- Lựa chọn nội dung, vấn đề cần trao đổi
Các buổi sinh hoạt dưới cờ thường chỉ bố trí được tối đa 45 phút [một tiết học], trong khi đó, nội dung về SKSS VTN rất lớn, rất nhiều chủ đề, mỗi chủ đề nêu ra đều cần phải giải thích, đưa ra lời khuyên cụ thể. Dựa trên 15 nội dung/chủ đề đã được xác định về SKSS VTN, các báo cáo viên xác định được những vấn đề mà học sinh trong trường quan tâm nhất, tập trung vào phân tích, giải thích những băn khoăn và hướng tới gợi mở các hành vi tích cực…
Để một buổi sinh hoạt dưới cờ 45 phút đạt hiệu quả và huy động các em tham gia đối thoại báo cáo viên giải đáp nhiều nhất là 3-5 nội dung/chủ đề trong số 15 nội dung/chủ đề về SKSS VTN. Các nội dung/chủ đề khác chỉ liệt kê, giới thiệu, và không đi sâu phân tích nhằm tránh sự dàn trải, một chiều. 3 nội dung/chủ đề được lựa chọn nhiều nhất: [1] Thay đổi tâm sinh lý tuổi VTN; [2] tình bạn, tình yêu tuổi học trò; [3] tình dục an toàn, có trách nhiệm.
Song song với việc lựa chọn nội dung/chủ đề phù hợp, báo cáo viên trao đổi trực tiếp với thầy/cô hiệu trưởng trước buổi sinh hoạt về thời gian có thể kéo dài theo đề nghị của học sinh. Trong số 36 trường, có tói 16 trường đã đề nghị báo cáo viên kéo dài thêm từ 15-30 phút để tiếp tục trả lời các câu hỏi của học sinh.
- Tạo sự tham gia, trả lời và đặt câu hỏi của học sinh
Do sân trường rộng, số học sinh đông, nội dung truyền thông có nhiều điều tế nhị, việc huy động sự tham gia trả lời các câu hỏi của học sinhsẽ khó khăn, đặc biệt là khuyến khích, gợi mở để các em nêu ra những khó khăn, vướng mắc. Nhằm huy động sự tham gia 2 chiều với học sinh, nhóm báo cáo viên đã phối hợp với Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Vĩnh Phúc đã tiến hành:
- Thiết kế một pano kích thức lớn có nội dung mô tả toàn bộ tiến trình chăm sóc SKSS VTN
Tấm pano được treo trên nền phông chính hoặc bên cạnh sân khấu đảm bảo các học sinh nhìn rõ. Các nội dung/chủ đề về SKSS VTN đã được sơ đồ hóa một cách lôgic, rõ ràng để học sinh có thể theo dõi quá trình trao đổi. Qua tấm pano, học sinh dễ dàng đặt các câu hỏi về nhiều nội dung/chủ đề.
- Báo cáo viên chuẩn bị một số câu hỏi học sinh
Báo cáo viên chuẩn bị kỹ các câu hỏi có tính thực tế, đơn giản, vui nhộn nhưng không ảnh hưởng đến sự riêng tư của học sinh. Các câu hỏi được chia làm 3 loại: [a] Hỏi chung với cả trường, không cần học sinh trả lời riêng, báo cáo viên sẽ trả lời ngay sau hỏi để tạo không khí vui vẻ; [b] Báo cáo viên hỏi, nếu học sinh không trả lời thì báo cáo viên sẽ trả lời [c] Học sinh cần trả lời để tạo bầu không khí vui vẻ.
Dưới đây là một số câu hỏi các báo cáo viên chuẩn bị: Các em có phải trong độ tuổi VTN không? Độ tuổi của VTN? Trong giai đoạn VTN có điều kỳ diệu gì đã diễn ra? Tại sao biết mình đã dậy thì? Dấu hiệu nào chứng tỏ đã dậy thì? Tại sao bạn trai có giấc mơ ướt? Tại sao bạn gái có kinh nguyệt? Tại sao ở tuổi dậy thì lại quan tâm tới bạn khác giới? Ở tuổi dậy thì có những thay đổi tâm lý nào? Tình bạn khác giới khác tình yêu thế nào? Thế nào là tình yêu học trò? Làm thế nào để giữ tình yêu không có tình dục? Thế nào là tình dục an toàn? Thế nào là tình dục có trách nhiệm? Làm thế nào để kìm chế được ham muốn tình dục? Thế nào là tình dục không xâm nhập? Quan thệ tình dục lần đầu tiên có phải là sẽ không thể có thai? Nếu đã có quan hệ tình dục thì phải làm thế nào để không mang thai? Bao cao su có phải là biện pháp tránh thai tốt nhất hay không? Học sinh có được áp dụng biện pháp uống thuốc tránh thai hàng ngày? Nếu dùng bao cao su tránh thai mà bị tuột bao vào âm đạo thì phải làm sao? Thuốc tránh thai khẩn cấp có hại nhiều không?
- Khuyến khích, tạo điều kiện để học sinh viết ra giấy các câu hỏi kín và chuyển cho báo cáo viên trả lời
Qua tìm hiểu và thực tế trong các buổi sinh hoạt, rất nhiều học sinh muốn hỏi báo cáo viên nhưng còn e ngại. Nhiều trường hợp học sinh hỏi xong đã nhận được các tràng pháo tay hưởng ứng, nhưng cũng có trường hợp khi hỏi xong lại đối mặt với những lời bàn tán, ngờ vực…Để khắc phục những cản trở này, báo cáo viên chủ động trao đổi với nhà trường thông báo cho các em chuẩn trước tất cả những câu hỏi liên quan đến SKSS VTN, những băn khoăn, lo lắng, thắc mắc về lứa tuổi mình, các em có thể hỏi trực tiếp tại buổi sinh hoạt hoặc viết câu hỏi ra giấy [không cần ghi tên] để chuyển cho báo cáo viên trả lời trực tiếp tại buổi sinh hoạt. Khi nhận được những câu hỏi này, báo cáo viên có một trợ giảng sắp xếp lại theo trình tự các nội dung/chủ đề và trả lời câu hỏi trước toàn trường cho các em.
Với áp dụng biện pháp này, các buổi sinh hoạt dưới cờ đều nhận được rất nhiều câu hỏi của học sinh dưới dạng viết sẵn ra giấy, nhiều câu hỏi rất hay, thiết thực, tế nhị và thu hút được sự quan tâm, theo dõi của học sinh và các thầy cô. Có những câu hỏi riêng tư như: Trong một lần say rượu, em và người yêu chót quan hệ với nhau liệu người yêu em có thai không? Bạn em yêu một em lớp 6 và đã làm tình với nhau nhưng em lớp 6 không uống thuốc tránh thai thì có thai không? Mới yêu nhau được một tuần mà bạn gái gợi đến nhà chơi? Em không biết cách quan hệ như thế nào? cách tránh thai như thế nào? Tại sao có những trường hợp đột quỵ khi quan hệ tình dục?....
- Bố trí ít nhất 2 micro cầm tay và một số thầy cô trợ giúp để kịp thời phát hiện học sinh muốn hỏi và đưa micro đến học sinh nhanh nhất
Trong các buổi sinh hoạt, một số thầy cô giáo, các trợ giảng sẽ tiếp cận các học sinh để kịp thời phát hiện, khuyến khích, động viên các em đặt câu hỏi. Khi một số em hăng hái đặt câu hỏi và nhận được câu trả lời, giải đáp dí dỏm, vui vẻ và rất thực tế sẽ tạo không khi sôi động tới toàn thể học sinh…
Báo cáo viên cần có tính hài hước tạo không khí vui vẻ và quán triệt tinh thần “học sinh là trung tâm”
Các báo cáo viên cần chủ động lôi kéo sự tham gia của học sinh. Với phong thái nhiệt tình, vui vẻ, những câu nói, câu hỏi dí dỏm, những gợi ý nhanh, lựa chọn các học sinh năng động, chú ý theo dõi để khuyến khích trả lờivà kịp thời tuyên dương, khen thưởng các em. Vì nội dung rất rộng, các học sinh tiếp nhận thông tin về SKSS VTN từ nhiều nguồn khác nhau, chương trình mở nên thường có nhiều câu hỏi khó, tế nhị đòi hỏi báo cáo viên phải hiểu biết rộng, không những am hiểu kiến thức chuyên môn mà còn cần có kiến thức rộng về xã hội, kỹ năng sống, kỹ năng xử lý tình huống…
Từ kết quả thực tế, nhờ áp dụng tốt hai kinh nghiệm đã chia sẻ trên đây, các buổi sinh hoạt dưới cờ đã thực sự mang lại hiệu quả cao. Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Chi cục trưởng, Phụ trách Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Vĩnh Phúc nhận xét: Các buổi sinh hoạt rất sôi nổi, vui vẻ, bổ ích,thu hút được sự quan tâm, hưởng ứng của thầy và trò các trường. Đây là sự khác biệt rất lớn so với các buổi truyền thông trước đây. Chúng tôi đáng giá cao việc các giảng viên, báo cáo viên đã huy động được các em tham gia hỏi và đáp, chia sẻ các băn khoăn, thắc mắc.
BÀI TUYÊN TRUYỀN VỀ: CHĂM SÓC SỨC KHỎE SINH SẢN- KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH
Người viết: Vũ Thị Hòa
Đơn vị: Trường THCS Hồng Giang - Lục Ngạn - Bắc Giang
Quí vị và các bạn thân mến!
Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình là một bộ phận quan trọng trong chiến lược phát triển đất nước, là một trong những vấn đề kinh tế - xã hội hàng đầu, là yếu tố nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và toàn xã hội. Giữa dân số và phát triển kinh tế - xã hội luôn có mối quan hệ biện chứng, hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau. Muốn tăng trưởng kinh tế thì yếu tố đầu tiên phải là con người và phải là con người có sức khỏe và trí tuệ. Lợi ích của kế hoạch hóa gia đình .
*Tình hình dân số tỉnh ta hiện nay và kết quả thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch hóa gia đình năm 2010?
Tình hình dân số tỉnh ta thời gian qua đó được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, luôn xác định công tác dân số kế hoạch hóa gia đình [KHHGĐ] là một nhiệm vụ rất quan trọng gúp phần phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống trong sự nghiệp Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước.
Những năm qua nước ta đó không ngừng phấn đấu tham mưu, triển khai và tổ chức thực hiện công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình đạt được nhiều kết quả quan trọng; trong đó nhận thức của toàn xã hội về công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình đó được nâng lên rõ rệt. Các cấp uỷ Đảng, chính quyền nhiều nơi đó ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết liên quan đến công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình và từng bước tăng cường đầu tư nguồn lực để thực hiện lĩnh vực nầy.
Hiện nay trong các tầng lớp nhân dân, quan niệm về hôn nhân và sinh đẻ đã có chuyển biến tích cực, ngày càng có nhiều người thực hiện các biện pháp tránh thai và biết dừng lại ở 2 con, đồng thời đa số người dân nắm được những kiến thức cơ bản biết tự chăm sóc sức khoẻ cho mình trong từng độ tuổi, thời kỳ mang thai và nâng cao kiến thức “nuôi con khoẻ dạy con nên người”.
Nhiệm vụ trọng tâm công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình trong giai đoạn hiện nay là tiếp tục thực hiện tốt nghị quyết 47/NQ/TW của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đẩy mạnh, thực hiện chính sách Dân Số và kế hoạch hóa gia đình, đẩy mạnh công tác truyền thông giáo dục về Dân Số, kết hợp với việc thực hiện có hiệu quả CSSKSS/KHHGĐ, tăng cường vai trò quan tâm của gia đình, thực hiện bình đẳng giới, đảm bảo tính bền vững chương trình dân số tiến tới ổn định quy mô dân số, bảo đảm cơ cấu dân số, nâng cao chất lượng dan số, phát triển nguồn nhân lực có chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
Trong quá trình thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và nhà nước về dân số và kế hoạch hóa gia đình, đặc biệt sau 10 năm thực hiện chiến lược dân số Việt nam có nhiều thuận lợi, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của tỉnh nhà như quy mô dân số quá lớn, cơ cấu dân số theo nhóm tuổi thay đổi mạnh, tỷ số giới tính khi sinh có xu hướng ngày càng mất cân bằng, một số bộ phận người dân đi làm ăn xa do điều kiện kinh tế còn khó khăn, đặc biệt là chất lượng dân số còn nhiều hạn chế, nhất là vùng đồng bào dân tộc, vùng ven biển.
*Gia đình ít con sẽ đem lại lợi ích gì?
Kế hoạch hóa gia đình [KHHGĐ] là sự cố gắng có ý thức của các cặp vợ chồng nhằm điều chỉnh số con mong muốn và khoảng cách giữa các lần sinh. KHHGĐ không chỉ là sử dụng các biện pháp để tránh thai, ngoài ý muốn mà còn là những cố gắng của các cặp vợ chồng hiếm muộn để có thai và sinh con.
Khi thực hiện KHHGĐ có những lợi ích trực tiếp đối với sức khỏe bà mẹ và trẻ em như: Tránh được những hao tổn về sức khỏe của bà mẹ do phải thường xuyên mang thai, đẻ nhiều, đẻ dày. Sau sinh trong thời gian nuôi con nhỏ chưa có điều kiện chăm sóc bản thân, để phục hồi lại sức khoẻ lại tiếp tục mang thai. Do vậy đối với Phụ nữ sinh đẽ nhiều lần, dễ bị băng huyết sau sinh, nhiểm trùng sau sinh.Từ đó mẹ thiếu sữa dẫn đến em bé bị suy dinh dưỡng, bệnh hoạn, trí tuệ kém phát triển ảnh hưởng đến học tập.
Khi thực hiện KHHGĐ, người mẹ có điều kiện chăm sóc con, từ đó Trẻ em ít bị ốm đau và được chăm sóc tốt hơn.
Người phụ nữ nên sinh con đầu lòng muộn hơn sau 22 tuổi, lúc đó người phụ nữ đó trưởng thành về cơ thể và về mặt xã hội, đứa con sinh ra sẽ khỏe mạnh thông minh và được chăm sóc tốt. Tuổi sinh đẻ của phụ nữ tốt nhất là từ 22 đến 35 tuổi. Khoảng cách giữa hai lần sinh càng thưa, ít nhất sau 3 - 5 năm, giúp cho bà mẹ và trẻ em khỏe mạnh và người mẹ được phục hồi sau khi sinh, đứa con cũng được chăm sóc tốt hơn. Đẻ ít và đẻ thưa làm cho thể chất và tinh thần của người mẹ được cải thiện, và ít phải lo lắng. Cả mẹ và con đều có cơ hội sống tốt hơn.
Từ đó giảm được tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng và làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong trẻ sơ sinh và trẻ em.
*Khi thực hiện tốt KHHGĐ:
-Đối với gia đình: Có một cuộc sống gia đình ấm no hạnh phúc; Mỗi một đứa con, đều có được sự nuôi dưỡng và chăm sóc chu đáo, có điều kiện chăm sóc dạy dỗ con cái các em không bị lôi kéo ăn chơi hư hỏng, giúp các em có cơ hội tốt hơn để học hành và phát triển. Tránh được sự chật chội trong gia đình. Từ đó cha mẹ có nhiều thời gian để chia sẻ hạnh phúc vợ chồng. Không nên sinh con quá muộn khi tuổi cha mẹ đó cao trên 35 tuổi, khi sinh con dễ bị khuyết tật.
-Bên cạnh đó còn giúp cho các cặp vợ chồng không có con, điều trị bệnh hiếm muộn vô sinh.
-Sinh con ít, góp phần tăng kinh tế gia đình: Ngăn ngừa được sự nghèo túng. Giúp cho các gia đình, có điều kiện sắm thêm đầy đủ tiện nghi cho cuộc sống. Gia đình có cơ hội được hưởng sự giáo dục tốt, chăm sóc y tế và vui chơi giải trí nhiều hơn. Cha mẹ có thể tiết kiệm tiền cho tuổi già.
-Đối với cộng đồng và xã hội: Trình được tình trạng đất chật, người đông. Bảo vệ môi trường sống, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên không bị cạn kiệt. Giúp cho cộng đồng không bị nghèo đói. Giảm bớt gánh nặng nhu cầu về giáo dục, nhà ở, chăm sóc y tế, giao thông, việc làm, cấp thoát nước. Góp phần xây dựng đất nước ngày càng phát triển, văn minh.
Hiện nay, mỗi năm việc thực hiện các dịch vụ kế hoạch hoá gia đình và chương trình chăm sóc sức khoẻ bà mẹ ở tỉnh ta ngày càng đang trên đà phát triển.
*Phụ nữ trong diện tuổi sinh đẻ phải biết chăm sóc sức khỏe sinh sản. lợi ích của việc chăm sóc sức khỏe sinh sản?
Lợi ích của việc chăm sóc sức khoẻ sinh sản:
Nói đến chăm sóc sức khoẻ sinh sản chúng ta cần hiểu thêm Chăm sóc sức khoẻ sinh sản là gì? Cụ thể chăm sóc sức khoẻ sinh sản là chăm sóc những gì và đem lại những lợi ích như thế nào? Vấn đề nầy hiện nay được sự quan tâm của toàn xã hội .
Trước hết chúng ta tìm hiểu sức khoẻ sinh sản là gì? "Sức khỏe sinh sản là một tình trạng thoải mái hoàn toàn về thể chất tinh thần và xã hội chứ không phải là một tình trạng không có bệnh tật hay tàn tật mà còn là sự an toàn về sức khoẻ tình dục nữa”.
Sức khoẻ sinh sản – kế hoạch hoá gia đình là một trong những nội dung của dân số và phát triển, là vấn đề quan tâm hàng đầu của thế kỷ 20 trên toàn thế giới.
Như chúng ta đó biết sức khoẻ sinh sản là vốn quý nhất của con người, vì thế việc quan tâm chăm sóc sức khoẻ sinh sản là vấn đề không thể thiếu được trong đời sống xã hội hiện nay, mang lại lợi ích trước mắt cũng như lâu dài. Vì thế chúng ta cần quan tâm những vấn đề cụ thể như sau:
1/ Thực hiện tốt làm mẹ an toàn, chăm sóc sàng lọc trước sinh, khám thai định kỳ, mục đích theo dõi sức khoẻ bà mẹ và quà trình phát triển thai nhi, phát hiện dị tật sơ sinh, bệnh tật mẹ và xử trí kịp thời những tai biến có thể xảy ra trong quá trình mang thai và sau sinh. Trong thời gian nầy thai phụ nên được nghỉ ngơi, tránh lao động nặng và làm việc quá sức, vệ sinh thai nghén, ăn uống dinh dưỡng tránh ăn những thức ăn có chất kích thích như cà phê, rượu, bia, các chất cay, và thức ăn có nhiều muối. Làm tốt vấn đề nầy chúng ta yên tâm là có những đứa con thông minh khoẻ mạnh và phát triển.
2/ Thực hiện tốt kế hoạch hoá gia đình, hiện nay các biện pháp tránh thai đều mang lại hiệu quả tránh thai cao, và có sẳn nhiều phương tiện tránh thai tại các cơ sở y tế như: Vòng tránh thai, thuốc tiêm, thuốc uống, thuốc cấy, bao cao su và đình sản và mỗi gia đình chỉ nên có từ 1-2 con.
3/ Khám phụ khoa định kỳ 3, 6 tháng một lần, phát hiện sớm viêm nhiễm để điều trị kịp thời, soi cổ tử cung, xét nghiệm tế bào âm đạo, tầm soát ung thư cổ tử cung nhằm phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Thực hiện tốt nhừng vấn đề trên nhằm bảo đảm sức khoẻ và chất lượng cuộc sống cho cả mẹ và con, giảm tai biến sản khoa, giảm tử vong sơ sinh và tử vong mẹ. Đồng thời để có thời gian chăm sóc nuôi dạy chúng nên người, góp phần phát triển kinh tế, xây dựng xã hội phồn vinh, gia đình hạnh phúc.
**Ngày Dân số Việt Nam 26/12 sắp đến, để hưởng ứng tháng hành động quốc gia về Dân số năm nay:
Chúng ta nên thực hiện tốt kế hoạch hóa gia đình, mỗi gia đình chỉ nên có từ 1-2 con để nuôi dạy con tốt; đồng thời Khám phụ khoa định kỳ, phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm nhiễm và những bất thường ở đường sinh sản có thể xảy ra.
-Khám thai định kỳ, thực hiện tốt sàng lọc sơ sinh.
-Kế hoạch hóa gia đình là trách nhiệm của mỗi cặp vơ chồng - hãy chọn cho mình một biện pháp tránh thai phù hợp để tránh mang thai ngoài ý muốn
-Dừng lại ở hai con để nuôi, dạy cho tốt.
-Nam giới cũng có trách nhiệm như phụ nữ trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình và nuôi dạy con cái.
-Thực hiện kế hoạch hóa gia đình để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống
-Tăng cường chăm sóc sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống và hạnh phúc gia đình.
-Thực hiện gia đình ít con, khỏe mạnh để có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
- Khỏe mẹ, khỏe con, gia đình hạnh phúc.
-Vì hạnh phúc tương lai của chính mình, hãy bảo vệ sức khỏe sinh sản.
Thưa quí vị vá các bạn:
Dân số ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế – văn hoá xã hội. Vì vậy, mỗi người, mỗi gia đình và cộng đồng xã hội cần thực hiện mô hình gia đình ít con, no ấm, hạnh phúc.
Hồng Giang, ngày 20 tháng 10 năm 2015
Người viết
Vũ Thị Hòa