Những lưu ý trước và sau khi tiêm vaccine astrazeneca

.

Cập nhật lúc: 07:49, 20/04/2022 (GMT+7)

Đồng Nai đang triển khai tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho trẻ từ 5-11 tuổi. Giải đáp các thắc mắc của phụ huynh liên quan đến việc đảm bảo an toàn tiêm chủng, Phó giám đốc Sở Y tế NGUYỄN HỮU TÀI lưu ý:

Các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý cẩn thận, chăm sóc và theo dõi trẻ trước, trong và sau quá trình tiêm chủng để kịp thời phát hiện, ứng phó nếu có những triệu chứng bất thường.

* Những trẻ đã khỏi Covid-19, có tiền sử bệnh tật, dị ứng, bệnh mạn tính... có nên tiêm vaccine ngừa Covid-19 không, thưa ông?

- Đối với những trẻ thuộc trường hợp nêu trên cần thận trọng khi tiêm. Các cháu có bệnh lý mạn tính nên được tiêm, song một số trẻ đang có bệnh cấp tính hoặc đợt cấp của bệnh mạn tính đang phải điều trị thì nên để tiêm sau và cần tư vấn của nhân viên y tế để được tiến hành tiêm ngay khi có thể. Trường hợp này, khi tiến hành tiêm và sau tiêm nên được theo dõi sát sao tại cơ sở y tế. Phụ huynh cần theo dõi sát sao trẻ trong những ngày đầu sau tiêm, khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường hoặc biểu hiện bệnh cũ nặng lên cần đến bệnh viện khám và đánh giá ngay.

Đối với những trẻ có tiền sử dị ứng cần được tư vấn, đánh giá của các bác sĩ để có hướng dẫn cụ thể, đảm bảo quyền lợi được tiêm phòng cho các cháu.

Riêng trường hợp trẻ đã khỏi Covid-19 vẫn nên được tiến hành tiêm chủng. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, sau 3 tháng nhiễm Covid-19, trẻ nên được tiêm phòng. Tuy nhiên, tùy tình trạng sức khỏe, yếu tố nguy cơ của trẻ có thể tiến hành sớm hơn, cần phải được tư vấn cụ thể của các nhân viên y tế trong những trường hợp cụ thể.

* Phụ huynh cần lưu ý gì trước khi đưa con đi tiêm ngừa, thưa ông?

- Trước tiên, cha mẹ cần chuẩn bị tâm lý thật tích cực cho trẻ, đồng thời trẻ ăn uống đầy đủ trước và sau khi tiêm. Việc để trẻ tiêm vaccine trong tình trạng đói hay quá no đều không tốt. Khi đến các điểm tiêm chủng, phụ huynh cần thực hiện đúng các hướng dẫn của cán bộ y tế.

Sau khi tiêm xong phải ở lại điểm tiêm 30 phút và thông báo ngay với cán bộ y tế khi trẻ có dấu hiệu bất thường.

Nhân viên y tế tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho học sinh lớp 6 chưa đủ 12 tuổi tại Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (TP.Biên Hòa). Ảnh: Kim Liễu

* Nhiều phụ huynh không biết nên cho trẻ ăn uống gì trước và sau khi tiêm, ông có thể cho lời khuyên?

- Phụ huynh cứ cho trẻ ăn uống như bình thường, bởi không có bất kỳ loại thực phẩm cụ thể nào có thể giúp cho vaccine hoạt động tốt hơn. Để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ trước và sau tiêm, phụ huynh nên cho con ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, chất béo lành mạnh và protein. Bên cạnh đó, lưu ý cho trẻ uống đủ nước, có thể nước lọc, nước trái cây, nước dừa…, đặc biệt là trong ngày tiêm phòng. Cung cấp đủ nước giúp chống lại sự mệt mỏi và đau nhức cơ bắp, 2 tác dụng phụ tiềm ẩn khi tiêm chủng.

Sau tiêm có thể có phản ứng sốt, đây là phản ứng thường gặp của hệ miễn dịch sau khi tiêm vaccine. Nếu bị sốt, cơ thể dễ mất nước, nên cần phải cho trẻ uống bù nước.

* Trẻ sẽ gặp những phản ứng nào sau tiêm vaccine, cách xử lý ra sao?

- Phản ứng sau tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi cũng giống như các phản ứng ghi nhận ở đối tượng từ 12 tuổi trở lên. Sau khi về nhà, để trẻ nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh, tập thể thao trong 3 ngày sau tiêm, cho trẻ uống nhiều nước, ăn đủ dinh dưỡng.

Nếu trẻ sốt, sưng, đau tại vết tiêm thì đây là những phản ứng thông thường sau khi tiêm vaccine. Nếu trẻ sốt cao trên 38,50C thì cho trẻ hạ sốt theo hướng dẫn của cán bộ y tế.

Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng như: lừ đừ, bỏ bữa, đau bụng nhiều, đau ngực, trống ngực, mệt lả, vã mồ hôi, khó thở khi hoạt động bình thường và khi nằm, sốt cao khó hạ nhiệt độ hoặc kéo dài hơn 24 giờ, vân tím, phát ban trên da thì phụ huynh cần nhanh chóng đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ.

* Có trường hợp phụ huynh mách nhau nên cho trẻ uống thuốc giảm đau, giảm sốt ngay sau tiêm để ngăn ngừa các phản ứng phụ, việc này có nên hay không thưa ông?

- Không nên cho trẻ uống các loại thuốc paracetamol, acetaminophen hoặc ibuprofen… trước khi tiêm chủng với ý tưởng ngăn ngừa các triệu chứng mà chỉ nên cho trẻ uống thuốc giảm đau, hạ sốt khi cần thiết sau khi trẻ tiêm vaccine. Nếu trẻ sưng đau nhiều hay sốt cao, phụ huynh cho con uống thuốc giảm đau, hạ sốt thông thường như paracetamol với liều lượng mỗi lần 15mg/kg cân nặng của trẻ, có thể uống 3-4 lần/ngày.

* Xin cảm ơn ông!

Kim Liễu (thực hiện)

Chế độ ăn uống có ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc-xin phòng Covid-19 hay không? Trước và sau khi tiêm vắc-xin Covid-19 nên ăn gì, kiêng gì và chuẩn bị gì? Để cơ thể nhanh phục hồi và khỏe mạnh sau khi tiêm vắc-xin Covid-19, ngoài chế độ chăm sóc, theo dõi và nghỉ ngơi hợp lý, cần phải có chế độ dinh dưỡng đầy đủ và lành mạnh.

Thực phẩm nên ăn:

Nước rất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt sau tiêm vắc xin COVID-19.

Nước

Nước chiếm 50-60% trọng lượng cơ thể người trưởng thành. Nước cần thiết cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Nước bảo vệ các mô, cơ quan và điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể. Để đảm bảo quá trình hấp thu, chuyển hóa và đào thải của cơ thể, cần cung cấp đủ nước từ đồ uống và thức ăn. Nhu cầu khuyến nghị nước khoảng 35-40ml/kg/ngày, tuy nhiên còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Tình trạng sinh lý, điều kiện thời tiết, điều kiện lao động, sinh hoạt…

Sau khi tiêm vắc xin COVID -19, thường có các dấu hiệu đau sốt, vì thế việc bổ sung nước cho cơ thể lại càng có vai trò quan trọng, đặc biệt là vào những ngày nắng nóng. Khi uống nước, nên uống từ từ và chia nhỏ lượng nước cần uống. Các loại nước hoa quả có thể uống bổ sung như nước chanh, nước cam, nước bưởi ép  để cung cấp thêm vitamin C, A cần thiết cho cơ thể.

Cá

Cá rất giàu chất dinh dưỡng, chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể: Vitamin A, D, magie, kẽm…. Đặc biệt, một số loại cá chứa lượng lớn omega-3: Cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi… có tác dụng chống viêm, tăng cường hệ miễn dịch. Vì vậy nên ăn tăng cường ăn cá, ít nhất 3 lần/tuần.

Thực phẩm giàu vitamin A

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng quan trọng, tham gia vào nhiều chức năng trong cơ thể. Vitamin A giúp tăng cường hệ miễn dịch, tham gia vào biệt hóa tế bào miễn dịch. Đồng thời, vitamin A cũng có vai trò trong bảo vệ sự toàn vẹn của da, niêm mạc đường tiêu hóa, hô hấp là những hàng rào đầu tiên ngăn cản mầm bệnh. Thực phẩm giàu vitamin A: Gấc, khoai lang, bí đỏ, cà rốt, ớt chuông, rau bina, xoài, bông cải xanh, dầu gan cá…

Nên ăn các thực phẩm giàu vitamin E sau tiêm

Thực phẩm giàu vitamin C, E

Vitamin C là chìa khóa cho sự tăng trưởng và hoạt động hàng ngày của hầu hết các mô cơ thể. Cả vitamin C và vitamin E đều được biết đến với vai trò chất chống oxy hóa mạnh của cơ thể, có tác dụng bảo vệ sự nguyên vẹn của tế bào, làm tăng sức đề kháng cho cơ thể. Vitamin C có nhiều trong hoa quả tươi và rau xanh, bao gồm: Bưởi, chanh, cam, ổi, dâu tây, kiwi, đu đủ, bông cải xanh, bông cải trắng, ớt chuông, rau ngót, rau cải,… Vitamin E có nhiều trong các thực phẩm nguồn gốc tự nhiên như đậu tương, giá đỗ, vừng lạc, mầm lúa mạch, dầu hướng dương, dầu ô-liu và các loại rau có lá màu xanh đậm.

Thực phẩm giàu vitamin D

Vitamin D có vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch, thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến rối loạn điều hòa phản ứng miễn dịch của cơ thể. Nguồn thực phẩm giàu vitamin D: Cá, trứng, sữa…

Thực phẩm giàu kẽm

Kẽm là một vi khoáng cần thiết cho cơ thể, có vai trò xúc tác và cấu trúc cho rất nhiều enzym chuyển hóa trong cơ thể. Kẽm có vài trò tăng cường miễn dịch, giúp vết thương mau lành, giúp duy trì vị giác và khứu giác. Thực phẩm giàu kẽm: Sò, hàu, tôm, cua biển, ghẹ, ngũ cốc nguyên hạt…

Sau khi tiêm vắc xin COVID -19 người có thể mệt mỏi, sốt, sưng đau và chán ăn, vì vậy nên ăn các thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như súp gà, cháo đậu xanh thịt băm… uống nhiều nước, nước ép hoa quả và chia nhỏ bữa ăn.

Thực phẩm nên tránh

Rượu

Nên tránh uống rượu sau khi tiêm vắc xin COVID-19 vì rượu có thể ức chế miễn dịch, làm cơ thể mất nước. Uống rượu làm suy giảm khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể, tăng nguy cơ biến chứng và có thể gây khó khăn cho việc phân biệt giữa phản ứng của rượu và phản ứng của vắc xin.

Thực phẩm nhiều chất béo bão hòa

Thức ăn nhanh, thức ăn chế biến bằng cách chiên, rán, nướng nhiều dầu mỡ như: Gà rán, xúc xích, lạp xưởng, khoai tây chiên… chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể, gây ra những tác hại cho sức khỏe.

Những lưu ý trước, trong và sau khi tiêm vacxin Covid 19:

1. Trước khi tiêm chủng

Bạn cần lưu ý chuẩn bị 5 điều sau:

- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ cần thiết như: chứng minh nhân dân/căn cước công dân hoặc thẻ bảo hiểm y tế, phiếu tiêm các vắc xin khác, sổ khám bệnh, đơn thuốc,… sử dụng trong thời gian gần đây.

- Trong ngày đến tiêm chủng, khai báo y tế trước khi đến trung tâm, chuẩn bị khẩu trang, tuân thủ thông điệp 5K, ăn uống đầy đủ.

- Tải ứng dụng Sổ sức khỏe điện tử trên điện thoại thông minh và khai báo thông tin cần thiết.

- Chủ động thông báo cho cán bộ y tế những thông tin liên quan đến sức khỏe cá nhân như:

+ Tình trạng sức khỏe hiện tại;

+ Các bệnh mạn tính đang được điều trị;

+ Các thuốc và liệu trình điều trị được sử dụng gần đây.

+ Tiền sử dị ứng hoặc phản vệ của bản thân với bất kỳ tác nhân nào.

+ Nếu lần tiêm thứ 2, bạn nên thông báo cho cán bộ y tế các phản ứng sau lần tiêm vắc xin trước.

+ Tình trạng nhiễm vi rút hoặc mắc Covid-19 (nếu có)

+ Các loại vắc xin được tiêm hoặc uống trong vòng 14 ngày qua.

+ Tình trạng mang thai hoặc nuôi con bú (nếu đối tượng là nữ và trong độ tuổi sinh đẻ)?

2. Sau khi tiêm chủng

Nên ở lại điểm tiêm chủng 30 phút sau khi tiêm để cán bộ y tế theo dõi, phát hiện sớm và xử trí kịp thời nếu có các phản ứng xảy ra sau tiêm chủng. Khi về nhà, nên chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 3 tuần kể từ thời điểm tiêm vắc xin.

Một số dấu hiệu thông thường sau tiêm vắc xin phòng Covid-19 mà bạn có thể gặp như như: đau tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, ngứa, sưng, đỏ, bồn chồn… Đây là các phản ứng thông thường sau khi tiêm vắc xin Covid-19, cho thấy cơ thể bạn đang tạo ra miễn dịch phòng bệnh.

Một số phản ứng sau tiêm nghiêm trọng rất hiếm có thể xuất hiện một vài giờ hoặc một vài ngày sau tiêm phòng vắc xin Covid-19 như: sốt cao mà uống thuốc không hạ, tê môi/ lưỡi; phát ban; ngứa, tắc nghẽn, căng cứng ở họng; thở dốc, khó thở,…

Nếu có các dấu hiệu nghiêm trọng hoặc bất thường sau khi tiêm vắc xin, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được các bác sĩ theo dõi và xử lý kịp thời.