Lo uống thuốc tẩy giun khi mang thai

Rất nhiều thông tin cho rằng tẩy giun khi mang thai sẽ khiến bé bị dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp thì tẩy giun lại là điều cần thiết cho mẹ bầu.

Tẩy giun đúng cách khi mang thai không gây dị tật ở trẻ

Uống thuốc tẩy giun khi mang thai là điều không được khuyến khích. Tuy nhiên, nếu trong quá trình mang thai, mẹ bầu bị nhiễm giun nặng thì việc dùng thuốc là không tránh khỏi. Tuy nhiên, nhiều mẹ bầu do thiếu thông tin về vấn đề này dẫn đến lo sợ. Bệnh tình vì thế mà trầm trọng hơn.

Giun sống trong ruột, tiết ra chất độc và hút lấy chất dinh dưỡng của cơ thể. Do đó, mẹ bầu sẽ thường xuyên bị choáng váng, mệt mỏi, kém ăn và sụt cân; trẻ sinh ra dễ bị suy dinh dưỡng.

Không những thế, một số loại giun còn gây nguy hiểm cho tính mạng của mẹ và bé trong lúc mang thai nếu không tẩy giun kịp thời. Trong đó có giun đũa, giun móc và giun tóc. Giun đũa có thể gây ra tắc ruột và thủng ruột. Giun móc gây thiếu máu, suy tim và mề đay. Còn giun tóc thì gây tổn thương niêm mạc ruột, rối loạn tiêu hóa và thiếu hụt vitamin.

Thực tế, nếu điều trị đúng cách và dùng đúng thuốc tẩy giun, chẳng những không ảnh hưởng đến thai nhi mà còn giúp mẹ bầu khỏe mạnh hơn. Thai nhi vì thế cũng phát triển tốt hơn.

Đa số các loại thuốc tẩy giun đều chống chỉ định cho phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, với thuốc tẩy giun thế hệ mới, vẫn có loại dùng cho mẹ bầu. Vì thế, tẩy giun khi mang thai không còn là điều cấm kỵ.

Vẫn có những loại thuốc tẩy giun an toàn dành cho mẹ bầu

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các loại thuốc tẩy giun được dùng cho mẹ bầu là: Mebendazol, Albendazol, Praziquantel hoặc Diethylcarbamazine.

Mebendazol: loại thuốc này được sử dụng nhiều nhất. Thuốc đã được thử nghiệm an toàn cho mẹ bầu, kể cả trong giai đoạn 3 tháng đầu tiên. Khi thử nghiệm, các nhà khoa học đã thử với liều 100mg/ngày và liên tiếp trong 3 ngày. Kết quả thai nhi vẫn an toàn. Do đó, với liều dùng bình thường, mẹ bầu có thể hoàn toàn yên tâm.

Albendazol: loại này gây quái thai ở động vật nếu sử dụng ở liều lượng cao. Tuy nhiên, thuốc vẫn an toàn khi dùng với liều lượng bình thường ở người.

Praziquantel: thuốc tẩy giun này xếp vào nhóm thận trọng đối với phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, thuốc đã được thực nghiệm là an toàn với người và động vật.

Diethylcarbamazine: loại thuốc được sử dụng từ trước giờ và chưa có ghi nhận về trường hợp quái thai nào ở người. Do đó, đây cũng là loại thuốc có thể sử dụng cho mẹ bầu.

Ngoài ra, còn một số loại thuốc tẩy giun khác khác được bán trên thị trường dành cho mẹ bầu như: levamisol, pyrantel. Tuy nhiên, vẫn chưa có đầy đủ các bằng chứng chứng minh tính an toàn của nó với mẹ bầu.

Mẹ bầu không được tự ý uống thuốc tẩy giun khi mang thai

Nếu bị nhiễm giun nặng, mẹ bầu nhất định phải đi tẩy giun. Vẫn có những loại thuốc an toàn để tẩy giun khi mang thai trong 3 tháng đầu. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhiễm nhẹ, mẹ nên cố gắng qua giai đoạn này để loại trừ tất cả các rủi ro có thể xảy ra cho bé.

Một số trường hợp nhiễm giun nhẹ khác, bác sĩ sẽ khuyên mẹ chờ sau khi sinh con xong. Sau 2 tháng đầu tiên, mẹ có thể cho bé uống sữa công thức để điều trị. Mẹ bầu đừng tùy tiện uống thuốc tẩy giun khi chưa có sử chỉ định của bác sĩ về loại thuốc, liều lượng và thời điểm sử dụng.

Bên cạnh việc tẩy giun khi mang thai đúng cách mẹ bầu cần đi khám thai định kỳ và liên tiếp. Điều này giúp mẹ theo dõi sát tình trạng của thai nhi và sức khỏe của mình trước và sau khi điều trị giun.

Thêm vào đó, mẹ bầu cần chú ý giữ gìn vệ sinh tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Hạn chế ăn đồ sống và tái để tránh nguy cơ nhiễm giun. Ngoài ra, rau củ quả cần được ngâm nước muối loãng để chắc chắn không có giun bám vào.

Hỏi - 16/01/2020

Ngày 15/01 em phát hiện có thai được 4 tuần GS = 10 mm. Ngày 06/01 em không biết có thai nên em có uống zentel liều 400 mg. Vậy cho em hỏi em có dưỡng thai được không ạ. Kính mong quý bác sĩ giải đáp lo lắng giúp em ạ

Trả lời

Thân gửi chị,

Các nghiên cứu sơ khởi trên động vật cho thấy Zentel có thể ảnh hường đến sự phát triển của thai nhi tuy nhiên ảnh hưởng này chưa được ghi nhận bởi các nghiên cứu trên con người. Tổ chức y tế thế giới (WHO) khuyến cáo rằng nên tránh sử dụng trong tam cá nguyệt đầu tiên trừ phi lợi ích lớn hơn nguy cơ. 

Với các lí do này, bệnh nhân không nên quá lo lắng nếu đã lỡ sử dụng Zentel vì việc lo lắng kéo dài mang lại ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe của người mẹ và sự phát triển của thai nhi lớn hơn so với nguy cơ của thuốc. 

Việc cần ưu tiên hơn tại thời điểm này là người mẹ nên ngưng sử dụng tất cả các thuốc (bao gồm cả thuốc tự mua từ nhà thuốc, thuốc đông y, thuốc bôi da, v.v.) trước khi rà soát và nhận được lời khuyên từ Bác sĩ hoặc Dược sĩ.

Ngoài ra, mẹ cũng nên chú ý tuân thủ việc đi khám thai định kỳ để theo dõi sự phát triển của thai nhi, bổ sung các chất dinh dưỡng và vitamin cần thiết. Mẹ nên tránh sử dụng đồ uống và thức ăn có chứa cồn, tránh khói thuốc. 

Chúc chị có một thai kỳ khỏe mạnh :) 

Hỏi - 30/03/2018

Kính Chào bác sĩ Dạ. bác sĩ cho em hỏi là ngày hành kinh đầu tiên của em là 30/01, chu kì của em thường chỉ có 4 ngày sau khi kết thúc chu kì kinh nguyệt thì ngày 5/2 em có dùng thuốc sổ giun, đến ngày 14/2 vc em quan hệ. Ngày 28/2 em thử thai thì được 2 vạch. Vậy bác sĩ cho em hỏi em uống thuốc trong thời gian đó có ảnh hưởng đến thai nhi Ko. EM cảm ơn bác sĩ .

Trả lời

Chào em, 

Em không cho biết rõ tên thuốc tẩy giun em đã dùng cho nên tôi cung cấp cho em một số thông tin về tính an toàn của một số loại thuốc tẩy giun phổ biến khi sử dụng trong thời gian mang thai

- Praziquantel được xếp vào nhóm B trong danh mục các thuốc sử dụng cho phụ nữ có thai (an toàn ở động vật thực nghiệm nhưng cần thận trọng ở người). Thuốc này đã được nghiên cứu thử nghiệm trên cả người và động vật để đánh giá tính an toàn, nhưng không tìm thấy các bằng chứng gây quái thai.

- Mebendazol hiện nay chưa có những bằng chứng về bất thường trên thai. Ở liều điều trị thông thường, mebendazol được cân nhắc sử dụng trong thời gian mang thai.

- Albendazol là một dẫn xuất của nhóm benzimidazol, có khả năng gây quái thai ở động vật khi sử dụng liều cao. Nhưng trong một số nghiên cứu ở người, thuốc tỏ ra an toàn đối với thai khi dùng ở liều thông thường.

- Với một số thuốc tẩy giun sán khác như levamisol, pyrantel, hiện chưa có đủ thông tin về tính an toàn đối với phụ nữ mang thai.

Điều quan trọng là em nên đi khám thai đều đặn để tầm soát những dị tật thai.

Thân mến,

 Ds. Đặng Thị Thuận Thảo

Khoa Dược, Bệnh viện Từ Dũ

Uống thuốc tẩy giun khi mang thai là cần thiết khi bà bầu bị nhiễm giun - Ảnh Internet

1. Tại sao phải uống thuốc tẩy giun khi mang thai?

Tất cả mọi người từ trẻ em cho đến người lớn đều có thể nhiễm giun và tác hại do giun gây ra là như nhau. Đặc biệt là phụ mang thai cần hết sức lưu ý nếu bị nhiễm giun. Vì giun sống trong ruột, tiết ra chất độc, chiếm lấy thức ăn, hút chất dinh dưỡng, vitamin, protein, chất sắt... gây nên tình trạng choáng váng, mệt mỏi, kém ăn, suy dinh dưỡng... Ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe thai kỳ của cả mẹ và thai nhi.

Đối với loại giun đũa có thể gây nên tắc ruột, lồng ruột, thủng ruột và cá thể dẫn đến giun chui ống mất. Giun móc có thể gây thiếu máu, suy tim, mề đay... Hoặc giun tóc thường gây tổn thương niêm mạc ruột, rối loạn tiêu hóa, thiếu hụt vitamin... Phụ nữ mang thai khi bị nhiễm giun mà không kịp uống thuốc tẩy giun hay chữa trị kịp thời để nhiễm giun nặng dẫn đến tình trạng thiếu máu, thiếu chất, khiến thai nhi bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển, thậm chí nguy cơ sẩy thai là rất cao.

Mẹ bầu bị nhiễm giun có thể khiến thai nhi bị suy dinh dưỡng - Ảnh Internet

Trước đây việc dùng thuốc tẩy giun và sán ở phụ nữ có thai được coi là không thể và là điều cấm kỵ, do những nghi ngại về tính an toàn cũng như lợi ích của việc điều trị đối với bà mẹ và thai nhi. Tuy nhiên, thuốc tẩy giun thế hệ mới có thể giúp thai phụ thoát khỏi những ký sinh trùng này mà không gây hại cho em bé. Vì thế khi bị nhiễm giun, việc uống thuốc tẩy giun cho mẹ bầu là điều cần thiết. Nếu không chính giun sán sẽ gây hại cho sức khỏe của mẹ và sự phát triển của bé.

 2. Những thông tin cần thiết cho mẹ bầu khi uống thuốc tẩy giun

Khi bị nhiễm giun, các mẹ nên đến các cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm, chuẩn đoán và chữa trị kịp thời. Trong tình huống bạn bị nhiễm giun nhẹ thì không cần tẩy ngay mà bạn có thể đợi đến khi sinh xong. Sau tháng đầu tiên mẹ có thể ngưng cho trẻ bú sữa mẹ 2 tuần thay bằng sữa công thức để chữa trị. Nhưng nếu tình trạng nhiễm giun nặng khiến mẹ bầu bị thiếu máu, thiếu chất tác động tới sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi thì mẹ cần được bác sỹ tư vấn và uống thuốc tẩy giun chữa trị kịp thời.

Nếu nhiễm giun nhẹ, mẹ bầu nên ngưng cho bé bú 2 tuần để điều trị - Ảnh Internet

Thuốc tẩy giun thông thường luôn chống chỉ định với phụ nữ có thai, tuy nhiên trong những tình huống cần thiết, các bác sỹ có thể kê đơn an toàn cho thai phụ tẩy giun.

Thị trường thuốc tẩy giun tại nước ta hiện có rất nhiều loại thuốc, dùng không phản ứng phụ, không gây mệt mỏi. Đối với những phụ nữ đang mang thai, phải đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc trước khi sử dụng. Đặc biệt là phải đi khám thai định kỳ liên tiếp, và khi các mẹ muốn uống thuốc tẩy giun phải hỏi ngay các bác sỹ chuyên môn xem có thể dùng được hay không, dùng thuốc gì và dùng như thế nào để đảm bảo an toàn.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, phụ nữ có thai nhiễm giun sán nên tẩy bằng thuốc  Mebendazol hoặc Albendazol, Praziquantel, Diethylcarbamazine...

Mẹ bầu uống thuốc tẩy giun khi mang thai nên sử dụng Mebendazol-500mg - Ảnh Internet

Mebendazol:  Dù Mebendazol được chứng minh là gây quái thai khi thực nghiệm trên loài chuột. Nhưng thuốc này đã được thử nghiệm với liều 100mg/ngày trong 3 ngày liên tiếp cho phụ nữ có thai, kể cả những người có thai 3 tháng đầu. Kết quả lại không tìm thấy bất thường hay gây dị tật gì cho thai nhi. Như vậy ở liều điều trị thông thường Mebendazone được coi là an toàn với phụ nữ mang thai.

Albendazol:  Đây là một dẫn xuất của nhóm benzimidazol, có khả năng gây quái thai ở động vật khi sử dụng liều cao. Nhưng ở một số nghiên cứu ở người, loại thuốc này tỏ ra an toàn đối với bà bầu khi dùng ở liều thông thường.

Uống thuốc tẩy giun khi mang thai phải được bác sỹ chuyên môn tư vấn hoặc chỉ định - Ảnh Internet

Praziquantel: Cho đến nay, chưa có bằng chứng nào kết luận Praziquantel gây quái thai cho động vật, vì thế nó khá an toàn cho các chị em đang trong giai đoạn bầu bí. Tuy nhiên, Praziquantel lại được xếp vào nhóm B trong danh mục các thuốc sử dụng cho phụ nữ có thai (an toàn ở động vật thực nghiệm nhưng cần thận trọng ở người). Mặc dù thuốc này đã được nghiên cứu thử nghiệm trên cả người và động vật và không tìm thấy bằng chứng gây quái thai nào.

Diethylcarbamazine: Diethylcarbamazine được sử dụng rộng rãi trong việc điều trị bệnh giun ở người nhiều thập kỷ qua. Hiện chưa có bằng chứng nào kết luân Diethylcarbamazine gây nên hiện tượng quái thai ở người. Nên đây cũng là loại thuốc được chỉ định an toàn cho phụ nữ có thai

Riêng với Ivermectin: thuốc này được thử nghiệm là an toàn với loài chuột và thỏ nhưng lại chưa được xác định là không gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Vì vậy nó bị chống chỉ định với phụ nữ có thai.

Ngoài ra một số loại thuốc tẩy giun khác như: Levamisol, Pyrantel... hiện vẫn chưa có thông tin về tính an toàn đối với phụ nữ mang thai

Mẹ bầu cần giữ thói quen rửa tay trước khi ăn - Ảnh Internet

Thông tin về những thuốc diệt giun sán trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Các mẹ bầu muốn tẩy giun, nhất thiết phải hỏi ý kiến bác sỹ về loại thuốc, liều lượng cũng như thời điểm sử dụng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mẹ và thai nhi nhé. Đặc biệt lưu ý là các mẹ không được tùy tiện uống thuốc sổ giun khi chưa có chỉ định từ bác sỹ chuyên môn nhé.

Bên cạnh việc uống thuốc tẩy giun khi mang thai đúng cách để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé, các mẹ cần tạo thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Mẹ cũng cần thực hiện đúng quy trình làm sạch thực phẩm trong quá trình chế biến, rau quả cần được ngâm với nước muối loãng, đồ ăn phải được nấu chín để hạn chế mầm bệnh.

Nguyễn Vũ Thường tổng hợp