Các đền thờ của người sumer được gọi là gì năm 2024
|
Những nền văn minh đầu tiên đã phát triển từ hàng nghìn năm trước Công nguyên, với nhiều di sản vẫn còn được lưu giữ tới ngày nay. Đâu là nền văn minh lâu đời nhất hành tinh? Các nhà nghiên cứu tưởng như đã có câu trả lời chắc chắn vào 30 năm trước: đó là nền văn minh Sumer. Khoảng năm 4000 trước Công nguyên, giai đoạn sớm nhất của nền văn minh Sumer đã hình thành ở vùng Lưỡng Hà, nơi mà ngày nay chủ yếu là Iraq. Người Sumer được đặt tên theo thành cổ Sumer, cách thành phố Kut hiện đại ở miền đông Iraq vài dặm về phía nam. Các nhà khảo cổ học gọi giai đoạn sớm nhất của nền văn minh Sumer là thời kỳ Uruk. Tọa lạc ở phía đông của dòng sông Euphrates, thành cổ Uruk hiện là nơi có nhiều đồ tạo tác cổ nhất của người Sumer được tìm thấy. Định nghĩa về những gì tạo nên một nền văn minh khá mơ hồ, nhưng nhìn chung, một nền văn minh phải có những điểm nổi bật, đặc biệt là thành thị (các thành phố), hệ thống thủy lợi và chữ viết. Người Sumer có cả ba. Khoảng 2000 năm trước Công nguyên, nền văn minh Sumer dẫn trực tiếp đến nền văn minh Babylon ở Lưỡng Hà, nơi được ghi nhận là đã khám phá ra "chân lý toán học" như lượng giác và số nguyên tố, hay hình vuông và hình lập phương - những khái niệm được đặt bởi người Hy Lạp cổ đại hơn 1.000 năm sau đó. Người Sumer cũng có thể đã phát minh ra tôn giáo bằng cách xây dựng những ngôi đền cao chót vót, được gọi là ziggurat trong thành phố của họ, và thiết lập các lâu đài tư tế dành cho nghi lễ thờ cúng thần linh, theo nhà sử học người Mỹ Samuel Noah Kramer. Tuy nhiên, những khám phá mới trong vài thập kỷ gần đây đã hé lộ một số ứng viên cạnh tranh cho danh hiệu "nền văn minh lâu đời nhất hành tinh". Một số học giả cho rằng Ai Cập cổ đại có thể sánh ngang hoặc thậm chí lâu đời hơn nền văn minh của người Sumer. "Tôi có thể nói Ai Cập và Sumer về cơ bản là xuất hiện cùng thời", Philip Jones, người phụ trách và lưu giữ bộ sưu tập cổ vật tại khu Babylon của Bảo tàng Pennsylvania ở Philadelphia của Mỹ, nhấn mạnh. Chia sẻ với Live Science, Jones cho biết hàng thập kỷ chiến tranh và bất ổn khiến giới khảo cổ không thể tiếp cận nhiều địa điểm tại Lưỡng Hà, nhưng các nhà Ai Cập học vẫn tiếp tục đào bới. Kết quả là họ đã phát hiện ra các văn tự Ai Cập có cùng niên đại với những văn tự đầu tiên của người Sumer, cho thấy giai đoạn lâu đời nhất của hai nền văn minh dường như xuất hiện cùng thời điểm: khoảng 4000 năm trước Công nguyên. Vẫn còn một ứng viên khác là nền văn minh thung lũng Indus, phát sinh ở vùng đất ngày nay là Afghanistan, Pakistan và tây bắc Ấn Độ. Theo những đồ tạo tác sớm nhất được tìm thấy ở đó, nền văn minh này có niên đại ít nhất là năm 3300 trước Công nguyên. "Nhưng chúng ta vẫn có thể tìm thấy những thứ lâu đời hơn ở thung lũng Indus. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu điều đó xảy ra", Jones nói thêm. Jones cho rằng hoạt động giao thương ban đầu dọc theo rìa Ấn Độ Dương đã giúp hình thành những nền văn minh đầu tiên: người Sumer ở phía bắc của vịnh Ba Tư, người Ai Cập ở rìa Biển Đỏ và nền văn minh thung lũng Indus xa hơn về phía đông. Họ có thể phát triển từ những người tiền văn minh, những người đã sống ở đó trước họ, cung cấp nguồn lực và ý tưởng từ những nơi xa hơn. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng được coi là một trong những nền văn minh lâu đời nhất. Trung Quốc có ngôn ngữ viết tồn tại lâu nhất thế giới. Các chuyên gia ước tính ngôn ngữ này đã được sử dụng trong khoảng 6.000 năm. Đáng ngạc nhiên là, có những ký tự được sử dụng ngày nay trên các đồ tạo tác, ví dụ như giáp cốt hay xương tiên tri dùng trong bói toán, đã tồn tại ít nhất 3.000 năm. Không nền văn hóa nào khác có tính liên tục mạnh như vậy. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tranh luận xung quanh việc có thể coi Trung Quốc hiện đại là phần tiếp nối của nền văn minh cổ đại hay không? Nếu vậy, Trung Quốc đã hơn 5.000 năm tuổi. Một nghiên cứu kéo dài hàng thập kỷ do Cơ quan Quản lý Di sản Văn hóa Trung Quốc thực hiện ủng hộ điều này. Nhưng không phải mọi nhà sử học đều đồng ý. Thứ nhất, nhận định này có giá trị chính trị quan trọng vì giúp hợp thức hóa cấu trúc của Trung Quốc hiện nay. Thứ hai, nơi này quá rộng lớn và gồm nhiều nhóm dân tộc khác nhau nên khó có thể coi là một nhóm đồng nhất với cùng nền văn hóa và truyền thống. Người Sumer tôn thờ hàng trăm vị thần, mỗi một thị trấn lại có một vị thần bảo hộ riêng. Họ cho rằng các vị thần tối cao đã quá bận rộn với những vấn đề nhân sinh to lớn nên không thể bận tâm tới từng hoàn cảnh của các cá nhân được. Theo dõi phần trước tại đây: http://gametv.vn/news/lich-su-cac-dan-toc-trong-de-che-dan-toc-sumer-phan-1/ Tôn giáo và Văn hóa: Người Sumer tôn thờ hàng trăm vị thần, mỗi một thị trấn lại có một vị thần bảo hộ riêng. Họ cho rằng các vị thần tối cao đã quá bận rộn với những vấn đề nhân sinh to lớn nên không thể bận tâm tới từng hoàn cảnh của các cá nhân được. Bởi vậy, mỗi người Sumer lại thờ một vị thần hay nữ thần cai quản chuyện riêng, những vị thần nhỏ này được người dân tin là sẽ nói lên nguyện vọng của họ đến với các vị thần lớn hơn. Người Sumer không tin có thiên đường sau khi chết bởi nhìn vào thực tại con người chẳng có mấy ai lương thiện (để sang thế giới bên kia sẽ được lên thiên đường). Người Sumer tin tưởng linh hồn và trung tâm của mỗi thị trấn-làng mạc là tại đền thờ nơi có các vị thần bảo trợ. Họ tin rằng các vị thần mới là người sở hữu đất đai để trồng trọt, và người Sumer hoặc các nô lệ đang phục vụ trực tiếp cho các vị thần. Những phần đất đai còn lại được các trụ trì đền thờ cai quản hoặc người dân thuê đất của các trụ trì để làm nông. Tiền thuê đất và tiền thờ cúng dùng cho các quát trình tu sửa và hoạt động đền thờ, một số còn dùng để hỗ trợ người nghèo. Nô lệ là tầng lớp rất quan trọng trong xã hội và là lực lượng nòng cốt của bất kỳ cuộc chiến nào. Ngay cả người dân địa phương bình thường cũng có thể trở thành nô lệ để trả các khoản nợ. Nô lệ có thể làm việc thêm giờ, kiếm tiền và mua lại sự tự do của họ. Gilgamesh - Vị Vua và là một á thần vĩ đại trong sử thi của người Sumer Chính quyền: Mỗi thành bang Sumer được cai trị đứng đầu bởi hội đồng các trưởng lão, mặc dù vậy người đứng đầu đội quân, được gọi là một lugal (nghĩa đen là "Ông lớn") mới là người được chọn để lãnh đạo quân đội trong những cuộc xung đột. Thậm chí các lugal giả định quyền lực của họ như các vị vua và thành lập triều đại. Bằng chứng cho thấy rằng người Sumer có thể đã thực hiện những bước đầu tiên hướng tới dân chủ là cách mà họ bầu ra hội đồng đại diện. Điều này dựa trên việc họ thành lập hai viện - một thượng viện tập hợp các vị trưởng lão quan trọng và một hạ viện là tập hợp của các vị tướng lĩnh. Từ những văn tự cổ bằng đất sét đã cho thấy rằng người Sumer duy trì các tòa án công lý nơi mọi người có thể tới để tìm lại công bằng. Từng có văn tự đã ghi lại vụ án giết người mà được xét xử lâu đời nhất trong lịch sử loài người tìm thấy được. Hầu hết việc sản xuất và trao đổi lương thực được kiểm soát bởi trụ trì của những ngôi đền. Từ đó một tầng lớp cao quý bắt đầu hình thành dựa trên quyền sở hữu đất đai, sở hữu những mối giao thương trao đổi hàng hóa và sản xuất lương thực. Bởi những ngôi đền cũng không thể nào kiểm soát hết được toàn bộ quá trình mua bán trao đổi này. Kí tự cổ của người Sumer Kiến trúc: Bởi vì không có kiến thức về việc sử dụng đá hoặc gỗ để làm cột chống cho các tòa nhà, người Sumer chỉ sử dụng gạch bùn phơi nắng để làm vật liệu xây dựng chính, và kĩ thuật này cần đòi hỏi sự khéo léo. Người Sumer là chủng tộc đầu tiên sử dụng lối kiến trúc mái vòm. Các thị trấn của họ được bao bọc hoàn toàn bởi những bức tường gạch. Những tòa nhà quan trọng nhất là các đền thờ, được xây dựng như những gò đất lớn gọi là ziggurats. Thông qua các chu kỳ tấn công, hủy diệt, và phục hồi, các đền thờ được xây dựng đi xây dựng lại tại cùng một địa điểm, dần dần ngày càng trở nên đồ sộ hơn sau mỗi lần sửa chữa. Những viên gạch bùn bị xói mòn và sụp đổ nhanh hơn nhiều so với đá, tuy nhiên, một số kiến trúc của người Sumer vẫn còn tồn tại. Tường làm bằng gạch bùn bao quanh thành bang Sumer Quân đội Điều ảnh hưởng quan trọng nhất đối với quân đội Sumer là vị trí chiến lược cực kì bất lợi. Ngoài ra những trở ngại về mặt tự nhiên đối với quốc phòng chỉ tồn tại trên vùng biên giới ở phía Tây (sa mạc) và phía Nam (Vịnh Ba Tư). Khi rất nhiều kẻ thù với quân số đông đảo và mạnh mẽ dần xuất hiện ở phía Bắc và phía Đông. Người Sumer rất dễ bị tấn công, các tác phẩm nghệ thuật còn sót lại và những di tích khảo cổ đã chỉ ra rằng những người lính Sumer sử dụng giáo và kiếm ngắn bằng đồng để chiến đấu. Quân lính đội mũ bằng đồng và mang theo những tấm khiên lớn. Những tài liệu về quân đội của người Sumer còn lại rất ít. Họ có rất nhiều cuộc chiến tranh xung đột nội bộ giữa các thị trấn với nhau. Các bức tường gạch bùn thì không chống đỡ lại nổi những kẻ tấn công bên ngoài, chúng hoàn toàn có thể bị nhổ lên hoặc đập tan thành đất. Người Sumer là chủng tộc đã phát minh ra cỗ xe ngựa và là những người đầu tiên sử dụng chúng trong các trận chiến. Những chiếc xe ngựa đầu tiên được thiết kế với bốn bánh và được kéo bằng những con lừa hoang, tuy nhiên chiếc xe này không hiệu quả trong trận chiến như phát minh tiếp theo: xe ngựa hai bánh dùng ngựa kéo. Những tác phẩm nghệ thuật còn sót lại cho thấy rằng giáo và những mũi tên đã được họ sử dụng để chiến đấu. Một bức tượng từ Đền Abu có niên đại khoảng 2600 TCN được cho là mô tả Abu, vị thần thực vật của người Sumer. Những con lừa thời cổ đại Sự suy tàn và Sụp đổ: Một nhóm người Do Thái gọi là người Akkadia định cư ở phía Bắc trên thành bang của những người Sumer dọc theo sông Tigris và Euphrates. Người Akkadia đã học hỏi rất nhanh chóng văn hóa, tôn giáo và chữ viết của những người Sumer. Năm 2371 TCN, Sargon Đại Đế đã nhân cơ hội chiếm lấy ngai vàng của Vua Kish và dần dần chinh phục tất cả các thành bang của Akkad. Sau đó, Sargon I tiếp tục đi lên phía Nam, công chiến các thành bang Sumer - khi đó vốn đã không có sự thể đoàn kết cùng bảo vệ lãnh địa. Sargon I thành lập nên Đế quốc đầu tiên trong lịch sử vào thời gian trị vì từ năm 2371 đến 2316 TCN, mở rộng quyền kiểm soát của mình dọc theo vùng Lưỡi liềm màu mỡ từ Elam, về phía Đông của Sumer, đến bờ biển Địa Trung Hải. Đế quốc của Sargon I sụp đổ sau cái chết của ông, nhưng trong một thời gian ngắn sau, cháu trai của Sargon Đại đế đã nhanh chóng phục hưng lại quyền lực của dòng họ. Vào khoảng năm 2230 TCN, Đế chế Akkadian đã bị phá hủy bởi một cuộc xâm lược của người Ru-ma-ri - những người từ vùng núi Zagros. Các thành phố và thị trấn mới dần mọc lên dọc theo thung lũng sông, nhưng người Sumer đã biến mất kể từ đó, trở thành một nền văn hóa riêng biệt và độc lập. Núi Zagros thuộc Iran ngày nay Di sản: Phát minh vĩ đại nhất của người Sumer là phát minh ra bánh xe và chữ viết (cả hai đều được phát mình trong khoảng 4000 TCN). Bánh xe là bộ phận rất quan trọng để có thể vận chuyển đồ trên xe và làm đồ gốm (bàn xoay gốm). Chữ viết của người Sumer, được gọi là cuneiform, bao gồm các kí tự vạch bằng mũi đinh nhọn (stylus wedge) được khắc trên đất sét tạo thành các chữ tượng hình cách điệu đại diện cho các từ. Chữ viết được phát triển qua việc lưu trữ các văn bản, hồ sơ và tạo những con dấu cho các giao dịch kinh doanh. Người Sumer là một trong những người đầu tiên sử dụng tàu thuyền, bao gồm cả những chiếc thuyền tròn. Những chiếc thuyền tròn này đặc biệt phổ biến trong các vùng tháp sậy và để di chuyển bằng đường thủy. Ziggurat of Ur - Kiến trúc còn sót lại của người Sumer Đặc điểm của quân Sumerian trong Age of Empires: Yếu tố chung cũng như điểm mạnh của Sumerian là pháo đá thần. Những người định cư ở vùng Lưỡng Hà vào khoảng 3500 trước Công nguyên, người chắc nịch,rất to khỏe, có mái tóc đen được gọi là các Sumeria (lý giải nông dân Summer 40 máu). Các khu vực mà họ định cư được gọi là Sumer. Sự màu mỡ của đất đai do phù sa từ hàng nghìn năm trên các vùng đồng bằng ven sông mang lại cùng với người Sumer rất biết cách chăm sóc những mảnh đất của mình.(chính vì thế ruộng của người Sumer đất đai dùng được lâu bền - lý giải trong AOE farm của Sumer gấp đôi quân khác). |
