Cây nhàu miền bắc gọi là gì năm 2024

Nhàu thuộc họ Cà phê, có tên khoa học là Morinda citrifolia, thường mọc ở vùng nhiệt đới và ôn đới. Ở Việt Nam, nhàu mọc nhiều ở những vùng ẩm thấp dọc theo bờ sông bờ suối, ao hồ hoặc mương rạch ở khắp các tỉnh miền Nam và một số tỉnh miền Trung. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.

Mô tả[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa và quả của cây nhàu (Morinda Citrifolia L)

Cây gỗ nhỏ, mọc đứng.

- Thân: Cây cao 4-8 m. Thân, cành non mập, có 4 cạnh rõ, màu lục hoặc nâu nhạt. Cành non màu xanh, tiết diện vuông, có rãnh, nhẵn; cành già tiết diện tròn, màu nâu xám. - Lá: Lá mọc đối, hình bầu dục dài 12-30 cm, rộng 6–15 cm, mép uốn lượn, lá màu xanh bóng đậm ở mặt trên, mặt dưới nhạt hơn. Bìa lá hơi dợn sóng. Gân lá hình lông chim, nổi rõ ở mặt dưới, 6-7 cặp gân phụ. Cuống lá 1–2 cm. Lá kèm nằm giữa 2 lá mọc đối, hình xoan, cao 1-1,5 cm, màu xanh nhạt. - Hoa: Cụm hoa là đầu hình tròn hay hơi bầu dục, ở ngoài nách lá. Trục cụm hoa hình trụ, màu xanh, nhẵn, dài 1–2 cm. Đáy cụm hoa có 3 phiến hẹp, dài 5–8 mm. Hoa đều, lưỡng tính, mẫu 5. Đài hoa là một gờ tròn. Cánh hoa 5, ống tràng hình phễu, màu xanh nhạt, cao 7–12 mm; bên trong có nhiều lông trắng; 5 thùy dài khoảng 5–8 mm, màu trắng, hình bầu dục đầu nhọn, đỉnh có phụ bộ là một mấu nhỏ cong vào trong. Khi hoa nở các thùy cong xuống phía dưới; tiền khai van. Nhị 5, bằng nhau, rời, gắn ở phần loe của ống tràng xen kẽ với các cánh hoa, chỉ nhị rất ngắn. Bao phấn hình đầu tên, màu vàng nhạt, dài khoảng 4 mm; 2 ô, mở dọc, hướng trong, đính gốc. Hạt phấn rời, hình hình cầu, màu vàng nhạt. Lá noãn 2, ở vị trí trước sau, bầu dưới, 2 ô, mỗi ô 1 noãn, đính trung trụ. Vòi và đầu nhụy. Vòi nhụy dạng sợi màu xanh nhạt, dài 5 mm; 2 đầu nhụy dạng phiến mỏng, dài 3 mm, màu xanh. Đĩa mật dày, hình khoen, màu vàng. Cây ra hoa quanh năm, tập trung nhiều nhất vào khoảng tháng 11-2, cho quả vào khoảng tháng 3-5. - Quả: Quả hạch kép do bầu noãn và một phần lá đài của các hoa trên cụm hoa dính nhau tạo thành. Quả còn non màu xanh nhạt, dài 5–7 cm, rộng 3–4 cm. Quả già màu ngà vàng, nhẵn bóng, mùi khai, trên quả còn vết tích các đĩa mật. Quả thịt, hình trứng gồm nhiều quả hạch dính vào nhau, khi chín màu vàng, chứa cơm mềm, ăn được. - Hạt: Hạt nhiều, hình bầu dục, một đầu nhọn, màu nâu đen .

Bộ phận dùng[sửa | sửa mã nguồn]

Rễ, thu hái vào mùa đông. Lá vào mùa xuân. Quả vào mùa hạ. Rễ phơi khô. Lá và quả dùng tươi.

Thành phần hóa học[sửa | sửa mã nguồn]

Vỏ rễ chứa morindon, morindin, morindadiol, soranjidiol, axít rubichloric, alizarin a-methyl ete và rubiadin 1-methyl ete.

Công dụng[sửa | sửa mã nguồn]

Chữa huyết áp cao, nhức mỏi, đau lưng: ngày 10- 20g vỏ rễ sắc hoặc sao vàng ngâm rượu uống. Lá giã đắp chữa nhọt mủ. Lá sắc uống chữa sốt, lỵ, bệnh tiêu chảy. Quả làm dễ tiêu, nhuận tràng, chữa lỵ, băng huyết, bạch đới, ho, cảm, phù, đau dây thần kinh, bệnh đái đường

Cây nhàu thuộc họ cà phê, mọc khá nhiều ở vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên nước ta. Hầu như tất cả bộ phận trên loại cây đều có thể điều chế thành thuốc hỗ trợ điều trị bệnh, cải thiện sức khỏe. Thành phần dưỡng chất trong quả và những bộ phận khác trên cây nhàu đã được chứng minh về khả năng kiểm soát đường huyết, cân bằng huyết áp tăng cường chức năng xương khớp.

1. Nguồn gốc và điểm của cây nhàu

Trước khi phân tích công dụng của cây nhàu đối với sức khỏe người dùng, bài viết sẽ giới thiệu qua về nguồn gốc và đặc điểm của loại cây này.

1.1. Nguồn gốc

Cây nhàu hay còn được biết đến với tên khoa học Morinda Citrifolia, thuộc vào nhóm thực vật cà phê. Loài thực vật này chủ yếu phát triển ở vùng khí hậu nhiệt đới và ôn đới.

Cây nhàu phát triển tốt ở vùng khí hậu nhiệt đới và ôn đới

Tại Việt Nam, cây nhàu thường sinh trưởng nhiều tại môi trường ẩm thấp. Chẳng hạn như dọc khu vực sông suối, ao hồ. Sau đó tập trung phổ biến nhất là tại khu vực Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Trung Bộ.

Kể từ năm 1753, tài liệu khoa học đầu tiên về cây nhàu đã được công bố. Ngày nay, cả Đông y và y học hiện đại đều công nhận tác dụng nổi loài thực vật này với sức khỏe.

1.2. Đặc điểm

Cây nhàu có thể dễ dàng phân biệt với những loài thực vật khác thông qua đặc điểm bên ngoài.

1.2.1. Phần thân

Hình ảnh một cây nhàu

Chiều cao trung bình của phần thân dao động từ 4m đến 8m, thân nhàu màu xanh lục hoặc màu nâu nhạt tùy theo độ tuổi. Cây thường phân thành tán nhỏ, 4 cạnh tương đối rõ nét.

1.2.2. Phần lá

Lá nhàu mọc theo hướng đối xứng. Mỗi chiếc lá hình bầu dục với độ dài trung bình từ 12cm đến 30cm, chiều rộng của lá từ 6cm đến 15cm. Lá hình bầu dục uốn lượn, mặt bên trên màu xanh đậm hơn. Bề mặt lá gồm nhiều gân lông chim rõ nét, phía mặt dưới thường là gân nổi.

1.2.3. Phần hoa

Cây dầu nở hoa thành từng cụm, với phần đầu hình tròn hoặc hơi bằng tục. Mỗi trục hoa tương tự như một hình trụ, phần trục màu xanh và có bề mặt nhẫn, trục hoa dài trung bình từ 1cm đến 2 cm.

Hoa nhàu màu trắng mọc thành từng cụm

Hoa của cây nhàu là loại hoa lưỡng tính, mỗi cánh hoa khá đồng đều. Mỗi bông hoa nhỏ chanh mọc quanh trục, hoa màu trắng và có 6 cánh hoặc 5 cánh.

1.2.4. Phần quả

Quả phát triển theo dạng quả hạch kép (kết hợp của phần đầu noãn và phần thân lá). Nhìn bề ngoài quả nhàu gồm nhiều mắt, ứng với từng mắt chính là phần hoa mọc ra trước đó.

Quả nhàu khi còn non màu xanh

Lúc còn non, quả nhàu màu xanh nhạt, chiều dài trung bình từ 5cm đến 7cm, đường kính 3cm đến 4cm. Đến lúc già, quả nhàu dần chuyển sang màu vàng. Bên trong quả lúc này đã mềm, chứa phần thịt vàng và có thể ăn được.

1.2.5. Phần hạt

Hạt của quả nhỏ màu nâu đen, hình dáng bầu dục với phần đầu nhọn. Trong mỗi quả nhàu chứa khá nhiều hạt.

1.2.6. Phần rễ

Rễ của cây nhàu là dạng rễ cọc, ăn khá sâu xuống lòng đất. Người ta hay thu hoạch rễ nhiều vào mùa đông, dễ được đem phơi khô, bào thành từng miếng mỏng

2. Tác dụng ít ai biết đến của cây nhàu

Hầu hết những bộ phận trên cây dầu đều dễ dàng sử dụng cho nhiều mục đích. Quả nhàu thường là bộ phận dùng phổ biến nhất. Trong đó quả nhàu hay được ép lấy nước hoặc ngâm rượu. Sau đây, bài viết tiến hành phân tích một vài tác dụng nổi bật của cây nhàu nói chung đến sức khỏe.

2.1. Bảo vệ tim mạch

Trái nhàu có thể ép lấy nước dùng hàng ngày. Trong nước ép nhàu chứa một số thành phần dưỡng chất tốt cho tim mạch, hỗ trợ khả năng lưu thông máu, ngăn chặn máu đóng cục, hạn chế phần nào biến chứng đột quỵ.

Nước ép trái nhàu rất tốt cho người bị tim mạch

Theo nghiên cứu mới nhất từ Đại học Y Khoa Illinois, Mỹ, đã cho thấy rằng sử dụng nước ép nhàu mỗi ngày sẽ giúp giảm bớt lượng cholesterol xấu. Không những vậy nước ép nhàu còn kích thích các phản ứng trong cơ thể, duy trì khả năng hoạt động dài lâu.

2.2. Cải thiện chức năng xương khớp

Không chỉ tốt cho tim mạch mà nước ép từ trái nhàu còn rất tốt cho xương khớp. Người bị viêm khớp nên dùng thử loại nước ép này.

Một vài nghiên cứu đáng tin cậy gần đây cũng khẳng định tác động tích cực của tinh chất trái nhàu đến với sức khỏe xương khớp. Hiệu quả cải thiện chức năng xương khớp của nước ép trái nhàu thậm chí không thể thua kém những loại thuốc giảm đau chuyên dụng.

2.3. Hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Người bị đái đường nên dùng thử nước ép từ trái nhàu. Bởi thành phần dưỡng chất trong trái nhàu được chứng minh là có thể phần nào kiểm soát lượng đường huyết. Cụ thể sau khi hấp thụ nước ép trái nhàu, lượng glycosylated hemoglobin cùng với huyết thanh, cholesterol lipoprotein sẽ điều chỉnh về mức phù hợp.

Mặt khác, tinh chất từ trái nhàu thiên nhiên kích thích độ nhạy của Insulin, tăng cường khả năng hấp thụ đường Glucose.

2.4. Giảm mệt mỏi

Chắc hẳn ít người biết rằng trái nhàu có thể được sử dụng như một loại thuốc hỗ trợ giảm mệt mỏi. Uống một ly nước ép trái nhỏ sẽ giúp bạn tỉnh táo hơn, duy trì vận động thể chất.

2.5. Tăng cường trí nhớ

Những nghiên cứu mới đây cũng chỉ ra rằng tinh chất trái nhàu hoàn toàn có khả năng cải thiện trí nhớ. Bởi thành phần dưỡng chất trong loại quả này sau khi xâm nhập vào cơ thể sẽ bắt đầu thúc đẩy hoạt động truyền máu lên não. Nhờ đó, trí nhớ cũng cần cải thiện, khả năng tập trung ít bị ảnh hưởng hơn.

2.7. Chăm sóc da

Sử dụng nước ép từ trái nhàu hàng ngày chính là cách đơn giản giúp chăm sóc da, cải thiện độ tươi trẻ cho làn da. Trong trái nhàu chứa hoạt chất kích thích khả năng sản sinh Collagen, làm tăng độ đàn hồi tự nhiên cho da.

Ngoài ra, trái nhàu cũng chứa khá nhiều chất chống viêm, kìm hãm mụn, không để mụn mọc tràn lan.

2.8. Hỗ trợ điều trị ung thư

Qua phân tích, người ta nhận thấy rằng trong trái nhàu chứa Damnacanthal. Hoạt chất này sẽ kích thích quá trình chống lại sự phát triển của tế bào ung thư ác tính. Đồng thời, ngăn không cho máu truyền đến khối u, kìm hãm tốc độ lây lan của khối u sang khu vực khác.

2.9. Ngân trào ngược dạ dày

Một loại dịch tiết trong trái nhàu có khả năng ngăn chặn niêm mạc tiết quá nhiều dịch. Từ đó phần nào giảm bớt triệu chứng trào ngược dạ dày, phòng ngừa viêm dạ dày.

2.10. Hỗ trợ cai nghiện ma túy

Nước ép nhàu hàm lượng đông đặc có thể giúp cai nghiện ma túy và một số chất kích thích khác như rượu bia, thuốc lá. Tuy vậy, nếu dùng và mục đích cai nghiện thì bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn trước.

3. Lưu ý trong quá trình sử dụng cây nhàu

Hiện nay, vẫn chưa có tài liệu chuyên khoa nào hướng dẫn về cách sử dụng các bộ phận trên cây nhàu, đặc biệt là nước ép từ trái nhàu. Tuy vậy một số chuyên gia cũng đã đưa ra khuyến cáo về liều lượng sử dụng nước ép nhàu cho từng đối tượng. Cụ thể như:

• Người trẻ, chưa gặp vấn đề gì về sức khỏe: Uống 30ml nước ép nhàu / ngày.
• Người vừa bị chấn thương hoặc phẫu thuật: Uống 90ml đến 120ml / ngày.
• Người lớn tuổi: Uống 60ml nước ép nhàu / ngày, chia thành 2 lần uống.
• Người cần điều trị ung thư hoặc tiểu đường: Uống 180ml đến 240ml / ngày.

Cây nhàu ngày càng ứng dụng rộng rãi trong phòng và điều trị một số căn bệnh nan y. Đặc biệt quả của loại cây này chứa hàm lượng dưỡng chất cao, rất tốt cho người tiểu đường, người bị ung thư, người suy giảm trí nhớ. Hy vọng bài chia sẻ trên đây đã cung cấp những thông tin hữu ích nhất đến bạn!