Chó cắn bao lâu thì an toàn
|
TPO - Một vắc- xin dù cho được chứng minh là hiệu quả nhất cũng không cứu được bệnh nhân nếu họ đến tiêm trễ, việc xử lý vết thương không đấy đủ, vết thương quá gần thần kinh trung ương mà lại thiếu huyết thanh dại phối hợp với vắc - xin. Ngoài ra sự suy giảm miễn dịch chung của cơ thể do đang mắc các bệnh kinh niên như viêm gan, xơ gan hay đang điều trị các thuốc corticoide gây giảm đáp ứng miễn dịch kéo dài cũng góp phần làm giảm hiệu quả của vắc - xin. Bệnh dại là bệnh chủ yếu xảy ra ở động vật máu nóng như chó, mèo. Người mắc bệnh dại là do chó bị bệnh dại cắn hoặc cào... Nước dãi của các chó nhiễm bệnh có nhiều vi rút dại sẽ truyền sang người qua vết cắn, vết cào hoặc qua vết thương trầy xước trên da. Sau khi bị chó dại cắn hay cào, thời gian ủ bệnh ở người có thể từ 2-8 tuần, cũng có khả năng kéo dài đến trên 1 năm. Thời kỳ ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết thương, vị trí vết thương và lượng vi rút dại được truyền sang người. Người bị mắc bệnh dại cũng có hai thể lâm sàng là thể hung dữ và thể liệt. Người bị chó dại cắn cần phải xử lý ngay vết thương bằng cách rửa thật sạch với nước xà phòng đặc 20%, nước muối 0,9%; sau đó sát khuẩn vết thương bằng cồn. Trường hợp cần thiết có thể cắt lọc vết thương nhưng không khâu ngay, chỉ khâu những trường hợp vết cắn đã quá 3 ngày để tránh sự phát tán của vi rút dại. Sát khuẩn vết thương cũng có tác dụng chống bội nhiễm và giảm đến mức tối thiểu lượng vi rút dại xâm nhập vào cơ thể người. Những trường hợp cần phải tiêm đồng thời cả vắc-xin dại và huyết thanh kháng dại khi chó cắn nghi ngờ là chó dại hoặc đang lên cơn dại; có vết cắn ở đầu, mặt, cổ, đầu chi nơi có nhiều dây thần kinh, bộ phận sinh dục dù vết cắn rất nhẹ; có nhiều vết cắn nguy hiểm, vết cắn sâu. Sau khi bị chó, mèo cào, cắn, cần rửa sạch vết thương với thật nhiều nước và xà phòng, sau đó sát trùng bằng cồn iốt, đi tiêm vắc - xin ngay trong những giờ đầu tiên là biện pháp hữu hiệu nhất ngăn cản virut dại xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương. Trong cuộc điều tra của ngành y tế, chỉ có 16/48 (33,33%) người đến tiêm trong vòng 24 giờ; 5/48 (10,42%) sau 48 giờ và 56% (27/48) đến tiêm sau 3 ngày. Những trường hợp chết vì bệnh dại đã chứng tỏ bệnh nhân bỏ qua việc đi tiêm vắc - xin từ 77% - 94,6% hoặc 2 - 3 ngày sau mới đi tiêm (2,3,8). Ngược lại các bệnh nhân đã sử dụng các biện pháp được đồn đại trong dân gian như: Bôi dầu gió, dầu hỏa, dầu xanh, đắp ớt hiểm, đất sét, tỏi, củ kiệu, lấy nọc bằng dao liếc, uống thuốc nam để xử lý vết thương chiếm đến 47,8 %. Rõ ràng những biện pháp như vậy chưa chứng tỏ là cứu được bệnh nhân trong trường hợp nhiễm virut mà đôi khi còn mắc thêm các bệnh nhiễm trùng khác do làm bẩn vết thương. Cho đến nay, kể cả Y học hiện đại và Y học cổ truyền đều khẳng định bệnh dại khi đã lên cơn đều dẫn đến tử vong 100%. Biện pháp duy nhất để cứu chữa những người bị súc vật dại cắn hoặc tiếp xúc với vi rút dại là phải tiêm vắc- xin dại và huyết thanh kháng dại càng sớm càng có hiệu quả. Tuyệt đối không chữa bằng thuốc nam để tránh cái chết oan uổng. Cần khuyến cáo nên 6 tháng một lần tiêm phòng 6 mũi vắc - xin cho các nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với virut dại và kiểm tra hiệu giá kháng thể. Những người có nguy cơ cao như các nhân viên thú y, chăn nuôi, công nhân lâm nghiệp, các nhân viên y tế làm việc tại các khoa lây...và mọi người dân muốn an tâm nên áp dụng việc tiêm ngừa này. Khi tiêm vắc-xin dại cần chú ý phải tiêm đủ liều theo quy định của nhà sản xuất; tiêm đúng liều lượng, đúng kỹ thuật và vắc-xin được bảo quản ở nhiệt độ từ 4-8 độ C; phải tiêm đúng khoảng cách giữa các mũi tiêm theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc-xin. Đồng thời không được làm việc quá sức, không uống rượu, không dùng các chất kích thích trong thời gian tiêm; không dùng các thuốc corticoides, ACTH, thuốc làm giảm miễn dịch trong và sau khi tiêm vắc-xin dại 6 tháng.
Thứ năm, 12/7/2007, 10:34 (GMT+7) Bác sĩ ở các điểm tiêm dại đã từ chối tiêm ngay cho nhiều người bị chó mèo cắn, và dặn theo dõi con vật trong 15 ngày.
Tiến sĩ Đinh Kim Xuyến, Phó chủ nhiệm Chương trình phòng chống bệnh dại, khuyến cáo, khi bị súc vật nghi dại cắn, cần sơ cứu và đến các điểm tiêm phòng. Sau khi khám và hỏi han kỹ, bác sĩ sẽ chỉ định là tiêm văcxin hay không. Sẽ phải tiêm ngay nếu: - Con vật lên cơn hoặc có biểu hiện nghi dại. - Vết cắn ở đầu, mặt, cổ, đầu chi, bộ phận sinh dục, kể cả khi chỉ bị sây sát nhẹ. - Có nhiều vết cắn nguy hiểm, sâu. - Không theo dõi được con vật. - Tại nơi bị cắn có súc vật bị dại. Trong các trường hợp sau, bác sĩ sẽ không tiêm mà dặn bệnh nhân theo dõi con vật trong 15 ngày: - Vết cắn nhẹ, xa não. - Con vật vẫn sống bình thường khỏe mạnh. - Không phát hiện bệnh dại ở súc vật trong khu vực. Theo tiến sĩ Xuyến, nhiều trường hợp chó cắn ngoài quần bò, tuy trên da vẫn có vết xước nhưng cũng không cần tiêm vì không bị virus xâm nhập. Trong thời gian theo dõi, nếu con vật bị ốm, bỏ ăn, chết, mất tích hay bị bán, mổ thịt thì cần đi tiêm. Sau 15 ngày, nó vẫn sống khỏe mạnh thì có thể yên tâm. Những câu hỏi thường gặp về bệnh dại - Có cần đi tiêm không nếu bị chó mèo đã tiêm phòng dại cắn? Chưa ai dám khẳng định súc vật đã tiêm phòng thì không bị bệnh dại. Vì vậy, bệnh nhân vẫn phải xử trí tại chỗ vết thương ngay và đến các điểm tiêm dại để được bác sĩ khám và chỉ định cụ thể. - Cách xử trí tại chỗ như thế nào? Rửa ngay thật kỹ vết thương bằng xà phòng đặc, nước muối đặc, dội nước sạch nhiều lần, bôi chất sát khuẩn như cồn và iốt đậm đặc nhằm sát khuẩn, giảm thiểu lượng virus dại ở vết thương. Không làm dập nát vết thương và chỉ khâu trong 3-5 ngày. - Chó, mèo con mới đẻ có thể mắc bệnh dại không? Nếu chó và mèo mẹ không được tiêm phòng dại thì con chúng có nguy cơ nhiễm virus này sau đẻ vài tuần. - Có thể làm thịt chó, mèo dại để ăn không? Khi con vật đã bị dại thì trong tuyến nước bọt và các dây thần kinh đều có virus dại, các bộ phận khác cũng có thể chứa virus nên rất nguy hiểm. Tuyệt đối không dùng làm thức ăn cho người và gia súc. - Thuốc Nam có chữa được bệnh dại? Không. Biện pháp duy nhất để cứu người bị súc vật dại cắn là tiêm văcxin và huyết thanh dại càng sớm càng tốt. Khi đã lên cơn dại thì 100% bệnh nhân tử vong. Sẽ không thiếu văcxin dại Tiến sĩ Đinh Kim Xuyến cho biết trong vòng 1-2 ngày tới, 12.000 liều văcxin dại tế bào sẽ được bổ sung cho các điểm tiêm. Trong vòng tháng 7, sẽ có 150.000 liều, chắc chắn không thể thiếu vì nhu cầu tiêm phòng dại mỗi năm cũng chỉ 500.000 liều. Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang cũng cho biết từ nay đến cuối năm sẽ cung ứng khoảng 700.000 liều, và sẽ đàm phán để nhập văcxin bán thành phẩm nhằm giảm chi phí. Trong khi chưa có văcxin bổ sung, trong trường hợp cần kíp có thể tiêm văcxin Fluenzalia. Tuy nhiên, không nên tiêm sản phẩm này cho người có cơ địa dị ứng. Sau tiêm, cần theo dõi, nếu có phản ứng khác lạ (ngứa, sưng, tấy đỏ nơi tiêm, sốt, nhức đầu, buồn nôn, chóng mặt...) thì báo với bác sĩ để xử lý. Thường các phản ứng này xuất hiện từ mũi thứ ba. Hải Hà |
