Nội thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở Việt Nam là
Giữa nhịp điệu hối hả của phố phường Thủ đô, nhiều người không khỏi ngạc nhiên khi chứng kiến vẻ bình lặng đến bất ngờ ở một "địa chỉ đỏ" liên quan đến lịch sử Đảng. Đó là Di tích lịch sử Nhà 5D Hàm Long (phường Phan Chu Trinh, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) - nơi thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở Việt Nam (3/1929).
Khác hẳn với vẻ bình lặng bên ngoài, Di tích Nhà 5D Hàm Long ẩn chứa nhiều thông tin quý về những phong trào, những chiến sĩ cộng sản, những tổ chức tiền thân có liên quan trực tiếp đến Hội nghị thành lập Đảng 3/2/1930. Tham quan di tích, trong không gian tĩnh lặng, du khách có dịp "ngược dòng thời gian" cùng những tư liệu lưu trữ mang đậm dấu ấn lịch sử Đảng có chủ đề "Bối cảnh lịch sử dẫn tới sự kiện thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên - Chi bộ 5D Hàm Long". Theo đó, tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội ở Hà Nội thành lập ngày 27/6/1926 tại làng Dịch Vọng (Từ Liêm). Để có cơ sở hoạt động vừa bảo đảm bí mật, vừa thuận tiện cho các thành viên trong quá trình liên lạc, hội họp, tổ chức này đã thuê Nhà 5D Hàm Long cho vợ chồng đồng chí Trần Văn Cung (bí danh Quốc Anh, cải trang là người ở quê lên Hà Nội thuê nhà) đến sinh sống, tìm việc làm. Nhà 5D Hàm Long lúc đó nằm ở khu vực vắng vẻ vì bên phải nhà là nơi để các thùng vệ sinh. Hơn nữa, đằng sau nhà có lối thoát hiểm (thông sang phố Lê Văn Hưu), rất tiện lợi và bảo đảm an toàn trước sự rình rập, truy sát gắt gao của mật thám Pháp. Khách tham quan di tích Nhà 5D Hàm Long. Ảnh: Thanh Nghị Thời gian đặt trụ sở tại Nhà 5D Hàm Long, tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội ở Hà Nội đã nhanh chóng phát triển thêm nhiều hội viên. Qua ba năm duy trì hoạt động, phát triển lực lượng, nhận thấy điều kiện đã chín muồi, tháng 3/1929, các thành viên Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội tại Hà Nội quyết định thành lập Chi bộ 5D Hàm Long - Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở Việt Nam lúc đó. Chi bộ có 7 đảng viên, là những thành viên ưu tú có uy tín nhất của tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội tại Hà Nội như: Trần Văn Cung, Nguyễn Đức Cảnh, Nguyễn Phong Sắc, Nguyễn Tuân, Ngô Gia Tự, Trịnh Đình Cửu, Đỗ Ngọc Du, Dương Hạc Đính. Tại hội nghị thành lập, đồng chí Trần Văn Cung (cải trang là chủ nhà) đã được bầu là Bí thư Chi bộ. Kể từ thời điểm thành lập Chi bộ 5D Hàm Long, việc liên lạc, hội họp, vạch ra phương hướng phát triển tổ chức, mở rộng địa bàn hoạt động và phát động các phong trào đấu tranh trong giai cấp công nhân diễn ra sôi nổi. Thời điểm cao nhất, chi bộ phát triển được hơn 200 thành viên, địa bàn hoạt động không những ở Hà Nội mà còn lan sang một số tỉnh lân cận. Đặc biệt, Chi bộ 5D Hàm Long đã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành công hàng loạt cuộc đấu tranh có tiếng vang, nổi bật là cuộc đấu tranh của công nhân: Nhà máy Xe lửa Gia Lâm, Nhà máy sửa chữa ô tô Aviat. Sự kiện thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên tại Việt Nam là cơ sở quan trọng tiến tới thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng (6/1929), một trong ba tổ chức cộng sản tiền thân tham gia Hội nghị hợp nhất các tổ chức đảng (Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam) tháng 2/1930. Gần 90 năm qua, địa điểm thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở Việt Nam- Nhà 5D Hàm Long trở thành "địa chỉ đỏ" trong công tác giáo dục truyền thống lịch sử Đảng, lịch sử cách mạng. Kết cấu, bài trí bên trong Di tích Nhà 5D Hàm Long được trùng tu, tôn tạo trên cơ sở giữ nguyên hiện trạng ban đầu và gắn với chức năng bảo tồn, trưng bày, giới thiệu một cách phù hợp, bao gồm: Phòng trưng bày, phòng khánh tiết, phòng làm việc, công trình phụ trợ. Đến với Di tích Nhà 5D Hàm Long, tham quan phòng trưng bày, du khách sẽ có thêm nhiều thông tin, tư liệu lịch sử thú vị, bổ ích về thời kỳ trước năm 1930 đến khi thành lập Đảng, phản ánh về những phong trào, tổ chức cách mạng tiền thân có ảnh hưởng và liên quan đến sự kiện thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên tại Việt Nam. Nổi bật ở vị trí chính giữa phòng trưng bày là câu nói của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trích trong tác phẩm "Đường Kách mệnh" được lưu treo trang trọng: "Trước hết chúng ta phải có Đảng cách mệnh, trong thì vận động và tổ chức quần chúng, ngoài thì liên lạc với các dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững thì cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy. Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam. Bây giờ học thuyết, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là Chủ nghĩa Lênin". Ngôi nhà số 5D phố Hàm Long (Hà Nội) được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa từ năm 1964. Ảnh: Dân trí Một số hiện vật tư liệu quý cũng giúp du khách hiểu thêm về bối cảnh lịch sử giai đoạn 1925-1930 dẫn đến sự kiện thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên (3/1929); thành lập Đảng (2/1930) như: Công văn của Bộ Thuộc địa Pháp gửi Toàn quyền Đông Dương thông báo về hoạt động của Hội Tương tế Đông Dương, ngày 24/6/1927; truyền đơn của Tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí Hội gửi Hoa kiều và chính phủ Quốc Dân Đảng, yêu cầu thả những người Việt Nam bị bắt ở Quảng Châu (năm 1929); báo cáo của Khâm sứ Trung Kỳ (10/3/1930) về hoạt động của Việt Nam Cách mạng Thanh niên và Tân Việt Cách mạng Đảng giai đoạn 1925-1930; lời kêu gọi ủng hộ nước Nga, giai cấp công - nông đoàn kết đánh đổ chủ nghĩa đế quốc và phong kiến của Đông Dương Cộng sản Đảng (năm 1929); truyền đơn của Đảng Cộng sản Việt Nam đòi bãi bỏ chế độ hà khắc của thực dân Pháp (năm 1930); Chân dung và hoạt động của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; tiểu sử, chân dung 7 chiến sĩ cách mạng tiền bối tham gia thành lập Chi bộ Cộng sản đầu tiên - Chi bộ 5D Hàm Long; lá cờ của Đảng Cộng sản Đông Dương được treo ở tỉnh Hà Nam ủng hộ Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh năm 1930... Cùng với đó, bộ bàn ghế, giường nằm, rèm che, bếp đun… của gia đình đồng chí Trần Văn Cung thường dùng, bộ quần áo dài của đồng chí Ngô Gia Tự mặc hóa trang để hoạt động cách mạng (năm 1928); chiếc mâm đồng mà đồng chí Ngô Gia Tự dùng đổ thạch in tài liệu (1928-1929)… được giữ gìn, khôi phục nguyên mẫu. Theo nữ cán bộ quản lý khu di tích Trần Thị Tình, nhân kỷ niệm 88 năm Ngày thành lập Đảng, Ban Quản lý di tích, danh thắng Hà Nội phối hợp với một số ban, ngành, đoàn thể, nhà trường phổ thông tổ chức cho đoàn viên, hội viên, học sinh tham quan di tích, giúp mọi người hiểu rõ thêm về một giai đoạn lịch sử Đảng, lịch sử cách mạng Việt Nam. Cùng với hàng loạt di tích lịch sử nổi tiếng: Nhà số 90 Thợ Nhuộm (cơ sở bí mật của cơ quan Trung ương lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam từ tháng 2/1930 đến tháng 10/1930); nhà số 48 Hàng Ngang (nơi Bác Hồ viết Tuyên ngôn Độc lập tháng 9/1945); nhà số 8 phố Lê Thái Tổ (nơi Bác Hồ làm việc bí mật lâu nhất sau Cách mạng Tháng Tám 1945 );… di tích Nhà 5D Hàm Long là "địa chỉ đỏ" mang đậm dấu ấn lịch sử của Đảng, cách mạng và Bác Hồ kính yêu. Thế Vĩnh
Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (03/2/1930), một số thanh niên trí thức yêu nước ở Phú Yên tìm cách liên lạc với các tổ chức Cộng sản để tổ chức các cuộc đấu tranh. Ngày 5/10/1930, tại nhà đồng chí Phan Lưu Thanh, ở xóm Đồng Bé, thôn Phước Long, xã Xuân Long (nay là khu phố Long Bình, thị trấn La Hai, huyện Đồng Xuân), đã tổ chức Hội nghị Đảng viên, tuyên bố thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ở tỉnh Phú Yên gồm có 8 đảng viên, đồng chí Phan Lưu Thanh được bầu làm Bí thư. Đến tháng 01/1931, Tỉnh ủy Phú Yên được thành lập. Ngày 18/6/1997, Nơi thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ở tỉnh Phú Yên đã được xếp hạng là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Các vị nguyên lãnh đạo tỉnh ủy Long An và huyện Đức Hòa thắp hương tại khu di tích lịch sử - nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh. (Ảnh: Thanh Bình/TTXVN) Xuân về cũng là thời điểm cả nước trang trọng kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam 3/2. Trong niềm hân hoan đón chào Xuân mới Nhâm Dần 2022, chúng tôi về thăm lại “chiếc nôi cách mạng” Đức Hòa, tỉnh Long An - nơi sinh ra và nuôi dưỡng nhiều thế hệ cán bộ, đảng viên trung kiên, góp phần tổ chức thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và công cuộc đổi mới đất nước. Chúng tôi đến cũng là lúc Đoàn quân dân chính Đảng huyện Đức Hòa tổ chức viếng, thắp hương nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Chợ Lớn. Trong ký ức mỗi người vẫn còn in đậm nơi từng diễn ra nhiều sự kiện lớn trong 2 cuộc kháng chiến trường kỳ, về khí thế đấu tranh hào hùng của một thời hoa lửa như vẫn vẹn nguyên… Ngày nay, khu nhà ông Bộ Thỏ, tại ấp Bình Hữu 2, xã Đức Hòa Thượng, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An được phục dựng và tái hiện lại cuộc họp đầu tiên của Chi bộ như nhắc nhở hậu thế về một thời kỳ đầy gian khổ nhưng rất đỗi hào hùng của dân tộc. Ông Trần Công Thành, nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Long An cho biết mỗi năm, khi gần đến ngày 3/2, trong lòng tôi bùi ngùi nhớ lại quá trình lịch sử của cách mạng Việt Nam, đặc biệt là sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Chính nhờ sự sáng suốt của những người đảng viên đi trước, dìu dắt dân tộc đánh thắng giặc từng giai đoạn, từng thời kỳ mới có được ngày độc lập; dân tộc ta ngày nay mới được ấm no và hạnh phúc. Ngày 6/3/1930, ông Võ Văn Tần đã triệu tập cuộc họp bí mật tại nhà ông Hương bộ Nguyễn Văn Thỏ để thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản làng Đức Hòa, chi bộ đầu tiên của tỉnh Chợ Lớn. Lúc đó, Chi bộ gồm 7 đồng chí: Võ Văn Tần, Võ Văn Sậy, Võ Văn Ngân, Võ Văn Tây, Võ Thị Phái, Nguyễn Văn Ngọc, Nguyễn Văn Thới. [Lạng Sơn: Kỷ niệm 85 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở Bắc Sơn] Sự kiện thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân tỉnh Long An. Từ đây, phong trào yêu nước chống xâm lược của nhân dân trong tỉnh đã bước sang thời kỳ mới dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Điển hình là ngày 4/6/1930, tại Ngã 4 Đức Hòa diễn ra cuộc biểu tình lớn nhất Nam bộ, đấu tranh đòi giảm sưu thuế, chống đàn áp với sự tham gia của khoảng hơn 5.000 nông dân, do đồng chí Châu Văn Liêm-Bí thư Liên Tỉnh ủy Gia Định-Chợ Lớn và ông Võ Văn Tần-Bí thư Quận ủy Đức Hòa lãnh đạo. Đây là cuộc biểu dương lực lượng lớn nhất ở Nam bộ lúc bấy giờ. Đến năm 1940, tại Khu tưởng niệm các chiến sỹ Nam Kỳ khởi nghĩa, thực dân Pháp và tay sai đã đàn áp quyết liệt lực lượng cách mạng ở Đức Hòa sau cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ. Tại nơi đây, trong 3 ngày 7,8,9/7/1941, có 13 chiến sỹ trung kiên đã bị xử bắn nhưng vẫn nêu cao tấm gương sáng muôn đời về tinh thần bất khuất trước kẻ thù, sẵn sàng hy sinh giành độc lập dân tộc. Khu di tích Ngã 4 Đức Hòa gồm các hạng mục tượng đài đồng chí Võ Văn Tần, nhà trưng bày Ngã tư Đức Hòa, phù điêu Châu Văn Liêm, tượng đài các chiến sĩ Nam Kỳ khởi nghĩa được Bộ Văn hóa-Thông tin xếp hạng Di tích Lịch sử quốc gia theo quyết định số 1570 ngày 5/9/1989. Chị Cao Thị Bé Tươi, Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh xã Đức Hòa Thượng, huyện Đức Hòa cho biết vào các ngày lễ, Tết, Đoàn xã đều dọn vệ sinh, thắp hương để tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc. Thế hệ trẻ Đức Hòa Thượng luôn cố gắng thực hiện nhiệm vụ kinh tế-chính trị của địa phương, phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ được giao, xây dựng Đức Hòa Thượng ngày càng giàu đẹp, vững mạnh hơn. Từng là “vùng đỏ” của tỉnh Long An vào đợt cao điểm bùng phát dịch COVID-19 trong năm 2021 nhưng với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, cùng với các địa phương khác trong tỉnh, Đức Hòa từng bước kiểm soát dịch bệnh, chuyển sang trạng thái “bình thường mới” và dần phục hồi kinh tế-xã hội. Ông Phan Nhân Duy, Bí thư Huyện ủy Đức Hòa cho hay phát huy truyền thống quê hương cách mạng, với sự quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền, huyện Đức Hòa tiếp tục thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2022. Cụ thể, huyện quyết tâm hoàn thành các công trình trọng điểm của địa phương theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ trong nhiệm kỳ. Công tác phòng, chống dịch được đưa lên hàng đầu để tiếp tục kiểm soát dịch bệnh, tăng cường tuyên truyền vận động người dân đồng hành cùng địa phương trong công tác phòng, chống dịch. Giữa tiết trời Xuân, có thể cảm nhận quê hương Đức Hòa đang từng ngày đổi mới. Tự hào 92 mùa Xuân có Đảng, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Đức Hòa tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang, đoàn kết, chung sức thay đổi diện mạo quê hương, góp phần đưa tỉnh Long An ngày càng phát triển bền vững./. Thanh Bình (TTXVN/Vietnam+) |