 thì đến nay đã biến mất khỏi danh sách. HIV/AIDS là một trong số đó, với số ca tử vong do nó gây ra giảm đến 51% trong 20 năm qua (năm 2000 nó đứng ở vị trí thứ 8 trong danh sách thì nay nó đã tụt xuống thứ 19).

Những bệnh về thận tăng 3 hạng và trở thành nguyên nhân gây tử vong cao thứ 10 trên thế giới, gây nên cái chết của 1.3 triệu người năm 2019, trong khi đó, con số này của những năm 2000 chỉ là 813 nghìn.

10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại các nước thu nhập trung bình thấp, trong đó có Việt Nam

Ngân hàng Thế giới phân chia kinh tế thế giới thành 4 nhóm thu nhập dựa trên tổng thu nhập quốc gia: nhóm các nước thu nhập thấp, trung bình thấp, trung bình cao và cao. Tính đến năm 2020, Việt Nam nằm ở nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp.

Trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại các quốc gia có thu nhập trung bình thấp (trong đó có Việt Nam) có 5 nguyên nhân là do bệnh không truyền nhiễm, 4 nguyên nhân là do bệnh truyền nhiễm và 1 nguyên nhân là do tai nạn gây tử vong. Trong đó, thứ tự của các nguyên nhân này lần lượt là bệnh tim thiếu máu cục bộ, đột quỵ, các bệnh ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, nhiễm trùng đường hô hấp dưới, tiêu chảy, bệnh lao, bệnh xơ gan, tiểu đường và tai nạn giao thông.

Đứng đầu danh sách dĩ nhiên vẫn là 2 căn bệnh quái ác: tim thiếu máu cục bộ và đột quỵ. Ở bất kể quốc gia nào trên thế giới thì chúng cũng là nguyên nhân gây tử vong cao nhất.

Tiểu đường là nguyên nhân có sự tăng cao về số lượng người tử vong trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp. Nó từ vị trí thứ 15 lên thứ 9, số người bị nó cướp đi sinh mạng tăng gần gấp đôi trong giai đoạn 2000-2019.

Là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp, tiêu chảy vẫn là một thách thức lớn. Tuy nhiên, dấu hiệu đáng mừng là số lượng người tử vong do nó đã giảm đi đáng kể, từ 1.9 triệu người năm 2000 xuống còn 1.1 triệu người năm 2019.

Sự gia tăng lớn nhất về số ca tử vong ở các quốc gia này là do bệnh thiếu máu cơ tim, tăng từ 1 triệu lên 3.1 triệu người kể từ năm 2000. HIV/AIDS cũng có sự sụt giảm mạnh số ca tử vong, từ vị trí thứ 8 trong danh sách vào những năm 2000 xuống thứ 15.

Ngạc nhiên là trong danh sách 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các quốc gia thu nhập trung bình thấp, vị trí thứ 10 lại thuộc về tai nạn giao thông. Tuy số lượng ca tử vong do nó gây ra trong 20 năm qua tăng không quá lớn nhưng cũng đã cướp đi sinh mạng của hơn 500 nghìn người.

Nguồn và ảnh: WHO

Geneva, Thụy Sĩ. & NBSP; tháng mười hai. 9, 2020 (WHO) - Các bệnh không truyền thông hiện đang chiếm 7 trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu thế giới, theo ước tính sức khỏe toàn cầu của WHO 2019, được công bố hôm nay. Đây là sự gia tăng từ 4 trong số 10 nguyên nhân hàng đầu năm 2000. Dữ liệu mới bao gồm giai đoạn từ năm 2000 đến 2019.

Các ước tính cho thấy xu hướng trong 2 thập kỷ qua về tỷ lệ tử vong và bệnh tật gây ra bởi các bệnh và chấn thương. Họ nhấn mạnh sự cần thiết phải tập trung toàn cầu vào việc ngăn ngừa và điều trị các bệnh tim mạch, ung thư, tiểu đường và các bệnh hô hấp mãn tính, cũng như giải quyết các thương tích, ở tất cả các khu vực trên thế giới, như được nêu trong chương trình nghị sự cho các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc .

Các ước tính mới này là một lời nhắc nhở khác rằng chúng ta cần nhanh chóng đẩy mạnh phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị các bệnh không truyền nhiễm. Họ nhấn mạnh sự cấp bách của việc cải thiện mạnh mẽ việc chăm sóc sức khỏe ban đầu một cách công bằng và toàn diện. Chăm sóc sức khỏe ban đầu mạnh mẽ rõ ràng là nền tảng mà mọi thứ thuộc về, từ việc chống lại các bệnh không truyền thông đến quản lý đại dịch toàn cầu.

Bệnh tim vẫn là kẻ giết người số 1; Bệnh tiểu đường và mất trí nhớ lọt vào top 10

Bệnh tim vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở cấp độ toàn cầu trong 20 năm qua. Tuy nhiên, nó hiện đang giết chết nhiều người hơn bao giờ hết. Số ca tử vong do bệnh tim tăng hơn 2 triệu kể từ năm 2000, lên gần 9 triệu vào năm 2019. Bệnh tim hiện chiếm 16% tổng số ca tử vong do tất cả các nguyên nhân. Hơn một nửa trong số 2 triệu trường hợp tử vong bổ sung là ở khu vực WHO Tây Thái Bình Dương. Ngược lại, khu vực châu Âu đã chứng kiến ​​sự suy giảm tương đối của bệnh tim, với cái chết giảm 15% [1].

Bệnh Alzheimer và các dạng chứng mất trí khác hiện nằm trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn thế giới, đứng thứ 3 ở cả châu Mỹ và châu Âu vào năm 2019. Phụ nữ bị ảnh hưởng không cân xứng: trên toàn cầu, 65% tử vong do Alzheimer và các dạng mất trí nhớ khác là phụ nữ.

Tử vong do bệnh tiểu đường tăng 70% trên toàn cầu từ năm 2000 đến 2019, với số ca tử vong tăng 80% ở nam giới. Ở phía đông Địa Trung Hải, các trường hợp tử vong do bệnh tiểu đường đã tăng hơn gấp đôi và đại diện cho tỷ lệ tăng lớn nhất của tất cả các khu vực.

Sự suy giảm toàn cầu về tử vong do các bệnh truyền nhiễm, nhưng vẫn là một thách thức lớn ở các nước thu nhập thấp và trung bình

Vào năm 2019, viêm phổi và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thấp hơn là nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất và cùng nhau được xếp hạng là nguyên nhân hàng đầu thứ tư gây tử vong. Tuy nhiên, so với năm 2000, nhiễm trùng đường hô hấp dưới đã tuyên bố ít sinh mạng hơn so với trước đây, với số ca tử vong toàn cầu giảm gần nửa triệu.

Sự giảm này phù hợp với sự suy giảm toàn cầu về tỷ lệ tử vong do các bệnh truyền nhiễm. Ví dụ, HIV/AIDS đã giảm từ nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thứ 8 năm 2000 xuống còn 19 & NBSP; năm 2019, phản ánh sự thành công của những nỗ lực ngăn ngừa nhiễm trùng, xét nghiệm virus và điều trị bệnh trong hai thập kỷ qua. Mặc dù vẫn là nguyên nhân hàng đầu thứ tư gây tử vong ở châu Phi, số người tử vong đã giảm hơn một nửa, giảm từ hơn 1 triệu vào năm 2000 xuống còn 435 & NBSP; 000 vào năm 2019 ở châu Phi.

Bệnh lao cũng không còn nằm trong top 10 toàn cầu, giảm từ vị trí thứ 7 năm 2000 xuống thứ mười ba năm 2019, với mức giảm 30% trong trường hợp tử vong toàn cầu. Tuy nhiên, nó vẫn là trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các khu vực châu Phi và Đông Nam Á, nơi đây là nguyên nhân hàng đầu thứ 8 và thứ 5 tương ứng. Châu Phi đã chứng kiến ​​sự gia tăng tỷ lệ tử vong do bệnh lao sau năm 2000, mặc dù điều này đã bắt đầu giảm trong vài năm qua. & NBSP; & NBSP;

Các ước tính mới cũng nhấn mạnh phí cho các bệnh truyền nhiễm vẫn còn ở các quốc gia có thu nhập thấp: 6 trong số 10 nguyên nhân tử vong hàng đầu ở các nước thu nhập thấp vẫn có thể truyền nhiễm, bao gồm sốt rét (thứ 6), bệnh lao (thứ 8) và HIV/AIDS (9). Trong khi đó, trong những năm gần đây, người báo cáo nêu bật tổng thể liên quan đến việc chậm lại hoặc cao nguyên tiến triển chống lại các bệnh truyền nhiễm như HIV, bệnh lao và sốt rét.

Mọi người đang sống lâu hơn - nhưng với nhiều khuyết tật hơn

Các ước tính xác nhận thêm xu hướng phát triển cho tuổi thọ: năm 2019, mọi người đã sống lâu hơn 6 năm so với năm 2000, với mức trung bình toàn cầu hơn 73 năm vào năm 2019 so với gần 67 năm 2000. Nhưng trung bình, chỉ có 5 trong số Những năm nữa được sống trong sức khỏe tốt.

Thật vậy, khuyết tật đang gia tăng. Ở một mức độ lớn, các bệnh và tình trạng sức khỏe gây ra nhiều trường hợp tử vong là những người chịu trách nhiệm cho số lượng lớn nhất của cuộc sống lành mạnh bị mất. Bệnh tim, bệnh tiểu đường, đột quỵ, ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính đã chịu trách nhiệm chung cho gần 100 triệu tuổi khỏe mạnh trong năm 2019 so với năm 2000.

Chấn thương là một nguyên nhân chính khác gây khuyết tật và tử vong: đã có sự gia tăng đáng kể trong chấn thương giao thông đường bộ ở khu vực châu Phi kể từ năm 2000, với mức tăng gần 50% trong cả hai năm tử vong và cuộc sống lành mạnh đã mất. Tương tự nhưng mức tăng nhỏ hơn một chút (ở mức khoảng 40%) cũng được quan sát cho khu vực Đông Địa Trung Hải. Trên toàn cầu, tử vong do chấn thương giao thông đường bộ là 75% nam.

Ở châu Mỹ, việc sử dụng ma túy đã nổi lên như một đóng góp đáng kể cho cả khuyết tật và tử vong. Có sự gia tăng gần gấp ba lần tử vong do rối loạn sử dụng ma túy ở châu Mỹ từ năm 2000 đến 2019. Khu vực này cũng là khu vực duy nhất mà rối loạn sử dụng ma túy là người đóng góp hàng đầu cho cuộc sống lành mạnh năm tháng bị mất do tử vong sớm và khuyết tật, Trong khi ở tất cả các khu vực khác, việc sử dụng thuốc không lọt vào top 25.

Nguồn dữ liệu và phương pháp

Ước tính sức khỏe toàn cầu của WHO thể hiện dữ liệu chuỗi thời gian toàn diện, tương đương và minh bạch cho sức khỏe dân số, bao gồm tuổi thọ, tuổi thọ lành mạnh, tỷ lệ tử vong và bệnh tật, và gánh nặng bệnh tật ở cấp độ toàn cầu, khu vực và quốc gia được phân chia theo độ tuổi, giới tính và nguyên nhân, từ 2000 trở đi.

Các ước tính này được sản xuất bằng cách sử dụng dữ liệu từ các nguồn có sẵn tốt nhất từ ​​các quốc gia và cộng đồng quốc tế. Họ dựa trên các phương pháp khoa học mạnh mẽ để xử lý, tổng hợp và phân tích dữ liệu. Những ước tính được cập nhật này cũng được hưởng lợi từ những đóng góp có giá trị của các quốc gia thành viên của WHO thông qua tư vấn và đối thoại quốc gia tích cực.

Sự sẵn có của các dịch vụ để ngăn ngừa, chẩn đoán và điều trị bệnh là chìa khóa để giảm tử vong và khuyết tật, ảnh hưởng đến nơi các điều kiện khác nhau được xếp hạng. Những ước tính mới này cho thấy rõ các khoản đầu tư bổ sung vào dịch vụ là cần thiết nhất.

Dữ liệu sức khỏe mạnh mẽ là rất quan trọng để giải quyết sự bất bình đẳng, ưu tiên các chính sách và phân bổ nguồn lực cho & NBSP; Ngăn chặn khuyết tật và cứu sống Ước tính sức khỏe toàn cầu của WHO là một công cụ mạnh mẽ để tối đa hóa tác động kinh tế và sức khỏe. Chúng tôi kêu gọi các chính phủ và các bên liên quan khẩn cấp đầu tư vào các hệ thống dữ liệu và thông tin y tế để hỗ trợ việc ra quyết định kịp thời và hiệu quả.

Tính đến ngày hôm nay, Covid-19 đã tuyên bố bi thảm hơn & NBSP; 1,5 triệu mạng sống. Những người sống với tình trạng sức khỏe có sẵn (như bệnh tim, tiểu đường và tình trạng hô hấp) có nguy cơ biến chứng và tử vong cao hơn do Covid-19.

Các cơ quan y tế trên toàn thế giới phụ thuộc vào dữ liệu kịp thời, đáng tin cậy và có thể hành động để đưa ra quyết định sáng suốt - điều này đặc biệt đúng trong đại dịch toàn cầu. Bản cập nhật tiếp theo cho các ước tính này sẽ bao gồm đánh giá về tác động trực tiếp và gián tiếp của đại dịch covid-19 đối với tỷ lệ tử vong và bệnh tật.

[1] & nbsp; xem & nbsp; www.who.int/countries&nbs

5 nguyên nhân hàng đầu của cái chết là gì?

Nguyên nhân số 1 của cái chết trên thế giới là gì?

10 cái chết hàng đầu hàng đầu là gì?