Chim én làm tổ như thế nào

Chim én nhà (tên khoa học Hirundo rustica) là một trong số ít loài chim hoang dã gần gũi với con người. Én đã có trong vô số tác phẩm văn học dân gian, truyện cổ tích ở Trung Quốc cổ đại.

Thông thường, các những cặp én thường sống cùng nhau và bay lượn thành cặp. Ở nhiều này, chúng còn xây tổ ở nhà người dân thường, thậm chí mỗi năm cứ đến mùa xuân là chúng về lại tổ cũ sau một mùa tránh rét.

Người Trung Quốc xưa có rất nhiều câu tục ngữ và câu nói về chim én làm tổ dưới mái hiên nhà. Hầu hết mọi người đều rất quan tâm đến chim việc chim én đến làm tổ. Nhiều nơi coi đây là biểu tượng của sự may mắn.

Tuy nhiên cũng có phong tục dân gian địa phương ở một số vùng cho rằng chim én về làm tổ ở nhà sẽ khiến gia chủ bị lụi bại, gặp điều không may, khi thấy chim én bay vào sẽ xua đuổi.

Có một câu tục ngữ dân gian ở vùng Tây Bắc Sơn Đông, Trung Quốc: "Nghèo một xà gồ, giàu hai xà gồ, ba xà gồ đầy kho, bốn xà gồ là đại phú đại quý". Xà gồ ở đây dùng để chỉ những thanh gỗ dài có tác dụng nâng đỡ khung mái hoặc mái dốc trong nhà.

Chim én thường chọn làm tổ trong nhà của con người. Hình ảnh: Sohu

Tục ngữ này ý nói chim nếu chim én làm tổ dưới xà gồ thứ nhất gần cổng thì khiến gia đình nghèo khó. Nếu làm tổ dưới xà gồ thứ 2 thì giàu có. Nếu làm tổ ở xà gồ thứ 3 thì năm đó bội thu, và ở xà gồ thứ 4 thì phú quý tìm đến.

Có thể nói, trong quan niệm dân gian xưa của Trung Quốc, việc én đến làm tổ có cả may mắn lẫn tai họa. Vậy tại sao én thích làm tổ dưới mái hiên nhà người hoặc trong nhà? Các nhà khoa học đã đi tìm câu trả lời cho vấn đề này.

Không phải gia đình nào cũng có chim én về làm tổ. Trên thực tế, theo các chuyên gia, có 3 yếu tố chính để thu hút chim én đến làm tổ đó là thức ăn, nước uống và an toàn.

Trước tiên là thức ăn. Con mồi chủ yếu của én là ruồi và các loại côn trùng bay khác, trong khi đó ruồi thích sống ở những nơi đông dân cư. Rệp và cào cào được tìm thấy ở đất nông nghiệp, vì vậy chim én sẽ ưu tiên chọn ở những ngôi nhà cạnh đồng để làm tổ.

Én thường chọn những nơi có đủ điều kiện để sinh sống. Hình ảnh: Sohu

Thứ hai là nguồn nước. Do thức ăn của én rất ít và hàm lượng nước không cao nên cần bổ sung nước uống. Trong thời gian làm tổ, chúng cũng cần nước để tạo thành một hỗn hợp kết dính. Vì vậy điểm làm tổ không được quá xa nguồn nước. Mà nhà của con người luôn gần với nguồn nước nên được chim én ưu tiên lựa chọn.

Thứ ba là mức độ an toàn. Chim én có thể sống chung với con người và là loài vật nhanh nhẹn xong vẫn cần tránh những thiên địch. Làm tổ trong nhà có thể giúp chúng ngăn được một số nguy hiểm rình rập ở tự nhiên.

Bên cạnh đó, sau một thời gian sinh sống và không bị làm phiền thì trong năm tới chúng sẽ lại trở về tổ cũ để tiếp tục sinh sống.

Tùy thuộc vào quan điểm nhìn nhận của mỗi nơi mà việc én xây tổ trong nhà sẽ được đánh giá là điềm tốt hay điềm lành. 

Tuy nhiên, dựa trên khía cạnh khoa học, có thể thấy chim én đến làm tổ là dấu hiệu của những nơi trù phú và yên bình. Bên cạnh đó, dù quan niệm như thế nào đi chăng nữa, chúng ta cũng cần bảo vệ những loài động vật này.

Thời cổ đại, các nhà thơ thường nhắc đến loài chim én, cũng cho rằng gia đình nào có chim én ghé đến làm tổ thì rất tốt, là nơi có phong thủy đẹp. Điều này khiến nhiều nhà nghiên cứu, nhiều chuyên gia phong thủy không khỏi hiếu kỳ, có hay không sự thực chim én đến làm tổ là gia đình sẽ đại phú đại quý, nhanh chóng giàu sang.

Theo tìm hiểu, chim én là loài chim phổ biến, được rất nhiều người biết đến, đồng thời hình ảnh của nó cũng xuất hiện rộng rãi khắp nơi, gần gũi với với con người nhất, chỉ sau các loài gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng...

Tuy nhiên, trên thực tế, chim én không thích thân cận con người, chúng thường chọn những hang đá hoặc vách đá hoang dã để xây tổ, chỉ có những con chim nhạn (họ Én) hoặc chim én vàng mới xây tổ ở ban công, mái nhà của con người.

Được biết, sở dĩ chim nhạn và chim én vàng chọn xây tổ ở ban công, mái nhà của con người là vì tổ của chúng được làm từ bùn đất. Đã là bùn đất thì rất dễ bị chảy, bị hỏng, tuyệt đối không thể để nước mưa đụng vào, bởi thế cho nên, chim nhạn, chim én vàng lựa chọn nơi có mái che như ban công, mái nhà để làm tổ, hy vọng rằng chiếc tổ sẽ bền lâu.

Có điều, vào thời cổ đại, một số người nhận thấy rằng chim én thường xây tổ trong nhà của người giàu, vì vậy mới lưu truyền câu chuyện "chim én làm tổ nhà ai là người đó đại phú đại quý".

Kỳ thực, chim én chọn vị trí làm tổ, chúng ưu tiên yếu tố "an toàn" lên đầu. Khi tìm được vị trí có thể che mưa chắn gió, xung quanh không có những kẻ thù thiên địch như rắn, chuột, mèo... chim én sẽ ngay lập tức chọn vị trí đó để xây tổ.

Nhìn ở một góc độ khác, chất lượng, kết cấu, kiến trúc nhà ở của người có tiền bao giờ cũng tốt hơn, kiên cố hơn, có thể che gió chắn mưa, đương nhiên sẽ hấp dẫn chim én đến xây tổ. Như vậy, không phải chim én đến làm tổ nhà nào, nhà ấy đại phú đại quý, mà ngược lại, nhà nào giàu có, nhà đẹp, chim én sẽ đến làm tổ.