Số sánh dòng mạch gỗ và dòng mạch rây Nếu mối quan hệ giữa hai dòng này trong có thể thực vật
|
BÀI 2: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY Show PHẦN I. KIẾN THỨCTrong cây có các dòng vận chuyển vật chất sau: - Dòng mạch gỗ (còn gọi là Xilem hay dòng đi lên): vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây. Đặc điểm: vận chuyển ngược chiều trọng lực và có lực cản thấp. - Dòng mạch rây (dòng đi xuống): vận chuyển các chất hữu cơ và các ion khoáng di dộng như K+, Mg2+… từ các tế bào quang hợp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ trong rễ, hạt, củ, quả … Đặc điểm: vận chuyển xuôi theo chiều trọng lực và có lực cản.  I. Dòng mạch gỗ1. Cấu tạo của mạch gỗ - Tế bào mạch gỗ gồm các tế bào chết, có 2 loại là: quản bào và mạch ống. - Hình thái cấu tạo:
- Đặc điểm cấu tạo:
- Cách sắp xếp của quản bào và mạch ống:
2. Thành phần dịch mạch gỗ - Chủ yếu là nước và ion khoáng. Ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp từ rễ (axit amin, amit, vitamin …) 3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ - Là sự phối hợp của 3 lực:
II. Dòng mạch rây1. Cấu tạo của mạch rây - Mạch rây gồm các tế bào sống là ống rây và tế bào kèm. - Hình thái cấu tạo:
- Cách sắp xếp của các tế bào ống rây và tế bào kèm:
2. Thành phần của dịch mạch rây - Dịch mạch rây gồm:
3. Động lực của dòng mạch rây - Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá) và cơ quan chứa (rễ, củ, quả …) - Mạch rây nối các tế bào của cơ quan nguồn với các tế bào của cơ quan chứa giúp dòng mạch rây chảy từ nơi có áp suất thẩm thấu cao đến nơi có áp suất thẩm thấu thấp III. Mối quan hệ giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch rây- Dòng mạch gỗ và dòng mạch rây là 2 con đường dẫn truyền các chất không hoàn toàn độc lập trong cây. - Nước có thể từ mạch gỗ sang mạch rây và từ mạch rây sang mạch gỗ theo con đường vận chuyển ngang PHẦN II - HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOACâu 1. Chứng minh cấu tạo của mạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ đến lá. Hướng dẫn - Mạch gỗ gồm các tế bào quản bào và mạch ống đều là các tế bào chết, rỗng, không có màng và không có bào quan → không hình thành lực cản dòng vận chuyển và không hao tổn năng lượng trong quá trình vận chuyển. - Thành tế bào được linhin hóa bền vững → chịu được áp lực của nước trong vận chuyển - Cách sắp xếp hợp lý giúp dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá:
Câu 2. Động lực nào giúp dòng nước và ion khoáng di chuyển từ rễ lên lá? Hướng dẫn - Động lực giúp dòng nước và ion khoáng di chuyển từ rễ lên lá là:
Câu 3. Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ có thể tiếp tục đi lên đươc không? Vì sao? Hướng dẫn - Nếu 1 ống mạch gỗ bị tắc, dòng vận chuyển vẫn tiếp tục đi lên được bằng cách di chuyển ngang qua các lỗ bên vào ống bên ống bên cạnh và tiếp tục đi lên. Câu 4. Động lực nào đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác? Hướng dẫn - Động lực đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác là sự chênh lệch về áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho (lá) và cơ quan nhận (rễ, hạt, quả…). PHẦN III - HỆ THỐNG CÂU HỎI MỞ RỘNG (TỰ GIẢI)Câu 1. Cho biết nguyên nhân của hiện tượng rỉ nhựa ở các thân cây bị cắt ngang. Câu 2. Hiện tượng ứ giọt là gì? Trình bày nguyên nhân của hiện tượng? Câu 3. Trình bày vai trò của các yếu tố là động lực của dòng mạch gỗ? Câu 4. Cho biết vai trò chính của dòng mạch gỗ và mạch rây đối với thực vật Câu 5. Vì sao khi ta bóc vỏ quanh thân hay cành thì sau 1 thời gian phía trên chỗ phình vỏ bị bóc phình ra?
Dòng mạch gỗ (Xilem - dòng đi lên): vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây. Bạn đang xem: Mạch gỗ và mạch rây So sánh mạch gỗ và mạch rây: mạch gỗ (xilem) và mạch rây (fioem) gồm các tế bào chuyên hóa với chức năng vận chuyển các chất trong cây. tuy nhiên cấu tạo của chúng có nhiều điểm khác nhau, cụ thể là : +mạch rây có tác dụng dẫn truyền chất khoáng và nước lên các bộ phận của cây : thân , cành , lá + mạch gỗ có tác dụng dẫn truyền chất hữu cơ ( thành phẩm của quá trình quang hợp) xuống rễ. Sinh học 11 mạch gỗ và mạch rây của cây
Bài 2: QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY Sau khi học xong bài này học sinh cần: - Mô tả được cấu tạo của cơ quan vận chuyển. - Thành phần của dịch vận chuyển. - Động lực đẩy dòng vật chất di chuyển. - Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh. - Tranh vẽ hình 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 SGK. III. Phương pháp dạy học: - Trực quan, thảo luận và hỏi đáp. - GV treo sơ đồ hình 1.3, yêu cầu 1 HS lên chú thích các bộ phận cũng như chỉ ra con đường xâm nhập của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ - Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và các muối khoáng? Giải thích vì sao các loài cây trên cạn không sống được trên đất ngập mặn Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức * Hoạt động 1: Tìm hiểu dòng mạch TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.1, - Hãy mô tả con đường vận chuyển của - Hãy cho biết quản bào và mạch ống khác nhau ở điểm nào? Bằng cách điền TT2: HS quan sát hình 2.1 → trả lời câu - Mạch gỗ gồm các tế bào chết (quản bào và mạch ống) nối kế tiếp nhau tạo thành con đường vận chuyển nước và các ion Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2, - Hãy nêu thành phần của dịch mạch gỗ? TT5: HS nghiên cứu mục 2 → trả lời TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. TT7: GV cho HS quan sát hình 2.3, 2.4, - Hãy cho biết nước và các ion khoáng được vận chuyển trong mạch gỗ nhờ TT8: HS nghiên cứu mục 3 → trả lời TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. * Hoạt động 2: Tìm hiểu dòng mạch TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.2, 2.5, đọc SGK, trả lời câu hỏi. - Mô tả cấu tạo của mạch dây? - Thành phần của dịch mạch dây? → Từ đó nêu điểm khác nhau giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch dây? Bằng cách TT2: HS quan sát → trả lời câu hỏi. TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. 2. Thành phần của dịch mạch gỗ: - Thành phần chủ yếu gồm: Nước, các ion khoáng ngoài ra còn có các chất hữu cơ 3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ - Lực hút do thoát hơi nước ở lá (động lực - Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ: Tạo thành một dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá - Gồm các tế bào sống là ống dây (tế bào 2. Thành phần của dịch mạch rây. - Gồm: Đường saccarozo, các aa, vitamin, 3. Động lực của dòng mạch rây. - Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (lá) và các cơ quan chứa - Vì sao khi ta bóc vỏ quanh cành cây hay thân cây thì một thời gian sau ở chỗ bị bóc phình to ra? - Sự hút nước từ rễ lên lá qua những giai đoạn nào? - Làm thí nghiệm sau quan sát hiện tượng và giải thích. Thí nghiệm: Lấy 1 bao polyetilen trắng bao quanh 1 cành nhỏ có lá của cây trồng trong chậu hoặc ngoài vườn rồi cột miệng bao lại, để 1 ngày sau Tiêu chí so sánh Quản bào Mạch ống Cách nối Gối đầu lên nhau Đầu kế đầu - Thành tế bào có chứa linhin. - Các tế bào nối với nhau thành những - Các ống rây nối đầu với nhau thành ống dài đi từ lá xuống rễ. - Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ - Là các sản phẩm đổng hóa ở lá: + Saccarozo, aa, vitamin… + Một số ion khoáng được sử - Là sự phối hợp của 3 lực: + Lực hút do thoát hơi nước ở lá. + Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ - Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn và cơ
từ khóa liên quan |
