"Cựu thủ tướng Abe bị bắn ở Nara vào khoảng 11h30 [9h30 giờ Hà Nội]. Một người đàn ông, nghi là tay súng, đã bị bắt. Hiện chưa rõ tình trạng của cựu thủ tướng", chánh văn phòng nội các Nhật Bản Hirokazu Matsuno nói với phóng viên.
"Dù vì bất cứ lý do gì, hành động man rợ như vậy không bao giờ có thể được dung thứ và chúng tôi cực lực lên án", ông Matsuno nhấn mạnh.
Theo các nhân chứng, cựu thủ tướng Abe, 67 tuổi, bị bắn từ phía sau khi đang phát biểu vận động trên đường phố thành phố Nara, tỉnh Nara, miền tây nước này. Nghi phạm được xác định là Tetsuya Yamagami, 41 tuổi, trong khi hung khí được cho là một khẩu súng săn.
Theo đài truyền hình Fuji, nghi phạm là cựu thành viên lực lượng phòng vệ trên biển của Nhật Bản.
"Ông ấy đang phát biểu thì một người đàn ông tiến đến từ phía sau", một cô gái có mặt tại hiện trường nói. "Phát đầu tiên nghe như tiếng súng đồ chơi. Ông Abe không ngã và có tiếng nổ lớn. Phát thứ hai rõ ràng hơn, có thể thấy tia lửa và khói. Sau phát súng thứ hai, mọi người vây quanh ông và xoa bóp tim cho ông".
Cảnh sát khống chế nghi phạm Tetsuya Yamagami [áo xám] tại hiện trường. Ảnh: AFP.
Các phóng viên tại hiện trường cũng khẳng định đã nghe thấy âm thanh giống tiếng súng. Đài NHK dẫn các nguồn tin cho biết ông Abe bị thương, chảy máu ở ngực và được đưa lên trực thăng tới bệnh viện Đại học Y Nara gần đó. Trong khi đó, một nguồn tin từ đảng cầm quyền nói rằng ông bị chảy máu từ cổ và đã bất tỉnh.
Lực lượng cứu hoả địa phương nói rằng ông Abe không có dấu hiệu sự sống khi được di chuyển bằng trực thăng tới bệnh viện.
"Một sở cứu hỏa địa phương cho biết cựu thủ tướng Abe dường như đang trong tình trạng ngừng tim", đài NHK cho hay, đề cập thuật ngữ được sử dụng ở Nhật Bản để chỉ người có nguy cơ tử vong trước khi bác sĩ xác nhận.
Trong khi đó, nguồn tin cảnh sát nói rằng cựu thủ tướng tỉnh lại và có phản ứng trên đường được đưa tới bệnh viện. Quan chức bệnh viện từ chối bình luận về tình trạng của ông.
Vợ của ông Abe là bà Akie biết tin khi ở nhà riêng và được đưa tới bệnh viện, nơi cựu thủ tướng được cấp cứu.
Ông Abe, thuộc đảng Dân chủ Tự do, tới thành phố Nara để vận động cho đảng trước cuộc bầu cử thượng viện diễn ra ngày 10/7. Khoảng 30 người đang có mặt tại buổi phát biểu của ông Abe khi vụ tấn công xảy ra.
Ông Abe ngã quỵ và chảy máu sau khi bị tấn công. Ảnh: Asahi.
Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản Rahm Emanuel cho biết ông "rất buồn và bị sốc". "Tất cả chúng tôi đều đau buồn và bàng hoàng trước vụ nổ súng nhằm vào cựu thủ tướng Shinzo Abe. Ông Abe là lãnh đạo xuất sắc của Nhật Bản và là đồng minh vững chắc của Mỹ. Chính phủ và người dân Mỹ đang cầu nguyện cho ông được bình an, cũng như cầu nguyện cho gia đình ông và người dân Nhật Bản", đại sứ Mỹ cho hay.
Cựu thủ tướng Abe, lãnh đạo tại vị lâu nhất của Nhật, đắc cử năm 2006 nhưng phải từ chức vào tháng 9/2007 vì viêm loét đại tràng mạn tính. Ông tiếp tục tranh cử và trở thành thủ tướng từ năm 2012 cho đến khi từ chức tháng 8/2020 vì bệnh cũ.
Ông Abe phát biểu trước đám đông ngay trước khi bị tấn công. Ảnh: Asahi.
Nhật Bản duy trì một số luật kiểm soát súng nghiêm ngặt nhất thế giới và số người chết vì súng hàng năm ở đất nước 125 triệu dân này thường là những con số đơn lẻ.
Để có được giấy phép sử dụng súng là một quá trình lâu dài và phức tạp, ngay cả đối với công dân Nhật Bản. Trước tiên, họ phải nhận được sự giới thiệu từ một hiệp hội bắn súng và sau đó trải qua các cuộc kiểm tra nghiêm ngặt của cảnh sát.
Huyền Lê [Theo NHK, Japan Times, AFP, Asahi]
Đài truyền hình NHK của Nhật Bản dẫn nguồn tin cảnh sát cho biết nghi phạm đã khai với các nhân viên điều tra rằng hắn ta không hài lòng với cựu Thủ tướng Abevà có mục đích sát hại vị chính trị gia này.
Theo đài NHK, cảnh sát Nhật Bản đã xác nhận nghi phạm là Yamagami Tetsuya, 41 tuổi, cư dân thành phố Nara, miền Tây Nhật Bản - nơi xảy ra vụ việc. Hình ảnh được ghi lại cho thấy nghi phạm mặc áo thun xám, đeo kính và khẩu trang. Hắn đã cố bỏ chạy nhưng bị bắt bởi các nhân viên an ninh của ông Abe. Khẩu súng thu được tại hiện trường là súng tự chế.
| Nhân viên an ninh bắt nghi phạmYamagami Tetsuya. Ảnh:TelegraphWorld |
Giới chức địa phương vẫn chưa rõ công việc hiện tại của Yamagami. Tuy nhiên, hắn được cho là từng phục vụ trong quân đội nước này. Trước đó, Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết trong hồ sơ có một người trùng họ tên với Yamagami, từng phục vụ trong Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản trong 3 năm và giải ngũ vào năm 2005.
Trước đó, cựu Thủ tướngAbe Shinzo đã bị bắn vào khoảng 11 giờ 30 giờ địa phương [tức 9 giờ 30, theo giờ Hà Nội], khi đang có bài phát biểu vận động tranh cử cho Đảng Dân chủ tự do [LDP] cầm quyền tại Nara.
Các nhân chứng tại hiện trường cho biết đã nghe được 2 tiếng nổ. Theo đó, ông Abe chuẩn bị bắt đầu bài nói của mình thì Yamagami tiếp cận ông từ phía sau và bắn 2 phát súng, phát thứ 2 đã khiến ông ngã xuống. Ngay sau vụ việc xảy ra, ông Abe đã được khẩn cấp đưa tới bệnh viện bằng trực thăng.
| Ông Abe Shinzo được trực thăng khẩn cấp đưa tới bệnh viện. Ảnh: CNN |
Nhật Bản là đất nước có luật quy định sở hữu và sử dụng súng đạn hết sức chặt chẽ và vụ ám sát cựu Thủ tướng Abe Shinzo là vụ việc an ninh nghiêm trọng nhất kể từ khi xảy ra vụ giáo phái Aum Shinrikyo tấn công hành khách tàu điện ngầm Tokyo bằng khí độc Sarin năm 1995. Trong suốt những năm sau đó, Nhật Bản luôn đảm bảo an ninh tốt.
Vụ việc đã gây chấn động không chỉ nước Nhật mà còn gần như là toàn bộ thế giới và có một chi tiết ít người biết: Ông Abe Shinzo là cháu ngoại của cố Thủ tướng Nhật BảnKishi Nobusuke, người cũng từng bị mưu sát năm 1960. Bị đâm 6 nhát dao vào đùi, ôngKishi Nobusuke đã may mắn thoát chết. Tuy nhiên điều kỳ diệu đã không xảy ra với ông Abe Shinzo và chỉ ít giờ sau khi nhập viện, cựu Thủ tướng Nhật Bản đã qua đời.
MINH ANH [tổng hợp]
Thủ tướng Abe Shinzo cho biết: "Mặc dù còn 1 năm nữa mới hết nhiệm kỳ, nhưng do những thách thức phải đối mặt, tôi đã quyết định từ chức thủ tướng". Ông cũng gửi lời xin lỗi người dân Nhật Bản vì không thể hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Theo nhà lãnh đạo Nhật Bản, trong gần 8 năm, ông đã kiểm soát căn bệnh mãn tính viêm loét đại tràng nặng của mình, tuy nhiên, vào tháng 6 năm nay, ông đi kiểm tra sức khỏe định kỳ và phát hiện bệnh có dấu hiệu tái phát.
“Tôi đã đưa ra quyết định rằng tôi không nên tiếp tục công việc của mình với tư cách là thủ tướng. Tôi cần chiến đấu chống lại căn bệnh và cần được điều trị" - ông Abe nói thêm.
Thủ tướng 65 tuổi đã nhiều lần đến bệnh viện trong tháng 8 để "kiểm tra sức khỏe định kỳ".
Ông Abe Shinzo từng đột ngột từ chức do bệnh viêm loét đại tràng nặng trong nhiệm kỳ đầu vào năm 2007. Sau khi trở lại nắm quyền năm 2012, ông cho biết đã vượt qua bệnh tật nhờ sự hỗ trợ của một loại thuốc mới.
Tính đến ngày 24.8.2020, ông Abe trở thành thủ tướng tại vị lâu nhất của Nhật Bản tính theo số ngày liên tiếp tại vị, vượt qua kỷ lục trước đó được ghi nhận của cựu Thủ tướng Eisaku Sato [1901-1975].
Ông Abe Shinzo không chỉ định một quyền thủ tướng mà sẽ tiếp tục đảm nhận cương vị cho tới khi nhà lãnh đạo mới được lựa chọn.
Đảng Dân chủ Tự do [LDP] sẽ quyết định vào ngày 1.9 tới về cách thức tổ chức cuộc bầu cử lãnh đạo mới. Thông thường, đảng sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu lãnh đạo giữa các nhà lập pháp và các đảng viên. Trước đây, thời gian vận động thường kéo dài từ 7 đến 12 ngày. Phương án khác là tổ chức một cuộc bầu cử có sự tham gia của nghị sĩ từ Thượng viện và Hạ viện Nhật Bản cùng với đại diện của 47 tỉnh thành.
Nhiệm kỳ của người kế nhiệm Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo sẽ kết thúc vào tháng 9.2021 khi nhiệm kỳ chính thức của ông Abe kết thúc.
8 tháng 7 2022
Chụp lại hình ảnh,
Shinzo Abe từng là thủ tướng Nhật Bản và Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do [LDP] từ năm 2006 đến năm 2007 và từ năm 2012 đến năm 2020
Shinzo Abe, thủ tướng tại vị lâu nhất của Nhật Bản, vừa qua đời trong bệnh viện ở Nhật Bản ngày 8/7 sau vụ ám sát gây chấn động.
Ông được biết đến với chính sách đối ngoại diều hâu và chiến lược kinh tế đặc trưng mà người ta thường gọi là "Abenomics".
Là một người theo chủ nghĩa dân tộc bảo thủ, ông Abe, sinh năm 1954, hai lần đưa Đảng Dân chủ Tự do [LDP] giành chiến thắng.
Nhiệm kỳ thủ tướng đầu tiên của ông diễn ra ngắn ngủi - trong hơn một năm bắt đầu từ năm 2006 - và gây tranh cãi.
Nhưng ông đã trở lại đáng ngạc nhiên vào năm 2012 và nắm quyền cho đến năm 2020 khi ông từ chức vì lý do sức khỏe.
Nhật Bản rơi vào suy thoái khi ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai.
Nhưng chính sách kinh tế của ông - được xây dựng dựa trên nới lỏng tiền tệ, kích thích tài khóa và cải cách cơ cấu - được cho là đã giúp Nhật tăng trưởng trở lại.
Ông cũng giúp cho sự phục hồi của Nhật Bản sau trận động đất và sóng thần lớn ở Tohoku năm 2011, khiến gần 20.000 người thiệt mạng và dẫn đến sự cố các lò phản ứng hạt nhân ở Fukushima.
Ông từ chức vào năm 2020 sau khi tiết lộ rằng ông đã bị tái phát bệnh viêm loét đại tràng. Căn bệnh đường ruột đã khiến ông phải từ chức vào năm 2007.
Chụp lại hình ảnh,
Shinzo Abe tuyên bố từ chức vào năm 2020
Ông vẫn được coi là một nhân vật quyền lực trong chính trường Nhật Bản.
Gia đình truyền thống
Ông Abe sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm chính trị với ông ngoại là Kishi Nobusuke - Thủ tướng Nhật giai đoạn 1957-1960 và cha là Abe Shintaro từng giữ chức Ngoại trưởng.
Năm 1977, ông Abe tốt nghiệp Khoa Luật, Bộ môn khoa học chính trị, Trường Đại học Seikei.
Sau đó ông sang Mỹ học, tốt nghiệp Khoa chính trị Đại học Tổng hợp Nam California.
Tháng 11/1982, ông Shinzo Abe là Thư ký Bộ trưởng Ngoại giao và vào tháng 7/1993, ông trúng cử Hạ Nghị sỹ lần đầu tiên.
Tháng 10/2005, ông là Chánh Văn phòng Nội các [trong nhiệm kỳ thứ ba của Thủ tướng Koizumi Junichiro] sau cải tổ Nội các.
Sự vươn lên của ông xảy ra nhanh chóng khi ông trở thành thủ tướng trẻ nhất Nhật Bản thời hậu chiến vào năm 2006.
Nhưng một loạt vụ bê bối - bao gồm việc chính phủ làm mất hồ sơ lương hưu, ảnh hưởng đến khoảng 50 triệu đơn xin - khiến chính quyền của ông gặp khó khăn.
Xảy ra tổn thất nặng nề cho LDP sau cuộc bầu cử thượng viện vào tháng 7 năm 2007, và vào tháng 9 năm đó, ông từ chức vì bệnh viêm loét đại tràng.
Nhưng năm 2012, Abe trở lại làm thủ tướng, nói rằng ông đã vượt qua căn bệnh này nhờ sự hỗ trợ của thuốc.
Sau đó, ông được bầu lại vào năm 2014.
Ngày 24/8/2020 đánh dấu ngày thứ 2.799 ông Abe làm việc ở tư cách Thủ tướng Nhật Bản. Vì thế ông trở thành vị Thủ tướng có thời gian phục vụ liên tiếp dài nhất lịch sử Nhật, vượt qua người chú là cố Thủ tướng Sato Eisaku [1901-1975] với thời gian cầm quyền từ năm 1964 đến 1972.
Uy tín của ông có lúc thay đổi, nhưng ông vẫn giữ vị thế trong LDP. Đảng này đã sửa đổi các quy tắc để cho phép ông phục vụ nhiệm kỳ thứ ba với tư cách là lãnh đạo đảng.
Vào năm 2017, LDP thay đổi quy định của đảng để cho phép lãnh đạo phục vụ ba nhiệm kỳ liên tiếp, tổng cộng chín năm.
Trước đó, quy tắc của LDP cho phép lãnh đạo phục vụ hai nhiệm kỳ liên tiếp, sáu năm.
Chụp lại hình ảnh,
Những người cầm quốc kỳ Nhật Bản và cờ mặt trời mọc tại đền Yasukuni
Đối ngoại cứng rắn
Abe được biết đến với lập trường diều hâu về chính sách quốc phòng và đối ngoại, và từ lâu đã tìm cách sửa đổi hiến pháp theo chủ nghĩa hòa bình thời hậu chiến của Nhật Bản.
Những người bảo thủ coi hiến pháp - do Mỹ soạn thảo - là lời nhắc nhở về thất bại nhục nhã của quân đội Nhật Bản trong Thế chiến thứ hai.
Quan điểm dân tộc chủ nghĩa của ông thường làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc và Hàn Quốc, đặc biệt là sau chuyến thăm năm 2013 của ông tới đền Yasukuni ở Tokyo, một địa điểm gây tranh cãi liên quan đến chủ nghĩa quân phiệt của Nhật Bản trước và trong Thế chiến hai.
Các chuyến viếng thăm nhiều lần của ông tới ngôi đền cũng khiến các phe cánh tả ở Nhật Bản khó chịu, vì họ coi đây là nỗ lực của Abe nhằm minh oan cho những hành động tàn bạo của Nhật Bản trong chiến tranh.
Dưới thời Thủ tướng Abe, Nhật Bản thành lập Hội đồng An ninh Quốc gia năm 2013.
Từ 2014, Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản [SDF] có thể triển khai lực lượng nhằm hỗ trợ Mỹ và các quốc gia bạn bè trong một số hoàn cảnh nhất định.
Mục tiêu lớn hơn của ông là sửa đổi hiến pháp để chính thức công nhận quân đội Nhật Bản vẫn chưa được thực hiện và tiếp tục là một chủ đề gây chia rẽ trong nước.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Ông Abe năm 2006
Trong cương vị Thủ tướng, ông Abe từng thăm Việt Nam nhiều lần, như các năm 2006, 2013 và 2017.
Ông Abe trước đó, vào năm 1993, đã thăm Việt Nam trong tư cách một nghị sĩ.
Năm 2014, Nhật và Việt Nam nâng cấp quan hệ song phương lên "đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á."
Abe tiếp tục có ảnh hưởng ở Nhật Bản, ngay cả trong thời kỳ của thủ tướng đương nhiệm Fumio Kishida.
Vào ngày 8 tháng 7, Abe đã ở thành phố Nara, miền nam nước này để vận động thay mặt cho một ứng cử viên tranh cử vào thượng viện của Nhật Bản.
Ông đang đọc bài phát biểu thì bị một tay súng - một người 41 tuổi, người được cho là cựu thành viên Lực lượng Phòng vệ, tương đương với hải quân của Nhật Bản, bắn.
Abe vẫn tỉnh táo khi được đưa đến bệnh viện, nhưng đã chết sau đó vì vết thương.