Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Lê Mạnh Hà, Phó trưởng Ban Chỉ đạo, cho biết Văn phòng Chính phủ đã tổ chức họp với các đơn vị có liên quan, thống nhất lộ trình cổ phần hóa [CPH] 137 doanh nghiệp nhà nước [DNNN] giai đoạn 2017-2020. Trong đó, năm 2017, phải CPH 45 DN trong số này. Tính đến hết quý II/2017, đã bán phần vốn nhà nước không cần nắm giữ tại 22 DN với tổng giá trị theo sổ sách là 666,8 tỉ đồng, thu về 11.589,3 tỉ đồng; trong đó có 6 DN thoái vốn dưới mệnh giá.
Về việc thoái vốn nhà nước tại 12 DN quy mô lớn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện có 11 DN đã niêm yết. Sabeco đang lựa chọn đơn vị nhà thầu tư vấn thoái vốn nhà nước. Habeco đang xử lý vướng mắc trong thỏa thuận hợp tác với Carlsberg Breweries A/S. Còn tại Vinamilk, Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước [SCIC] đã trình Thủ tướng Chính phủ hai phương án bán tiếp phần vốn nhà nước và đang chờ lấy ý kiến của Thường trực Chính phủ.
Theo Bộ Tài chính, tính đến ngày 25/4/2023, đã có 26 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp theo Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm: Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam thuộc Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và 24 doanh nghiệp thuộc các địa phương [Hà Tĩnh, Hòa Bình, Lai Châu, Ninh Thuận, Thái Bình, Trà Vinh].
Về thoái vốn, trong tháng 4/2024, có 1 doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước [SCIC] thực hiện thoái vốn với giá trị 2,6 tỷ đồng, thu về 11,2 tỷ đồng. Lũy kế 4 tháng đầu năm 2023, các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước đã thoái vốn tại 5 doanh nghiệp với giá trị là 43,9 tỷ đồng, thu về 179,2 tỷ đồng.
Tuy nhiên, tại báo cáo của Cục Tài chính doanh nghiệp [Bộ Tài chính], cơ quan này nhận định tiến độ triển khai cổ phần hóa, thoái vốn chậm do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Cụ thể, nguyên nhân khách quan là do những bất ổn lớn của thị trường tài chính trong nước và quốc tế, cùng với đó là ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 nên việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn phụ thuộc vào tình hình thị trường, lựa chọn thời điểm bán cổ phần hợp lý để đem lại hiệu quả, đảm bảo tính khả thi.
Cùng với đó, đặc thù của các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa trong giai đoạn này là doanh nghiệp lớn, phạm vi hoạt động rộng, đa ngành, đa lĩnh vực, nhiều tài sản chuyên ngành, khó xác định giá trị, một số đơn vị vi phạm quy định về quản lý vốn, tài sản đang thực hiện thanh tra, kiểm tra, điều tra; các doanh nghiệp nhỏ và vừa là các đơn vị cung ứng, sản phẩm dịch vụ công ích, hoạt động gắn liền với các hoạt động của địa phương.
Nguyên nhân chủ quan là do nhận thức và tổ chức thực hiện của một số cơ quan đại diện chủ sở hữu và người đứng đầu doanh nghiệp chưa cao, chưa quyết liệt trong tổ chức triển khai, thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nên còn tư tưởng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm.
Việc rà soát, lập kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025 chưa được các cơ quan, đơn vị quan tâm đúng mức. Công tác chuẩn bị cổ phần hóa, thoái vốn chưa tốt.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp chưa hoàn thiện đầy đủ thủ tục pháp lý sắp xếp lại, xử lý các cơ sở nhà, đất theo pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công trước khi cổ phần hóa, thoái vốn; còn nhiều vướng mắc, tồn tại về tài chính chưa được xử lý dứt điểm.
Cục Tài chính doanh nghiệp cũng đánh giá, việc phối hợp giữa các cơ quan đại diện chủ sở hữu với các Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố, bộ, ngành liên quan trong xử lý vướng mắc phê duyệt phương án sử dụng đất; xử lý tồn tại tài chính còn chưa tốt, kéo dài.
Về giải pháp khắc phục, đổi mới, đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho rằng cần xây dựng cơ sở dữ liệu để theo dõi, quản lý tiến độ kê khai, báo cáo, lập, phê duyệt phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất và tổ chức xử lý nhà, đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; xử lý nghiêm trường hợp làm chậm, vi phạm quy định về cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp; tăng cường công khai, minh bạch thông tin về tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện, việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết đang rà soát, tổng kết và đề xuất sửa đổi, bổ sung một số cơ chế chính sách pháp luật như xây dựng Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp [sửa đổi] cùng nhiều quy định tại các nghị định liên quan của Chính phủ.
Vào ngày 4/5/2023, Bộ Tài chính đã có công văn yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đôn đốc báo cáo tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2022 của doanh nghiệp.