Uống thuốc cảm có hiến máu được không

Hiến máu không chỉ là nghĩa cử cao đẹp cho cộng đồng mà còn mang tới cho người hiến những lợi ích không ngờ về sức khỏe. Tuy vậy, do nhiều nguyên nhân khác nhau, vẫn có một số đối tượng không nên hiến máu, trong đó có trường hợp hiến máu khi đang có kinh nguyệt đối với phụ nữ. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết về các đối tượng nên và không nên đi hiến máu.

Người được chấp nhận hiến máu là người phải có đủ các tiêu chuẩn được quy định cụ thể như sau:

1.1. Tính chất pháp lý

• Tuổi từ 18 đến 60 tuổi;
• Hoàn toàn tự nguyện tuyệt đối khi đi hiến máu;
• Không phải người đang chịu trách nhiệm hình sự, không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
• Khi đi hiến máu, cá nhân phải xuất trình một trong các loại giấy tờ có dán ảnh như giấy chứng minh nhân dân hay căn cước công dân, hộ chiếu, giấy phép lái xe,...
• Người đăng ký hiến máu phải tự điền đầy đủ thông tin vào Bảng khai báo hành chính và tình trạng sức khỏe, ký tên xác nhận.

1.2. Tình trạng sức khỏe

• Lượng máu cho phép được hiến tùy vào cân nặng và thể trạng cơ thể;
• Không mắc các bệnh mạn tính hoặc cấp tính theo quy định;
• Tỉnh táo, tiếp xúc tốt;
• Huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương không quá cao hay quá thấp;
• Nhịp tim đều, tần số tim trung bình.

Người được chấp nhận hiến máu phải có huyết áp ổn định, nhịp tim đều

Những đối tượng không thỏa một trong các tiêu chuẩn nêu trên sẽ không được chấp thuận tham gia hiến máu. Ngoài ra, theo hướng dẫn của Bộ Y tế trong thông tư số 26/2013/TT-BYT về Hướng dẫn hoạt động truyền máu, thì các đối tượng sau cần phải trì hoãn hiến máu gồm:

2.1. Những người phải trì hoãn hiến máu trong 12 tháng

• Khi phục hồi hoàn toàn sau các can thiệp ngoại khoa;
• Khỏi bệnh sau khi mắc các bệnh lý truyền nhiễm qua đường máu như bệnh sốt rét, giang mai,...
• Người kết thúc đợt tiêm vắc xin phòng bệnh dại sau khi bị động vật cắn, hoặc tiêm, truyền máu, các chế phẩm máu và chế phẩm sinh học nguồn gốc từ máu;
• Sau khi sinh con hoặc chấm dứt thai nghén.

2.2. Những người phải trì hoãn hiến máu trong 06 tháng

• Sau xăm trổ trên da;
• Sau bấm lỗ tai, bấm mũi, bấm rốn hoặc tại các vị trí khác của cơ thể;
• Khi có sự phơi nhiễm với máu và dịch cơ thể từ người có nguy cơ hoặc đã nhiễm các bệnh lây truyền qua đường máu;
• Khỏi bệnh sau khi mắc một trong các bệnh thương hàn, nhiễm trùng huyết, bị rắn cắn, viêm tắc động mạch, viêm tắc tĩnh mạch, viêm tủy xương, viêm tụy.

2.3. Những người phải trì hoãn hiến máu trong 04 tuần

• Khỏi bệnh sau khi mắc một trong các bệnh sau: viêm đường tiết niệu, viêm dạ dày ruột, viêm da nhiễm trùng, viêm phế quản, viêm phổi, sởi, ho gà, quai bị, sốt xuất huyết, kiết lỵ, rubella, tả;
• Kết thúc đợt tiêm vắc xin phòng rubella, sởi, thương hàn, tả, quai bị, thủy đậu, BCG.

Những người vừa kết thúc đợt tiêm phòng vắc xin phòng rubella, sởi, thương hàn, tả, quai bị, thủy đậu, BCG cần trì hoãn hiến máu trong 04 tuần

2.4. Những người phải trì hoãn hiến máu trong 07 ngày

• Khỏi bệnh sau khi mắc một trong các bệnh sau: cúm, cảm lạnh, dị ứng mũi họng, đau nửa đầu Migraine, viêm họng;
• Trước hay sau chu kỳ kinh nguyệt với nữ giới;
• Tiêm các loại vắc xin theo quy định

2.5. Một số nghề nghiệp và hoạt động đặc thù

Người hiến máu nếu làm một số công việc và thực hiện các hoạt động đặc thù sau đây chỉ được hiến máu trong ngày nghỉ, hoặc chỉ được thực hiện các công việc, hoạt động này sau khi hiến máu ít nhất 12 giờ:

• Người làm công việc trên cao hoặc dưới độ sâu: Phi công, công nhân làm việc trên cao, lái cần cẩu, người leo núi, thợ mỏ, thủy thủ, thợ lặn;
• Người vận hành các phương tiện giao thông công cộng: Lái xe buýt, lái tàu hoả, lái tàu thuỷ;
• Các trường hợp khác: Vận động viên chuyên nghiệp, người vận động và tập luyện nặng.

Các đối tượng không phù hợp với các trường hợp liệt kê trên đây thì quyết định chấp nhận hay từ chối hiến máu là tùy vào thăm khám tại chỗ của các bác sĩ.

Tóm lại, mặc dù nguồn máu là rất quý hiếm, tuy nhiên việc truyền máu cần tuân thủ một số nguyên tắc nhất định. Chính các nguyên tắc này vừa giúp nâng cao chất lượng máu hiến, góp phần cứu chữa cho người bệnh; đồng thời, cũng giữ sự an toàn về mặt sức khỏe và tính pháp lý cho người truyền máu.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 - 31/12/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: Bộ Y tế; Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Hà Nội

XEM THÊM:

Đinh Thu Hiền (Hà Nội)

Điều kiện quan trọng nhất là người hiến máu thực sự khỏe mạnh, trước đây không mắc bệnh nguy hiểm nào. Nam tuổi từ 18-60, nữ tuổi từ 18-55. Cân nặng từ 45kg trở lên. Mạch: 60 lần đến 90 lần/1 phút. Huyết áp tối đa 100-140 mHg, tối thiểu 60-90 mHg. Trước ngày đi hiến máu, tối bạn không nên thức khuya, không uống rượu bia, nên ăn nhẹ và không uống sữa trước khi hiến máu. Khi đến hiến máu, máu của bạn sẽ được xét nghiệm: xác định nhóm máu và các xét nghiệm sàng lọc 5 loại bệnh là: giang mai, sốt rét, viêm gan B, viêm gan C, HIV. Kết quả xét nghiệm sẽ được thông báo riêng cho bạn. Những người sau đây không nên hiến máu: Người có xét nghiệm HIV dương tính hoặc người bị AIDS; Người có nhiều bạn tình; Người có quan hệ tình dục không an toàn; Người tiêm chích ma túy; Người đã mắc các bệnh: viêm gan B hoặc C, giang mai hoặc bất kỳ bệnh lây qua đường tình dục, bệnh lao, các bệnh nội tiết (như bướu cổ, đái tháo đường...), các bệnh về máu hoặc bệnh cơ quan tạo máu, các bệnh làm rối loạn hấp thu. Nên tạm hoãn hiến máu khi: phụ nữ đang có kinh nguyệt, đang có thai, đang cho con bú, hoặc mới điều hòa kinh nguyệt; Đang bị cảm cúm hoặc đang uống thuốc trị bệnh; Mới chích ngừa chưa được 3 tháng; Mới bị vết thương, vết cắt, nhổ răng dưới 1 tháng; Đang bị bệnh ngoài da.

Ảnh hưởng của một số loại thuốc đến việc hiến máu

Việc sử dụng thuốc trong cộng đồng là rất phổ biến, có thể dùng thuốc theo toa hoặc mua thuốc không kê đơn tại nhà thuốc, để điều trị các tình trạng bệnh cấp tính và mạn tính. Tuy nhiên, có những loại thuốc mà khi một người đang sử dụng, thì người đó không được tham gia hiến máu hoặc phải trì hoãn việc hiến máu trong một khoảng thời gian nhất định.

Nguyên nhân cho việc này có thể xếp thành hai nhóm chính:

Thuốc ảnh hưởng đến chất lượng của nguồn máu: Các thuốc ức chế chức năng tiểu cầu (aspirin, clopidogrel...).

Thuốc ảnh hưởng có hại cho người nhận: Các thuốc có thể gây quái thai và gây độc về di truyền (như dutasteride, finasteride, acitretin...) hoặc các thuốc có thể gây bệnh cho người nhận (như hormon tăng trưởng chiết xuất từ tuyến yên, insulin chiết xuất từ bò,...).

Một số thuốc có thể ảnh hưởng đến quá trình hiến máu.

Các thuốc cần lưu ý trước khi tham gia hiến máu

Hormon chiết xuất từ tuyến yên: Được sử dụng để điều trị tình trạng chậm phát triển ở người thiếu hụt hormon tăng trưởng. Một số bệnh nhân sử dụng sản phẩm này gặp phải bệnh lý gọi là bệnh Creutzfeldt-Jakob, gây thoái hóa thần kinh trung ương hiếm gặp. Người điều trị với hormon này vĩnh viễn không được hiến máu để tránh nguy cơ gây bệnh cho người nhận.

Insulin chiết xuất từ bò: Khi sử dụng insulin nguồn gốc từ bò, có lo ngại rằng người bệnh có thể bị lây truyền bệnh bò điên (mad cow disease), và có thể lây truyền tiếp cho người nhận khi hiến máu. Đây là lý do mà các tổ chức y tế khuyến cáo người sử dụng insulin nguồn gốc từ bò không được hiến máu. Điều đáng mừng là hiện nay các sản phẩm insulin trên thị trường đều là insulin người tái tổ hợp gene, không còn các sản phẩm insulin từ động vật nữa.

Các retinoid: Các retinoid là dẫn xuất tổng hợp của vitamin A, được sử dụng trong điều trị một số bệnh lý về da liễu như mụn trứng cá, eczema, vẩy nến... với các hoạt chất như: tretinoin, isotretinoin, acitretin, etretinate. Đây là các thuốc có khả năng gây quái thai cao nhất ở người (cùng với thalidomide), và chống chỉ định tuyệt đối trong thai kỳ và ở những phụ nữ có ý định mang thai. Do đó, người bệnh dùng thuốc acitretin và etretinate sẽ không được hiến máu; còn nếu dùng tretinoin và isotretinoin thì phải trì hoãn hiến máu trong 3 tháng kể từ khi ngừng thuốc.

Thuốc trị bệnh tăng sản lành tính tiền liệt tuyến: Dutasteride và finasteride là các thuốc dùng để điều trị bệnh tăng sản lành tính tuyến tiến liệt, với cơ chế ức chế enzyme 5-alpha redutase, do đó ngăn cản sự biến đổi testosteron thành 5-alpha-dihydrotestosteron (DHT), là androgen đóng vai trò chính trong sự tăng sản của mô tuyến tiền liệt. Các nghiên cứu tiền lâm sàng gợi ý rằng sự ức chế DHT tuần hoàn có thể ức chế sự phát triển cơ quan sinh dục ngoài ở bào thai bé trai khi người mẹ phơi nhiễm với dutasteride hoặc finasteride. Do đó, nam giới sử dụng dutasteride thì cần trì hoãn hiến máu 12 tháng và sử dụng finasteride thì trì hoãn 3 tháng để thuốc có thể thải trừ hết ra khỏi cơ thể, tránh nguy cơ máu chứa thuốc sẽ được truyền cho một phụ nữ mang thai mà bào thai là bé trai.

Kháng thể chống viêm gan B: Được sử dụng để dự phòng nhiễm viêm gan B sau khi phơi nhiễm với bệnh. Tuy nhiên, thuốc không phải có hiệu quả trong mọi trường hợp. Do đó, người hiến máu đã sử dụng kháng thể chống viêm gan B cần phải trì hoãn việc hiến máu trong 12 tháng, để xét nghiệm lại đảm bảo rằng thuốc đã có hiệu quả và người hiến đã không nhiễm viêm gan B.

Thuốc ức chế kết tập tiểu cầu: Các thuốc này ức chế chức năng kết tập của tiểu cầu, bao gồm aspirin, clopidogrel, ticlopidine và piroxicam, do đó cần trì hoãn việc hiến tiểu cầu bằng gạn tách trong 7 ngày; tuy nhiên, người sử dụng thuốc vẫn có thể hiến máu toàn phần khi cần thiết.