Đánh giá giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học
 Show
Nội dung Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa họcPhần 1: Đại cương về nghiên cứu khoa học1. khái niệm nghiên cứu khoa học 2. phân loại nghiên cứu khoa học 3. sản phẩm của nghiên cứu khoa học Phần 2: Lý thuyết khoa học1. khái niệm lý thuyết khoa học 2. các bộ phận hợp thành lý thuyết khoa học 3. sự phát triển của lý thuyết khoa học Phần 3: Lựa chọn và đặt tên đề tài1. khái niệm đề tài 2. lựa chọn đề tài 3. đối tượng khách thể và phạm vi nghiên cứu 4. đặt tên đề tài Xem thêm: Giáo trình Phương Pháp Luận và Hệ phương pháp nghiên cứu Tâm Lý Học – Nguyễn Ngọc Phú Phần 4: Xây dựng luận điểm khoa học1. Khái niệm 2. Vấn đề khoa học 3. Giả thuyết khoa học Phần 5: Chứng minh luận điểm khoa học1. đại cương về chứng minh luận điểm khoa học 2. chọn mẫu khảo sát 3. đặt giả thuyết nghiên cứu 4. chọn cách tiếp cận 5. phương pháp nghiên cứu tài liệu 6. phương pháp khi thực nghiệm 7. phương pháp thực nghiệm 8. phương pháp trắc nghiệm 9. phương pháp xử lý thông tin 10. kiểm chứng giả thuyết khoa học Xem thêm : Phương pháp luận nghiên cứu khoa học – 1999 – Vũ Cao Đàm Phần 6: Trình bày luận điểm khoa học1. bài báo Khoa Học 2. Thông báo và tổng luận khoa học 3. công trình khoa học 4. Báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học 5. luận văn khoa học 6. thuyết trình khoa học 7. cách thức trình bày một chứng minh khoa học 8. ngôn ngữ khoa học 9. trích dẫn khoa học 10. chỉ giận đề mục và chỉ dẫn tác giả Phần 7: Tổ chức thực hiện đề tài1. Dẫn nhập 2. Các bước thực hiện đề tài 3. Đánh giá nghiên cứu khoa học 4. Bảo hộ pháp lý cho các công trình khoa học TẢI TÀI LIỆU XUỐNG File có vấn đề (không thể xem trước, không thể tải về, nội dung bị sai khác….) vui lòng để lại bình luận phản ánh để chúng tớ sửa lỗi. Mọi đóng góp nhỏ bé của bạn sẽ giúp ích cho TailieuVNU lắm đó <3 Đừng tiếc 1 Like ở cuối bài viết và chia sẻ đến bạn bè của mình nhé! Tài liệu VNU – Cho đi là còn mãi! TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETINGBỘ MÔN TOÁN THỐNG KÊGiáo TrìnhPHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU KHOA HỌC( Dành cho chương trình chất lượng cao )Mã số : GT – 05 – 19Nhóm biên soạn:Nguyễn Huy Hoàng (Chủ biên)Nguyễn Trung ĐôngNguyễn Văn PhongDương Thị Phương LiênTHÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2020MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU Phương pháp nghiên cứu khoa học là môn học bắt buộc, đối với sinh viên hệ đại học, chương trình chất lượng cao, của Trường đại học Tài chính – Marketing. Tuy nhiên sinh viên cũng như giảng viên còn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn tài liệu học tập phù hợp với đối tượng; chính vì vậy được sự đồng ý của Nhà trường chúng tôi mạnh dạn biên soạn “ Giáo trình Phương pháp nghiên cứu khoa học”. Đây là giáo trình dành cho đối tượng sinh viên khối ngành kinh tế và quản trị kinh doanh, thời lượng 3 tín chỉ (45 tiết giảng); Khó khăn là, sinh viên năm nhất kiến thức về kinh tế cũng như các công cụ định lượng còn rất khiêm tốn; sinh viên mới chỉ học Toán cao cấp và Kinh tế vi mô, Kinh tế vĩ mô; do đó chúng tôi cố gắng lựa chọn các nội dung căn bản, trọng yếu và có thể áp dụng trong nghiên cứu kinh tế và quản trị kinh doanh; lấy ví dụ trực tiếp từ các nghiên cứu cụ thể; giáo trình được biên tập trên cơ sở tham khảo nhiều giáo trình quốc tế cũng như trong nước (xem phần tài liệu tham khảo), và kinh nghiệm giảng dạy nhiều năm của các tác giả; giáo trình dành cho sinh viên chương trình chất lượng cao, nên chúng tôi cũng quan tâm việc giới thiệu thuật ngữ Anh – Việt, giúp sinh viên có thể tự đọc, tự nghiên cứu các tài liệu tham khảo bằng tiếng Anh. Nội dung giáo trình đã được thiết kế phù hợp với chương trình đào tạo và trình độ của sinh viên khối ngành kinh tế và quản trị kinh doanh. Giáo trình bao gồm 8 chương và một số phụ lục: Chương 1. Giới thiệu chung về nghiên cứu khoa học và phương pháp nghiên cứu kinh tế. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 3. Phát triển khung lý thuyết, khung khái niệm và khung phân tích. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 4. Nghiên cứu định lượng phương pháp khảo sát. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 5. Nghiên cứu định lượng phương pháp thử nghiệm. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 6. Thiết kế nghiên cứu tổng thể. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 7. Xử lý và phân tích dữ liệu định lượng cho nghiên cứu. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Chương 8. Hướng dẫn viết đề cương nghiên cứu và báo cáo nghiên cứu. Cuối chương là một số thuật ngữ Anh – Việt. Phần cuối, chúng tôi biên soạn một số số phụ lục cần thiết về sử dụng các phần mềm thông dụng như: SPSS, EVIEWS, và cách lập bảng hỏi, giúp sinh viên có thể tự tra cứu (ThS. Nguyễn Văn Phong và ThS. Dương Thị Phương Liên tham gia biên soạn phụ lục và một số ví dụ minh họa). Giáo trình cũng là tài liệu tham khảo tốt cho các học viên cao học và nghiên cứu sinh! Giáo trình do Giảng viên cao cấp, TS. Nguyễn Huy Hoàng và ThS. Nguyễn Trung Đông là các giảng viên của Bộ môn Toán – Thống kê, Khoa Kinh tế – Luật trường đại học Tài chính – Marketing, đã có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy cùng biên tập. Lần đầu biên soạn, nên giáo trình này không tránh khỏi còn thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý của các độc giả để lần sau giáo trình được hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến đóng góp xin gởi về địa chỉ email: và . Xin trân trọng cảm ơn Trường đại học Tài chính – Marketing đã hỗ trợ kinh phí và tạo điều kiện cho giáo trình sớm đến với bạn đọc! Tp. HCM, Tháng 05 năm 2020 Các tác giả Chương 1. Giới thiệu chung về nghiên cứu khoa học và phương pháp nghiên cứu kinh tế.......1. Giới thiệu nghiên cứu là gì.................................................................1.1. Nghiên cứu........................................................................Nghiên cứu là sự tìm kiếm kiến thức, hoặc là sự điều tra mang tính hệ thống, với suy nghĩ mở rộng để khám phá, giải thích và phát triển các phương pháp nhằm vào sự tiến bộ kiến thức của nhân loại. Theo Babbie (1986) : Nghiên cứu là quá trình thu thập dữ liệu và phân tích thông tin một cách hệ thống nhằm tăng cường sự hiểu biết về một hiện tượng. Theo Kothari (2004) : Nghiên cứu là quá trình thu thập, phân tích dữ liệu một cách có hệ thống nhằm khám phá các vấn đề liên quan. Theo Kumar (2014) : Nghiên cứu là một trong những cách tìm ra các câu trả lời cho các câu hỏi. Theo Shuttleworth (2008) : Nghiên cứu là bao gồm mọi cách thức thu thập dữ liệu, thông tin và sự kiện cho sự phát triển kiến thức. Nghiên cứu là quá trình thu thập và phân tích thông tin một cách có hệ thống nhằm tăng cường sự hiểu biết về một hiện tượng hay một vấn đề nào đó. 1.1. Nghiên cứu khoa học..........................................................Theo Babbie (2011) : Nghiên cứu khoa học là cách thức : con người tìm hiểu các hiện tượng khoa học một cách có hệ thống và quá trình áp dụng các ý tưởng, nguyên lý để tìm ra các kiến thức mới nhằm giải thích các sự vật hiện tượng. Theo Armstrong và Sperry (1994) : Nghiên cứu khoa học dựa vào việc ứng dụng các phương pháp khoa học để phát hiện ra những cái mới về bản chất sự vật, về thế giới tự nhiện và xã hội, và để sáng tạo phương pháp và phương tiện kỹ thuật mới cao hơn, giá trị hơn. Hình thức nghiên cứu này cung cấp thông tin và lý thuyết khoa học nhằm giải thích bản chất và tính chất của thế giới. Nghiên cứu khoa học là hoạt động tìm kiếm, xem xét, điều tra, hoặc thử nghiệm. Dựa trên những số liệu, tài liệu, kiến thức,... đạt được từ các thí nghiệm nghiên cứu khoa học để phát hiện những cái mới về bản chất sự vật, về thế giới tự nhiên và xã hội, và để sáng tạo phương pháp và phương tiện kỹ thuật mới cao hơn, giá trị hơn. Con người muốn nghiên cứu khoa học phải có kiến thức nhất định về lĩnh vực nghiên cứu và cái chính là phải rèn luyện cách làm việc tự lực, có phương pháp từ lúc ngồi trên ghế nhà trường. 1.1. Vai trò của nghiên cứu khoa học...........................................................Nghiên cứu là để truyền tải thông tin. Tuy nhiên một bài nghiên cứu hiệu quả phải:
1.1. Nghiên cứu kinh tế..............................................................Dựa trên khái niệm về nghiên cứu. Nghiên cứu kinh tế là nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực kinh tế. Nói cách khác, nghiên cứu kinh tế là quá trình thu thập thông tin, dữ liệu, chứng cứ, vận dụng các công cụ kiến thức và công cụ phân tích xử lý thông tin dữ liệu nhằm đạt được sự hiểu biết về vai trò và hành vi của từng cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp, ngành, thị trường, quốc gia hoặc toàn bộ nền kinh tế đối với việc đưa ra quyết định kinh tế. 1.1. Phương pháp nghiên cứu .......................................................Theo Yang (2001), phương pháp nghiên cứu cung cấp các chi tiết của quy trình và phương pháp cụ thể để thực hiện một vấn đề nghiên cứu. Phương pháp nghiên cứu cung cấp các quy trình cụ thể và chi tiết làm thế nào để bắt đầu, thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu và chủ yếu là tập trung vào làm thế nào để thực hiện được nghiên cứu. Theo nghĩa hẹp, phương pháp nghiên cứu là phương pháp thu thập thông tin. Connaway và Powell (2003) cho rằng có rất nhiều cách để có được thông tin. Các phương pháp nghiên cứu phổ biến nhất là tìm kiếm tài liệu, hội thảo, hội thảo nhóm, phỏng vấn cá nhân, các cuộc điều tra qua điện thoại, các cuộc điều tra qua thư bưu điện và điều tra qua thư điện tử và mạng. Phương pháp nghiên cứu đối với nhà kinh tế là tìm hiểu bản chất những vấn đề kinh tế đang cần giải quyết của hộ gia đình, doanh nghiệp, cộng đồng hay các nhà hoạch định chính sách ở phạm vi địa phương, quốc gia hay cộng đồng quốc tế nói chung. Các nhà kinh tế đã phát triển lý thuyết về cách thức hoạt động của thị trường, làm thế nào các hoạt động kinh tế được tiến hành trong các quốc gia hoặc trên phạm vi toàn cầu. Do đó, nghiên cứu kinh tế được chia thành hai nhóm chính: Nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng. nghiên cứu không gian và thời gian thể Người phản biện phù hợp Các chuyên gia lý thuyết (quốc tế) là những người phù hợp để phản biện luận án hoặc công trình nghiên cứu Các chuyên gia lý thuyết kết hợp với nhà hoạt động thực tiễn là những người phù hợp để phản biện luận án hoặc công trình nghiên cứu Nơi công bố - xuất bản công trình Công bố ở những tạp chí chuyên ngành lý thuyết (quốc tế) Công bố ở những tạp chí dành cho các nhà hoạt động thực tiễn **Bảng 1. So sánh nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng.
Nghiên cứu định tính thường được áp dụng giai đoạn thu thập dữ liệu và phân tích dữ liệu. Ở giai đoạn thu thập dữ liệu, các kỹ thuật nghiên cứu định tính thường được áp dụng gồm nghiên cứu lý thuyết nền, phỏng vấn nhóm, phỏng vấn chuyên gia, nghiên cứu tình huống, quan sát,... Ở giai đoạn phân tích dữ liệu, nghiên cứu định tính được sử dụng các kỹ thuật phân tích nội dung với các dữ liệu thu thập, quan sát hành vi cũng như các chứng cứ, sự kiện thu thập được. 1.3. Giới thiệu về phương pháp nghiên cứu định lượng Theo Ehrenberg (1994): Nghiên cứu định lượng thường được sử dụng để kiểm định lý thuyết dựa vào cách tiếp cận suy diễn. Theo Daniel Muijs, (2004) : Nghiên cứu định lượng là phương pháp giải thích hiện tượng thông qua phân tích thống kê với dữ liệu định lượng thu thập được. Nghiên cứu định lượng là loại hình nghiên cứu mà ta muốn lượng hóa sự biến thiên của đối tượng nghiên cứu và công cụ thống kê, mô hình hóa được sử dụng cho việc lượng hóa các thông tin của nghiên cứu định lượng. Các phương pháp định lượng bao gồm các quy trình thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu, giải thích và viết kết quả nghiên cứu. Các phương pháp này liên quan đến sự xác định mẫu, chiến lược điều tra, thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu, trình bày kết quả nghiên cứu, thảo luận kết quả và viết công trình nghiên cứu. Nghiên cứu định lượng phù hợp với các nghiên cứu xác định các yếu tố ảnh hưởng một kết quả nào đó. Cách tiếp cận định lượng thực hiện khi cần kiểm định các giả thuyết khác nhau và một lý thuyết nào đó. 1.3. So sánh phương pháp nghiên cứu định tính, định lượng Thứ tự Nội dung Định tính Định lượng 1Mục tiêu Nghiên cứu Hiểu sâu sắc, xây dựng lý thuyết Mô tả hoặc dự báo, xây dựng hoặc kiểm định lý thuyết 2 Thiết kế nghiên Có thể điều chỉnh trong quá trình thực hiện. Được quyết định trước khi bắt đầu nghiên cứu. Dữ liệu phỏng vấn, dữ động, dữ liệu về thái độ, Nhiều hình thức thu thập liệu quan sát, dữ liệu dữ liệu quan sát, và dữ liệu dữ liệu từ mọi khả năng. văn bản, và dữ liệu nghe tổng điều tra thống kê. Phân tích thống kê và văn nhìn. Phân tích thống kê. bản. 1. Phân biệt phương pháp nghiên cứu định tính, định lượng và hỗn hợp..............1. Quy trình nghiên cứu.....................................................................1.4. Khái niệm quy trình nghiên cứu............................................................Theo Kumar (2005), Quy trình nghiên cứu là một chuỗi các hành động diễn ra theo trình tự và gắn liền với nền tảng kiến thức cũng như các bước tư duy logic. Trong khái niệm này, quy trình nghiên cứu bao gồm một chuỗi các bước tư duy và vận dụng kiến thức về phương pháp nghiên cứu, kiến thức chuyên ngành, khởi đầu từ đặt vấn đề cho đến khi tìm ra câu trả lời. Các bước trong quy trình nghiên cứu phải theo một trình tự nhất định. 1.4. Nội dung các bước của quy trình nghiên cứu.........................................1.4.2. Xác định và mô tả vấn đề nghiên cứu a. Xác định vấn đề nghiên cứu Đây là bước khá quan trọng trong quá trình nghiên cứu vì nếu không xác định đúng đề tài nghiên cứu sẽ khó thực hiện được. Để xác định vấn đề nghiên cứu ta cần làm rõ từng bước sau: Bước 1. Xác định rõ lĩnh vực nghiên cứu. Bước 2. Xác định loại vấn đề nghiên cứu. Bước 3. Xác định sự cần thiết của nghiên cứu. Bước 4. Đánh giá tính khả thi của nghiên cứu. Bước 5. Trao đổi với giáo viên hướng dẫn, bạn bè, chuyên gia trong lĩnh vực này. Bước 6. Thỏa mãn sự ưu thích, đam mê và sở trường của người nghiên cứu. Ví dụ 1. Xác định vấn đề nghiên cứu. Đề tài: “ Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu công nghiệp ở TPHCM”. Để có thể thu hút được các doanh nghiệp đầu tư vào các khu công nghiệp ở TPHCM ta cần tìm hiểu yếu tố môi trường đầu tư nào tác động đến khả năng thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp, từ đó tìm giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào khu công nghiệp TPHCM. b. Mô tả vấn đề nghiên cứu Vấn đề nghiên cứu cần được mô tả làm rõ ràng các bước sau: Bước 1. Mục tiêu nghiên cứu Bước 2. Câu hỏi nghiên cứu Bước 3. Đối tượng nghiên cứu Bước 4. Phạm vi nghiên cứu Bước 5. Ý nghĩa và giới hạn của nghiên cứu. Ví dụ 2. Xác định mục tiêu nghiên cứu. Đề tài: “ Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu công nghiệp ở TPHCM”. Mục tiêu chung: Đánh giá thực trạng các khu công nghiệp về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và xác định các yếu cố ảnh hưởng thu hút FDI trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm thu hút FDI vào khu công nghiệp. Mục tiệu cụ thể: a. Đánh giá thực trạng các khu công nghiệp về thu hút FDI b. Xác định các yếu tố ảnh hưởng thu hút FDI vào khu công nghiệp. c. Đề xuất các giải pháp nhằm thu hút FDI vào các khu công nghiệp. Ví dụ 3. Xác định câu hỏi nghiên cứu. Đề tài: “ Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu công nghiệp ở TPHCM”. Câu hỏi nghiên cứu: a. Các yếu tố môi trường đầu tư của các KCN là gì? b. Những yếu tố nào làm thỏa mãn nhà đầu tư đang đầu tư và sẽ đầu tư tại đây? c. Mức độ tác động của các yếu tố môi trường đầu tư đến sự thỏa mãn của nhà đẩu tư như thế nào? Ví dụ 4. Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Đề tài: “ Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu công nghiệp ở TPHCM”. Đối tượng nghiên cứu: Lý thuyết thực trạng của môi trường đầu tư, các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu công nghiệp TPHCM. Phạm vi nghiên cứu: Nội dung: Đánh giá các nguồn lực cho phát triển - điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, môi trường và các KCN; môi trường đầu tư và thực trạng đầu tư vào các KCN; mức độ hài lòng và các yếu tố ảnh hưởng đến độ hài lòng của nhà đầu tư về môi trường đầu tư ở các KCN và đề xuất giải pháp thu hút đầu tư vào các KCN. Không gian: Các khu công nghiệp trên địa bàn TPHCM. Hiện nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam chưa có một quy định thống nhất nào về nội dung đề cương nghiên cứu. Tùy thuộc vào từng trường đại học, từng quốc gia nước khác nhau có một vài điểm giống nhau như sau:
4.2. Các phương pháp chọn mẫu cơ bản......................................................
6.3. Các bước thiết kế nghiên cứu ...................................................................a. Phương pháp chọn mẫu Phương pháp chọn mẫu bao gồm các nội dung như sau: +) Khái niệm mẫu +) Lý do chọn mẫu +) Một số định nghĩa về mẫu 4. Xác định mẫu khảo sát......................................................................+) Phương pháp và hình thức chọn mẫu b. Phương pháp thu thập dữ liệu Có hai loại dữ liệu chính để thu thập +) Dữ liệu thứ cấp: là dữ liệu do người khác thu thập, không phải do người nghiên cứu trực tiếp thu thập. +) Dữ liệu sơ cấp: là dữ liệu do người nghiên cứu trực tiếp thu thập. 1.4.2. Phân tích dữ liệu và kiểm định giả thuyết a. Phân tích dữ liệu: Sau khi thu thập dữ liệu, ta cần tiến hành phân tích dữ liệu theo các mục tiêu và các giả thuyết nghiên cứu đưa ra. +) Phân tích mô tả: Sử dụng thống kê mô tả để làm rõ các thuộc tính của đối tượng khảo sát. +) Kiểm định sự khác biệt giữa hai tham số trung bình: Sử dụng các kiểm định như kiểm định t đối với mẫu đôc lập, kiểm định Chi – bình phương, kiểm định phương sai một yếu tố để xác định sự khác biệt của các tham số trung bình có ý nghĩa. +) Kiểm định chất lượng thang đo: Sử dụng kiểm định Cronbach’s Alpha để xác định chất lượng thang đo xây dựng. +) Phân tích nhân tố khám phá: Sử dụng kiểm định KMO, Bartlett, và phương sai trích để xác định hệ thống thang đo đại diện. +) Phân tích hồi quy tuyến tính: Sử dụng các kiểm định các hệ số hồi quy, mức độ phù hợp của mô hình, tự tương quan và phương sai phần dư để xác định các yếu tố và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố. b. Kiểm định giả thuyết: Sau khi có kết quả của việc phân tích dữ liệu, ta cần tiến hành kiểm định các giả thuyết đưa ra ban đầu. Có thể kết quả phân tích cho biết dữ liệu là phù hợp nhưng có thể khác với giả thuyết ban đầu. Trong trường hợp khác với giả thuyết ban đầu, ta cần điều chỉnh lại giả thuyết. 1.4.2. Giải thích kết quả và viết báo cáo +) Rút ra được những phát hiện nào, kết luận nào từ kết quả? +) Kết quả phân tích có phù hợp với lý thuyết và thực tiễn hay không? +) Kết quả có gì mới hay không? |
