Testosterone đóng góp một vai trò quan trọng trong sự phát triển chức năng sinh lý và các đặc điểm thể chất ở nam giới. Vậy testosterone là gì? Có tác dụng như thế nào? Cùng tìm hiểu nhé.
Testosterone ở nam giới được sản xuất phần lớn ở tinh hoàn và còn lại ở tuyến thượng thận. Từ sau tuổi 30, nồng độ testosterone trong cơ thể nam giới bắt đầu suy giảm. Lúc này, nam giới cần có những phương pháp để cung cấp testosterone, giúp tăng này một cách tự nhiên, lành mạnh.
1. Testosterone là gì?
Hormone testosterone là gì? Testosterone là hocmone có trong cơ thể nam giới, đóng vai trò điều hòa chức năng sinh lý và khả năng sinh sản. Cách thức hoạt động của Testosterone sẽ kích thích quá trình sản sinh tinh trùng và ảnh hưởng đến khả năng sinh lý của nam giới. Bên cạnh đó, hormone nam này cũng đóng góp trong quá trình xây dựng xương, khối cơ, hỗ trợ gan thận.
Nam giới ở tuổi dậy thì: Testosterone có vai trò hoàn thiện các bộ phận trên cơ thể: hệ tuần hoàn, tiết niệu, tinh hoàn, thần kinh, xương khớp, não bộ. Vào thời điểm này, nam giới sẽ bắt đầu xuất hiện những đặc điểm cơ bản như: giọng nói trở nên trầm hơn, mọc râu, cơ bắp nổi lên…
Nam giới ở tuổi trưởng thành: Vào giai đoạn này, testosterone được coi là hormone tình dục giúp đời sống tình dục trở nên thăng hoa hơn.
2. Testosterone có tác dụng gì?
Tác dụng của testosterone đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của nam giới, nó chịu trách nhiệm trong các hoạt động từ quá trình hình thành các khối cơ và mật độ xương cho tới chức năng sinh lý và hệ thống sinh sản.
2.1. Chức năng sinh sản ở nam giới
Bên cạnh vai trò trong quá trình nội tiết cơ thể, testosterone còn đảm nhiệm chức năng sinh sản ở nam giới. Dưới sự ảnh hưởng của hormone, dần dần bộ phận sinh dục sẽ hình thành vào khoảng tuần thai thứ 7 và nồng độ testosterone cũng tăng lên theo thời gian.
Lúc này dương vật và tinh hoàn tăng mạnh mẽ, đồng thời tạo một lượng testosterone quá trình nội tiết trong cơ thể hoạt động đảm bảo và bổ sung tinh trùng mỗi ngày. Để khả năng sinh sản và chức năng sinh lý hoạt động ổn định thì nồng độ hormone testosterone cũng cần phải cân bằng. Nếu nồng độ này thấp hơn mức tiêu chuẩn sẽ dễ xảy ra tình trạng rối loạn cương dương.
2.2. Khả năng hoạt động tình dục
Ở độ tuổi dậy thì, hormone nam tăng cao kích thích sự phát triển của tinh hoàn và dương vật, đồng thời khiến nam giới có giọng nói trầm ấm, lông mu và cơ bắp phát triển hơn. Do đó, từ giai đoạn này, ham muốn tình dục cũng trở nên cao hơn. Nếu muốn đảm bảo chức năng tình dục thì nam giới phải cân bằng lượng testosterone trong cơ thể. Nếu như lượng hormone thấp thì khả năng tình dục sẽ giảm.
Bên cạnh đó sự kích thích hay hoạt động tình dục cũng sẽ khiến cho lượng testosterone trong cơ thể tăng cao. Khi không hoạt động tình dục trong thời gian dài thì lượng hormone tiết ra sẽ giảm.
Testosterone ảnh hưởng tới đời sống tình dục [Nguồn: Internet]
2.3. Hệ thống nội tiết
Hormone testosterone có chức năng quan trọng trong hệ thống nội tiết của cơ thể. Thứ nhất, cơ quan dưới đồi trong não sẽ có chức năng báo cho tuyến yên biết cơ thể cần bao nhiêu hormone tình dục nam. Từ đó, tuyến yên sẽ gửi dấu hiệu tới cho tinh hoàn để kích thích quá trình sản sinh testosterone. Đối với chức năng ở hệ thống nội tiết thì hormone testosterone sẽ hoạt động ngay khi cơ thể chưa sinh ra.
Khi bé trai chưa ra đời thì hormone tình dục có chức năng tạo nên bộ phận sinh dục nam. Tới tuổi dậy thì, hormone nội tiết tố này đóng vai trò trong sự phát triển các thuộc tính đặc trưng như: cơ bắp, giọng nói, lông, râu,… Ngoài ra, testosterone còn kích thích sinh lý, tăng ham muốn tình dục và khoái cảm ở nam giới.
2.4. Hệ thần kinh trung ương
Đối với hệ thần kinh trung ương thì nồng độ testosterone trong cơ thể nam giới giúp kiểm soát hành vi bao gồm: sự hung hãn và khả năng lãnh đạo.. Nếu như tham gia vào việc cạnh tranh thì tương tự như khi có hoạt động tình dục, lượng hormone trong cơ thể nam giới sẽ tăng cao.
Trong một số trường hợp, hoạt động mang tính “cạnh tranh” có thể gây giảm testosterone khiến cho nam giới bị rối loạn giấc ngủ, tự tin, động lực suy giảm. Tình trạng này nếu như xảy ra trong thời gian dài lâu nam giới còn bị suy giảm khả năng tập trung.
Giảm testosterone gây ra nhiều tác động xấu [Nguồn: Internet]
3. Cách tăng nồng độ testosterone tự nhiên
3.1. Cung cấp đủ chất béo, protein, cacbohydrat
Chế độ ăn uống có vai trò vô cùng lớn đối với việc tăng nồng độ testosterone cùng các hormone khác. Vì thế, bạn phải chú ý đến lượng rơi vãi và chất dinh dưỡng nạp vào cơ thể hàng ngày. Ăn kiêng hay nếu ăn quá nhiều có thể tác động không tốt tới nồng độ testosterone. Một chế độ ăn hợp lý cho nam giới phải đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Đủ protein: Protein là một trong những thành phần nuôi dưỡng cơ thể và hỗ trợ giảm cân, tăng cơ hiệu quả. Nam giới nên bổ sung các loại chất béo tốt như vừng, hạt, cá, dầu thực vật. rất có lợi cho testosterone và sức khỏe.
Đủ carb: Giúp hỗ trợ lượng testosterone đạt được trong quá trình tập luyện, tăng cường sức khỏe.
Các bữa ăn bạn cũng nên đa dạng thực phẩm để cân bằng lượng protein, chất béo, carbs cũng như tránh ngấy.
3.2. Thường xuyên tập thể dục
Tập thể thao là cách hiệu quả nhất giúp phòng tránh nhiều bệnh lý. Thêm vào đó, các bài tập thể dục còn có chức năng nâng cao lượng testosterone ở nam. Nhiều cuộc thử nghiệm cho thấy những người thường xuyên tập thể dục thường có nồng độ testosterone cao hơn người không vận động.
Ở người lớn tuổi nếu thường xuyên vận động hàng ngày, lượng testosterone sẽ ổn định ở mức tốt, giúp giữ được sự sung mãn ở thể lực.Với nam giới, nên chọn các bài tập nâng cao sức mạnh, tăng cơ như nâng tạ.
3.3. Sử dụng Vitamin D
Vitamin D là thành phần giúp nâng cao lượng testosterone tự nhiên. Theo nhiều nghiên cứu, việc cung cấp khoảng 3.000 IU vitamin mỗi ngày liên tục trong 1 năm sẽ giúp nâng lượng testosterone lên khoảng 25%. Với người lớn tuổi, canxi cũng có khả năng tương tự, giúp giảm nguy cơ té ngã và gãy xương. Vì thế, hãy thường xuyên phơi ánh nắng mỗi buổi sáng hoặc nạp vào cơ thể khoảng 3.000 IU vitamin D3 mỗi ngày.
Thường xuyên phơi ánh nắng mỗi buổi sáng tốt cho nam giới - Ảnh Internet
3.4. Ngủ ngon giấc và đều đặn
Bên cạnh tập thể dục hay có chế độ ăn uống lành mạnh thì giấc ngủ chất lượng cũng là yếu tố nâng lượng testosterone tự nhiên. Thời gian giấc ngủ phù hợp sẽ phụ thuộc khác nhau, tuy nhiên một nghiên cứu chỉ ra rằng thời gian ngủ chỉ 5 tiếng mỗi đêm có thể làm giảm 15% nồng độ testosterone. Trung bình sau mỗi tiếng ngủ thêm, lượng testosterone tăng khoảng 15%.
Tuy có một số đối tượng cảm thấy ngủ ít sẽ khỏe hơn nhưng nếu thời gian ngủ khoảng 7 - 10 tiếng mỗi đêm sẽ giúp sức khỏe của bạn tốt hơn và nâng cao nồng độ testosterone tự nhiên mà không cần phải sử dụng đến thực phẩm bổ sung.
3.5. Tránh các hợp chất như estrogen
Tiếp xúc với các hóa chất có cấu trúc như estrogen cũng tác động tiêu cực đến lượng testosterone. Do đó, hãy giảm tối đa số lần tiếp xúc với các chất này, như BPA [chất sử dụng trong chế tạo nhựa], paraben [chất bảo quản mỹ phẩm]... Bên cạnh đó, đồ uống có cồn và các chất gây nghiện cũng có thể làm giảm nồng độ.
Bài viết trên đã giải đáp câu hỏi testosterone là gì? tác dụng của testosterone đối với sức khỏe của nam giới. Để đảm bảo lượng testosterone đầy đủ, nam giới cần thực hiện lối sống kiên trì và khỏe mạnh.
Testosterone là hormon sinh dục nam quan trọng trong cơ thể. Testosterone đạt mức cao nhất vào độ tuổi 20-40 sau đó giảm dần. Thiếu hụt testosterone dẫn đến nhiều hệ lụy không tốt cho sức khỏe. Việc bổ sung testosterone là liệu pháp để điều trị việc suy giảm làm thiếu hụt loại hormon này. Tuy nhiên, nếu lạm dụng sẽ gây những tác hại khôn lường cho sức khỏe.
Nguy cơ do thiếu hụt testosterone
Testosterone được bài tiết chủ yếu ở tinh hoàn, chỉ có một lượng nhỏ từ những steroid do vỏ ngoài của tuyến thượng thận tạo nên. Testosterone chịu trách nhiệm cho sự phát triển bình thường của cơ quan sinh dục nam như: dương vật, tinh hoàn, bìu, tuyến tiền liệt, túi tinh... Nội tiết tố này cũng ảnh hưởng đến việc hình thành và phát triển các đặc tính sinh dục nam như: tăng mọc lông tóc, giọng trầm, gây hưng phấn và ham muốn tình dục, sự trưởng thành của tinh trùng... Ngoài ra, testosterone làm tăng tổng hợp protein, thúc đẩy quá trình phát triển của cơ bắp, kích thích tạo hồng cầu...
Thiếu hụt testosterone sẽ gây ảnh hưởng đến tất cả các cơ quan trong cơ thể nam giới từ hệ hô hấp, xương khớp, tim mạch cũng như ảnh hưởng đến đời sống vợ chồng của mỗi cá nhân. Cụ thể là:
Thiếu hụt testosterone khiến đàn ông dễ mắc các bệnh: tim mạch, tăng huyết áp, bị giảm thể tích và trương lực cơ, đồng thời có nguy cơ bị loãng xương, dễ gãy xương, béo bụng, cơ thể mệt mỏi.
Ảnh hưởng tâm lý: Càng lớn tuổi sự lão hóa cùng với sự giảm testosterone sẽ làm cho người đàn ông hay quên, dễ tổn thương tâm lý, hay tủi thân hoặc dễ hiểu lầm, suy diễn theo chiều hướng tiêu cực. Nếu gặp khó khăn trong công việc hoặc rắc rối trong gia đình họ dễ sinh ra cáu bẳn hoặc rơi vào trầm cảm. Ngoài việc cảm thấy mệt mỏi trầm trọng, mức testosterone thấp cũng khiến người đàn ông thường bị giảm nghị lực và cũng kém năng động hơn bình thường.
Suy giảm khả năng tình dục: Có thể nói testosterone là nhiên liệu cho bộ máy sinh sản của nam giới hoạt động, nên khi bị thiếu hụt sẽ gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe. Nồng độ testosterone thấp là nguồn gốc làm giảm khả năng sinh lý như: giảm ham muốn, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, giảm lượng tinh trùng gây khó có con.
Lạm dụng testosterone sẽ bị nhiều rủi ro cho sức khỏe.
Lợi ích của liệu pháp bổ sung testosterone
Liệu pháp bổ sung testosterone chỉ thích hợp cho những người bị thiếu hụt testosterone do không sản xuất được testosterone hoặc chỉ sản xuất ở một mức độ vô cùng thấp. Liệu pháp bổ sung testosterone có thể cải thiện được cả hai mặt thể chất và tâm lý.
Cân bằng về cảm xúc, khí chất: Trước khi điều trị bằng liệu pháp thay thế, nam giới thiếu testosterone dễ bị trầm cảm, bực bội, tức giận, hay mỏi mệt hoặc hay lẫn lộn, nhưng sau khi được điều trị cảm thấy dễ chịu hơn.
Cải thiện tỷ trọng xương và khối cơ bắp: Tăng khối lượng cơ và tỷ trọng xương, tăng sức nắm chặt của bàn tay và sức mạnh của cẳng chân.
Cải thiện các đặc tính của nam giới: Khi dùng testosterone có thể duy trì các đặc tính của giới nam như mọc râu và mọc lông ở mu.
Cải thiện khả năng tình dục cho nam giới: Khi lượng hormon này trong cơ thể được bổ sung hợp lý sẽ cải thiện ham muốn tình dục, tăng cảm xúc tình dục, phục hồi khả năng cương dương, tần suất cương dương hay xảy ra hơn...Giúp đàn ông tự tin hơn ở “phong độ”, nên vấn đề tâm lý trong xuất tinh sớm cũng cơ bản được khắc phục.
Nguy cơ khi lạm dụng testosterone
Trước khi bổ sung liệu pháp hormon cho nam giới, thầy thuốc thường yêu cầu làm một số test để kiểm tra nồng độ testosterone thực sự như thế nào. Nếu thấp sẽ tiến hành bổ sung ngay dưới dạng thuốc viên, thuốc cấy dưới da, gel hay tiêm. Điều quan trọng khi tiếp nhận liệu pháp bổ sung testosterone là cần liên tục làm test về nồng độ testosterone để biết vẫn trong giới hạn bình thường. Quan trọng là tôn trọng chỉ định của thầy thuốc để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Khi dùng testosterone, cần luôn thông báo cho thầy thuốc biết: có rối loạn về hô hấp, nhất là khi ngủ, hiện tượng cương dương có xảy ra hoặc thường xuyên không.
Một số nam giới sử dụng testosterone liệu pháp đã được báo cáo là sức khỏe cải thiện rõ rệt, có sự tăng lực, lấy lại sự hứng thú trong việc gối chăn và cảm thấy luôn yêu đời. Tuy nhiên, áp dụng testosterone liệu pháp không phải là không có rủi ro.
Testosterone liều cao có thể gây ngạt thở trong khi ngủ, gây vô sinh và có thể gia tăng nguy cơ đột quỵ, có thể gây nguy hại cho tiền liệt tuyến và gây khó khăn cho việc điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Khi bổ sung testosterone có thể làm cho bệnh lý phì đại lành tính tuyến tiền liệt to ra hay ung thư tuyến tiền liệt nghiêm trọng hơn. Do đó, trước khi điều trị bổ sung bằng testosterone cần kiểm tra tuyến tiền liệt và định lượng PSA [kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt bình thường không có hay rất thấp, dưới 4 nanogram/ml]. Lạm dụng quá nhiều thuốc bổ sung testosterone có thể gây teo tinh hoàn dẫn đến tinh hoàn ngưng sản xuất tinh trùng, chứ không phải kích thích tinh hoàn sản xuất tinh trùng như rất nhiều người lầm tưởng.
Đã có những bằng chứng cho thấy có sự liên quan giữa testosterone và ung thư vú ở đàn ông, sử dụng testosterone lâu ngày có thể gây phì đại vú ở đàn ông. Vì vậy, nam giới có tiền sử gia đình bị ung thư vú hoặc ung thư tuyến tiền liệt cần phải hết sức thận trọng khi sử dụng liệu pháp testosterone. Những rủi ro khác có thể mắc phải khi sử dụng bổ sung testosterone là dị ứng da, giữ nước cơ thể, hói đầu... Ngoài ra, bệnh nhân có bệnh tim từ trước, bệnh thận hay gan... không nên dùng liệu pháp testosterone bổ sung.
Trên thị trường hiện nay, có nhiều sản phẩm có chứa testosterone và được truyền miệng nhau dùng để có thêm phong độ đàn ông. Hãy coi chừng khi tự tiện dùng các sản phẩm này.