Hiện nay thành phố đã phát hiện 4 trường hợp nhiễm mới với Covid – 19. Để ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng, các biện pháp phòng dịch đã được triển khai trong đó quan trọng nhất là việc khẩn trương truy vết tiếp xúc, xét nghiệm nhanh các trường hợp tiếp xúc gần. Hiện nay tâm lý hoang mang dẫn đến những phản ưng chưa phù hợp cũng đã xuất hiện. Trong cuộc chiến với COVID-19, bình tĩnh để xử trí đúng chính là chìa khóa của thành công trong kiểm soát dịch bệnh.
Tiếp xúc gần [F1] là gì?
Bằng chứng hiện nay cho thấy COVID-19 lây nhiễm qua đường tiếp xúc trực tiếp [xúc gần với người nhiễm bệnh qua dịch tiết từ miệng và mũi], gián tiếp [qua các vật dụng hoặc bề mặt bị nhiễm mầm bệnh]. Dịch tiết này bao gồm nước bọt, dịch tiết hô hấp hoặc các giọt bắn. Dịch tiết được phát xuất từ miệng hoặc mũi của người nhiễm bệnh khi họ ho, hắt hơi, nói hoặc hát. Người tiếp xúc gần với người đã nhiễm bệnh có thể mắc bệnh COVID-19 khi các giọt bắn nhiễm bệnh này thâm nhập vào miệng, mũi hoặc mắt của người tiếp xúc.
Do đó Bộ Y tế đã quy định tiếp xúc gần F1 là người có tiếp xúc gần trong vòng 2 mét với ca bệnh xác định trong khoảng thời gian từ 3 ngày trước khi khởi phát của ca bệnh cho đến khi ca bệnh được cách ly y tế. Khởi phát của ca bệnh được tính là ngày có triệu chứng bất thường đầu tiên về sức khỏe mà bệnh nhân cảm nhận được, có thể là một trong các triệu chứng sau: sốt, mệt mỏi; đau người, gai người ớn lạnh; giảm hoặc mất vị giác, khứu giác; sốt; ho; đau họng ... Nếu là người lành mang trùng [người không có bất cứ triệu chứng gì] thì ngày khởi phát được tính là ngày lấy mẫu bệnh phẩm có xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2.
Tiếp xúc của tiếp xúc gần [F2] là gì?
Là người tiếp xúc gần trong vòng 2 mét với F1 trong khoảng thời gian từ ngày đầu tiên F1 tiếp xúc với ca bệnh [kể từ 3 ngày trước khi ca bệnh khởi phát] cho đến khi F1 được cách ly y tế.
Vì sao F2 được chỉ định cách ly tại nhà?
Khả năng nhiễm bệnh của F2 phụ thuộc rất lớn vào kết quả xét nghiệm của F1. Nếu F1 âm tính thì F2 sẽ được giải tỏa vì thời điểm F2 tiếp xúc gần với F1, F1 không có khả năng lây bệnh. Nếu F1 dương thì F2 sẽ trở thành F1 và tiến hành các biện pháp phòng bệnh dành cho F1. Trong lúc chờ kết quả xét nghiệm của F1, để hạn chế khả năng có thể lây bệnh cho cộng đồng nên F2 cần thực hiện đúng quy định cách ly tại nhà.
Các tiếp xúc xa hoặc tiếp xúc không rõ ràng là gì?
Khác với F1 được xác định rõ về tiếp xúc gần, các trường hợp này có sự tiếp xúc không rõ ràng về thời gian hoặc khoảng cách khi tiếp xúc bệnh nhân COVID – 19 ví dụ sống cùng trong một tầng nhà hay cùng 1 khu phố, đến cùng nơi mà bệnh nhân từng tới. Do COVID – 19 lây lan qua gián tiếp các vật dụng nên các trường hợp được đánh giá là có nguy cơ lây nhiễm nhưng không cao. Do đó để hạn chế tối đa nguy cơ lây lan, Thành phố thực hiện xét nghiệm tầm soát mở rộng cho những trường hợp này. Với trường hợp tiếp xúc không rõ ràng thì Ngành tế đánh giá nguy cơ của từng trường hợp để có những khuyến cáo phòng dịch phù hợp. Ví dụ nếu tiếp xúc trong một không gian mở sẽ có nguy cơ thấp hơn không gian kín. Do đó người từng đến phòng tập gym sẽ có nguy cơ cao hơn người đi ăn tại cùng một quán ăn có thông khí tốt.
Vì sao lấy mẫu xét nghiệm các trường học?
Thành phố chỉ đạo lấy mẫu mở rộng các học sinh, sinh viên tại các trường học có liên quan đến bệnh nhân Covid – 19. Điều này không có nghĩa là đã có sự lây lan trong trường học mà đây là xét nghiệm giám sát mở rộng để đánh giá nguy cơ.
Các F3, F4 và các F… và những phản ứng chưa phù hợp
Trong quy định của Bộ Y tế hiện nay về truy vết, xứ trí tiếp xúc chỉ dừng ở F1, F2. Một số trường hợp đang tự xếp mình là các F3, F4, F5 và F… là không phù hợp với quy định của Bộ Y tế. Điều nay cho thấy chúng ta đang hoang mang về đánh giá nguy cơ của mình dẫn đến cách xử trí chưa phù hợp trong giai đoạn có sự lây nhiễm COVID – 19 trong cộng đồng.
Ngành Y tế tập trung điều tra xử lý chính các trường hợp F1, F2 là vì chúng ta cần tập trung đến nhóm này. Xử lý tốt nhóm này là chúng ta cơ bản kiểm soát được chuỗi lây truyền. Khi thực hiện truy vết nhanh, xét nghiệm khẩn các F1 thì sẽ phát hiện sớm các trường hợp dương tính. Khi đó Ngành Y tế sẽ truy vết, khoanh vùng tiếp để cắt đứt nguồn lây. Nếu F1 âm tính thì đóng lại trường hợp này để tập trung cho hoạt động khác. Do đó việc quan trọng của người dân Thành phố là cùng thực hiện các biện pháp phòng bệnh, thực hiện thành một nếp sống mới thay vì hoang mang tự đánh giá mình là các loại F3,F4… rồi có những phản ứng chưa phù hợp.
Nguy cơ dịch bệnh luôn hiện hữu, chúng ta cần làm gì?
Phòng chống Covid – 19 trong tình hình mới quan trọng là chúng ta luôn phải cảnh giác cao độ, tránh tâm lý chủ quan nhưng cũng không nên hoang mang để có những phản ứng quá mức, chưa phù hợp. Cả nước đang thực hiện theo phương châm trạng thái bình thường mới để đạt mục tiêu kép. Khi có dịch xảy ra điều quan trọng là bình tĩnh, hợp tác, xứ trí đúng mức theo khuyến cáo Ngành Y tế, tránh làm xáo trộn lớn đến cuộc sống bình thường.
Người dân cần cập nhật thông tin từ các nguồn chính thống, tránh tiếp cận quá nhiều thông tin không chính xác dễ làm chính chúng ta loạn thông tin gây hoang mang dư luận. Điều này không tốt cho hoạt động phòng chống dịch vốn dĩ được ví như cuộc chiến với COVID– 19. Trong chiến tranh, chúng ta đều biết người chiến thắng là người bình tĩnh xử lý mọi tình huống. Nếu chúng ta rối loạn thì chúng ta thất bại vì chính mình chứ không phải vì COVID – 19.
Hãy nhớ luôn thực hiện các biện pháp phòng bệnh theo thông điệp 5K: “Khẩu trang – Khử khuẩn – Khoảng cách – Không tập trung – Khai báo y tế" để chung sống an toàn với dịch bệnh.
Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM [HCDC]
| Người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine, người đã khỏi bệnh COVID-19 chỉ cần theo dõi y tế tại nhà 7 ngày, kể từ ngày về địa phương, và xét nghiệm vào ngày thứ nhất. Ảnh: VGP/Hiền Minh |
Những người tiêm chưa đủ liều vaccine COVID-19 thì thực hiện cách ly tại nhà, nơi lưu trú 7 ngày kể từ ngày về địa phương; tiếp tục tự theo dõi sức khỏe trong 7 ngày tiếp theo; xét nghiệm SARS-CoV-2 vào ngày thứ nhất và ngày thứ 7 kể từ ngày về địa phương.
Những người chưa được tiêm vaccine COVID-19 thì thực hiện cách ly tại nhà 14 ngày kể từ ngày về địa phương, tiếp tục tự theo dõi sức khỏe trong 14 ngày tiếp theo; xét nghiệm SARS-CoV-2 vào ngày thứ nhất, ngày thứ 7 và ngày thứ 14 kể từ ngày về địa phương.
Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện của từng địa phương, và trong khuyến cáo của Bộ Y tế là tùy mức độ, tùy địa phương, nhất là vấn đề đảm bảo an toàn phòng, chống dịch đối với khu vực có mật độ dân cư cao như chung cư… nếu chưa tiêm phòng vaccine thì phải cố gắng đảm bảo cách ly linh hoạt và an toàn nhất.
Đối với trường hợp như đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nêu trên, Bộ trưởng Bộ Y tế kiến nghị áp dụng cụ thể: Đối với những khu chung cư đông người mà tỉ lệ tiêm chủng chưa cao, bắt buộc phải áp dụng cách ly tập trung hoặc cách ly tại nhà. Bộ Y tế cũng đã trao đổi với TP. Hà Nội, trong những trường hợp như vậy thì không bắt buộc cách ly tập trung 14 ngày và trong hướng dẫn của Bộ Y tế đã nêu rất rõ trường hợp như vậy chỉ cách ly tại nhà 7 ngày.
Bộ trưởng đề nghị các địa phương áp dụng để tạo sự thống nhất trong vấn đề thực hiện Nghị quyết 128. Hiện nay, chúng ta đã chuyển sang trạng thái thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát dịch hiệu quả, thì phải quản lý những rủi ro và làm tốt trên bình diện chung của tất cả các địa phương để tạo sự thống nhất, đồng bộ.
Làm sao để thực hiện Nghị quyết 128 đồng bộ trên cả nước?
Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến [Vũng Tàu], Nghị quyết 128 được nhân dân đánh giá rất cao, với trách nhiệm là cơ quan thường trực phòng, chống dịch, đề nghị Bộ trưởng cho biết các giải pháp để triển khai thực hiện Nghị quyết này một cách đồng bộ trên phạm vi toàn quốc?
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh, đại dịch COVID-19 là đại dịch chưa có trong tiền lệ. Các quốc gia đều phải căn cứ vào tình hình thực tế để triển khai các biện pháp, chiến lược chống dịch, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, hoàn thiện dần. Cho đến nay, các quốc gia đều đã chuyển sang trạng thái thích ứng linh hoạt, an toàn với dịch COVID-19.
Trong thời gian qua, trên cơ sở thực tiễn đất nước và tham khảo ý kiến của các tổ chức quốc tế, kinh nghiệm của các nước, Bộ Y tế đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị quyết 128, triển khai chiến lược thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19.
Nghị quyết này có một số điểm rất đáng lưu ý, đó là đánh giá cấp độ dịch dựa trên tình hình dịch, tiến độ tiêm chủng và năng lực y tế của từng địa phương. Căn cứ vào Nghị quyết 128 và Quyết định 4800, các địa phương chủ động đánh giá cấp độ dịch trong địa bàn quản lý [từ cấp xã, huyện, tỉnh], từ đó đưa ra các biện pháp áp dụng phù hợp tình hình thực tiễn. Các biện pháp triển khai phụ thuộc vào từng cấp độ dịch trên địa bàn, như vấn đề tổ chức, sinh hoạt ngoài trời, các hoạt động về giao thông, lưu thông hàng hóa, giáo dục, y tế và các lĩnh vực khác. Trong Nghị quyết này đã quy định rất rõ. Vì vậy, các địa phương phải thực hiện theo quy định, tránh tình trạng lơ là, chủ quan, mất cảnh giác. Đến nay, về cơ bản các địa phương đã triển khai đồng bộ, thống nhất Nghị quyết 128 trên phạm vi cả nước.
Một vấn đề khác, để thích ứng linh hoạt, an toàn, kiểm soát dịch hiệu quả thì việc chuẩn bị các cơ sở vật chất, đặc biệt là y tế rất quan trọng. Nghị quyết 128 và Quyết định 4800 đã hướng dẫn đầy đủ, các địa phương phải chuẩn bị đầy đủ về cơ sở vật chất, đặc biệt chuẩn bị hệ thống y tế, trong đó có hạ tầng, y tế cơ sở, thành lập các trung tâm hồi sức tích cực…
Các địa phương cũng phải chủ động và liên tục triển khai các biện pháp phòng chống dịch. Hiện nay, có một số địa bàn có tình trạng lơ là, chủ quan, mất cảnh giác đối với dịch.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, trước khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 128, căn cứ vào diễn biến dịch, quy mô dân số, giao thông, khu công nghiệp… tại từng địa phương mà có tình trạng triển khai các biện pháp khác nhau trên từng địa bàn. Tuy nhiên, sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 128, việc triển khai các biện pháp trên cả nước cơ bản là đồng bộ.
Đối với các địa phương đánh giá nguy cơ dịch cấp độ 1, 2 thì các hoạt động triển khai bình thường, cấp độ 3, 4 thì triển khai theo hướng dẫn của Nghị quyết 128 và Quyết định 4800.
Hiền Minh