Trao đổi về vấn đề này, luật sư Nguyễn Công Tín, Công ty Luật FDVN, Đoàn Luật sư thành phố Đà Nẵng, cho biết: Hiện nay, pháp luật chưa có khái niệm thống nhất về hành vi sàm sỡ, quấy rối tình dục. Tiếp cận dưới góc nhìn của pháp luật về lao động, quấy rối tình dục có thể hiểu là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ người nào đối với người khác mà không được người đó mong muốn hoặc chấp nhận.
Quấy rối tình dục có thể xảy ra dưới dạng trao đổi như đề nghị, yêu cầu, gợi ý, đe dọa, ép buộc đổi quan hệ tình dục lấy bất kỳ lợi ích nào khác; hoặc những hành vi có tính chất tình dục không nhằm mục đích trao đổi, nhưng khiến người khác khó chịu và bất an, gây tổn hại về thể chất, tinh thần và cuộc sống của người bị quấy rối.
Theo luật sư Tín, hành vi quấy rối tình dục thường biểu hiện dưới các hình thức sau:
- Hành vi mang tính thể chất gồm hành động, cử chỉ, tiếp xúc, tác động vào cơ thể mang tính tình dục hoặc gợi ý tình dục;
- Quấy rối tình dục bằng lời nói gồm lời nói trực tiếp, qua điện thoại hoặc qua phương tiện điện tử có nội dung tình dục hoặc có ngụ ý tình dục;
- Quấy rối tình dục phi lời nói gồm ngôn ngữ cơ thể; trưng bày, miêu tả tài liệu trực quan về tình dục hoặc liên quan đến hoạt động tình dục trực tiếp hoặc qua phương tiện điện tử.
Luật sư Nguyễn Công Tín.
Như vậy, sàm sỡ cũng là một trong những biểu hiện của quấy rối tình dục. Người có hành vi sàm sỡ, quấy rối tình dục có thể bị xử phạt từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng và buộc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc xin lỗi công khai theo quy định tại Điểm đ Khoản 5, Điểm c Khoản 14 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021.
"Trước đây, theo điểm a khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP, người nào có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác chỉ bị phạt 100 nghìn đồng đến 300 nghìn đồng. Như vậy, quy định mới đã tách hành vi "sàm sỡ" khỏi nhóm hành vi "khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm, lăng mạ, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác" và tăng mạnh mức phạt với hành vi sàm sở, quấy rối tình dục", luật sư Tín nói.
Luật sư Tín cũng cho biết thêm, ranh giới giữa quấy rối tình dục và tội phạm về tình dục khá mong manh. Một số trường hợp quấy rối tình dục chuyển biến thành tội phạm có thể kể đến như:
- Tội cưỡng dâm: Người nào dùng thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác có thể bị truy cứu về tội cưỡng dâm.
- Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi: Hành vi của những người cùng giới tính hoặc khác giới tính tiếp xúc về thể chất trực tiếp hoặc gián tiếp qua lớp quần áo vào bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm, bộ phận khác trên cơ thể của người dưới 16 tuổi có tính chất tình dục nhưng không nhằm quan hệ tình dục, không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác.
- Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm: Lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm dưới mọi hình thức.
"Như vậy, pháp luật hiện hành có đầy đủ chế tài và chế tài đủ mạnh để xử lý về hành vi sàm sỡ, quấy rối tình dục, góp phần đẩy lùi nạn quấy rối tình dục", luật sư Tín nhấn mạnh.
Hành vi tình dục là hành vi nhằm tìm kiếm khoái cảm hoặc với mục đích sinh sản, không chỉ có nghĩa là giao hợp giữa người nam và người nữ mà còn bao gồm cả nhiều hành vi khác như vuốt ve, âu yếm, hôn... nhằm đem lại khoái cảm, bằng tay hay bằng miệng, ở vùng cơ quan sinh dục hay ở những bộ phận khác của cơ thể. Hành vi tình dục bao hàm cả hành vi tìm kiếm sự khoái cảm với bạn tình khác giới hay cùng giới, với một người hay nhiều người, tự mình gây khoái cảm [thủ dâm] hay gây khoái cảm cho nhau, mơ tưởng đến chuyện tình dục hay dùng dụng cụ chuyên dụng.
Hành vi tình dục của con người ngày nay không chỉ mang bản chất sinh học mà còn có bản chất tâm lý, văn hoá và xã hội.
1. Hành vi tình dục an toàn
- Tình dục an toàn là những hành vi tình dục bao gồm cả 2 yếu tố: không có nguy cơ nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn.
- Về phương diện tránh thai, tình dục an toàn gồm sử dụng biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả và đúng cách.
- Về phương diện phòng nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục, tình dục an toàn có thể chia thành 3 nhóm:
+ Tình dục an toàn [không có nguy cơ hoặc nguy cơ rất ít]: mơ tưởng tình dục, tự mình thủ dâm, vuốt ve trên mặt da lành lặn, ôm bạn tình, kiềm chế không quan hệ tình dục, chung thủy với một bạn tình, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, tình dục bằng tay với âm đạo hoặc dương vật.
+ Tình dục an toàn tương đối [nguy cơ trung bình]: quan hệ tình dục theo đường hậu môn có sử dụng bao cao su, bằng miệng với âm đạo hay với dương vật không sử dụng bao cao su.
+ Tình dục không an toàn [nguy cơ cao]: quan hệ tình dục theo đường âm đạo hay hậu môn mà không dùng bao cao su.
2. Tình dục lành mạnh
Một mối quan hệ tình dục lành mạnh cần thỏa mãn các yếu tố sau:
- Tự nguyện: Quan hệ tình dục phải dựa trên sự tự nguyện của hai bên.
- Đồng thuận: Hai bên phải thống nhất với nhau về tất cả các chi tiết liên quan đến việc quan hệ tình dục: thời gian, thời điểm, địa điểm, cách thức, các biện pháp an toàn,...
- Có trách nhiệm: Những người tham gia hoạt động tình dục thể hiện trách nhiệm của mình bằng việc trang bị cho mình những kiến thức đầy đủ về tình dục để giúp mình và bạn tình có thể thoải mái và đạt khoái cảm khi quan hệ, chuẩn bị phương tiện tình dục an toàn và thực hiện tình dục an toàn, cùng nhau giải quyết các hậu quả liên quan đến quan hệ tình dục nếu có.
- Tôn trọng lẫn nhau: quan điểm về tình dục của mỗi người thường là khác nhau kể cả giữa hai người rất yêu nhau. Mỗi người đều có quyền thực hiện các mong muốn về tình dục của mình nhưng bên cạnh đó lại luôn phải tuân thủ nguyên tắc tôn trọng các mong muốn của người khác. Sự trao đổi cởi mở sẽ giúp mọi người có thể tôn trọng nhau tốt hơn.
Do tình dục là vấn đề nhạy cảm và thường được xét đoán theo các quan niệm chủ quan của mỗi người do không có các qui định chuẩn mực một cách rõ ràng và chính thống về tình dục. Người tư vấn cũng có các quan điểm cá nhân về tình dục và các quan điểm này có thể thể sẽ làm ảnh hưởng đến việc đánh giá người cần tư vấn. Hiểu rõ khái niệm tình dục lành mạnh sẽ giúp người tư vấn xem xét mối quan hệ tình dục của nguwoif tiếp nhận tư vấn một cách khách quan hơn và tránh được các phán xét đối với khách hàng nhất là các đối tượng nhạy cảm ví dụ như VTN, gái mại dâm, người nhiễm HIV hay người tiêm chích,...
Chính vì vậy, hành vi tình dục được coi là lành mạnh khi đảm bảo các yếu tố: Tự nguyện, đồng thuận, có trách nhiệm và tôn trọng lẫn nhau, đồng thời phải phù hợp với những đặc thù của tình dục người, phù hợp với chuẩn mực, đạo đức, văn hoá xã hội hiện đại. Một số hành vi tình dục thường được xã hội coi là không lành mạnh như: Ngoại tình, quan hệ tình dục với gái mại dâm, xâm hại tình dục…
3.NHỮNG LÝ DO KHIẾN VTN CÓ HÀNH VI TÌNH DỤC KHÔNG AN TOÀN
- VTN dễ rung động trước người bạn khác giới, những xúc cảm yêu đương phát triển nhanh và mạnh, dễ thay đổi bạn tình, có nhu cầu đòi hỏi được thoả mãn thường xuyên và ngay lập tức, không ý thức được hậu quả từ hành vi của mình.
- VTN có nhu cầu thử nghiệm, muốn khám phá khả năng trong quan hệ tình dục, tò mò và khó kiềm chế khi bị kích thích tình dục.
- VTN dễ bị dụ dỗ và bạo hành tình dục. Một số VTN có quan hệ với gái mại dâm, chích hút ma tuý.
- VTN thường không dám đề xuất việc sử dụng bao cao su, nhất là VTN nữ.
- Nữ VTN có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn nam do đặc điểm giải phẫu sinh lý như đường sinh dục chưa phát triển toàn diện, và thiếu chất nhầy khi giao hợp dẫn đến những vết xước tăng khả năng lây nhiễm HIV.
- Các hành vi tình dục của VTN dễ bị ảnh hưởng của môi trường xung quanh [phim ảnh, internet, bạn bè đồng trang lứa, các thần tượng…].
4. VNT cần hiểu về tình dục an toàn và lành mạnh là như thế nào?
- VTN tự giác thực hành tình dục an toàn là tự bảo vệ mình và bảo vệ bạn tình:
+ Yên tâm, không lo có thai, do đó có khoái cảm hơn.
+ An toàn, ít có nguy cơ bị nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhất là HIV/ AIDS.
+ Giảm bớt nguy cơ bị ung thư cổ tử cung [quan hệ tình dục sớm ở VTN dễ bị biến đổi bất thường ở lớp biểu mô che phủ cổ tử cung và có thể dẫn đến ung thư; nhiễm vi-rút HPV cũng dễ làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung].
- VTN tự giác thực hành tình dục lành mạnh là tôn trọng bạn tình, không đặt bạn tình vào tình thế khó xử, không làm thương tổn bạn tình, đồng thời cũng không làm tổn thương đến những người xung quanh. Điều này giúp bảo vệ hạnh phúc bản thân và gia đình, bảo vệ sự lành mạnh cho thế hệ con cái, không làm phương hại đến đạo đức, các chuẩn mực văn hoá của xã hội hiện đại.
5. Các nguy cơ phải đối mặt:
- Nguy cơ có thai và mắc các BLTQĐTD
+ VTN có thể có thai và mắc nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục [ NKLTQĐTD] nếu không thực hành tình dục an toàn và lành mạnh. VTN có thể có thai ngay trong lần quan hệ tình dục không được bảo vệ đầu tiên. VTN có thể mắc một hoặc nhiều NKLTQĐTD trong mỗi lần quan hệ tình dục không an toàn.
+ VTN cần biết nguyên tắc cơ bản của việc phòng NKLTQĐTD là tránh tiếp xúc với dịch của cơ thể đã nhiễm khuẩn [tinh dịch, dịch âm đạo, máu], và tránh tiếp xúc không bảo vệ với vùng bề mặt cơ thể đã nhiễm khuẩn. Vi khuẩn gây bệnh thường xâm nhập qua niêm mạc âm đạo, niệu đạo và miệng.
+ VTN cần hiểu khi mắc NKLTQĐTD, cần phải điều trị không chỉ riêng họ mà cả bạn tình, điều trị đúng thuốc, đủ liều lượng và nên đến các địa chỉ tin cậy để được trợ giúp.
- VTN cần có lối sống biết kiềm chế, kiêng quan hệ tình dục có xâm nhập, tập trung vào hoạt động học tập, lao động, thể thao. Trong trường hợp VTN đã có quan hệ tình dục, cần chọn được các biện pháp an toàn, đáng tin cậy phù hợp.
- VTN cần ý thức được trách nhiệm đối với bản thân và bạn tình của mình, đồng thời ý thức được các hậu quả có thể có do hành vi tình dục gây nên: có thai, BLTQĐTD, xâm phạm đến quyền của người khác, tạo nên những ảnh hưởng không tốt về đạo đức, lối sống…
- VTN cần có kỹ năng sống và biết cách sử dụng bao cao su:
+ Kỹ năng ra quyết định để cân nhắc quyết định đồng ý/không đồng ý quan hệ tình dục.
+ Kỹ năng từ chối để biết cách từ chối quan hệ tình dục.
+ Kỹ năng thương thuyết để biết cách thuyết phục bạn tình đồng ý sử dụng bao cao su sau khi quyết định quan hệ tình dục.
+ Kỹ năng sử dụng bao cao su để sử dụng bao cao su đúng cách.
- Những điều VTN thường hay hiểu lầm, ví dụ như:
+ Quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su sẽ làm giảm khoái cảm, gây vô sinh, gây nhiễm khuẩn, gây bất tiện khi sử dụng.
+ Sử dụng thuốc diệt tinh trùng có tỉ lệ tránh thai cao và giúp tránh được NKLQĐTD.
+ Giao hợp ở tư thế đứng không thể có thai hoặc nếu người phụ nữ nằm trên trong lúc giao hợp thì cũng không có thai.
+ Sau khi xuất tinh, chỉ cần thụt rửa âm đạo bằng các dung dịch như dấm, nước chanh... thì có thể tránh thai.