Ở nước ta cây lanh được trồng ở đâu
|
(TN&MT) - Phụ nữ trồng cây lanh, dệt thổ cẩm đó là một nghề độc đáo và truyền đời của đồng bào người người Mông vùng Tây Bắc nói chung và của huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái nói riêng, đó vẫn luôn là mạch ngầm quý trong không gian văn hóa nơi đây. Show Khi lúa trên nương đã vào kho, ngô trên núi đã đưa về nhà cũng là lúc phụ nữ người Mông bắt đầu ngồi may váy, thêu hoa… Bất cứ người phụ nữ Mông nào đến tuổi trưởng thành đều biết se lanh thành sợi để dệt vải, phục vụ cho cuộc sống hàng ngày của gia đình. Khi phụ nữ người Mông đi lấy chồng phải tự tay may cho mình một chiếc váy để mặc trong ngày cưới. Việc se lanh, dệt vải còn thể hiện sự khéo tay, chăm chỉ, đó là một trong những tiêu chí để đánh giá tài năng, đạo đức của chị em phụ nữ.
Trong những năm qua, huyện Mù Cang Chải, Yên Bái đã tuyên truyền vận động đồng bào người Mông bảo tồn, giữ gìn và phát triển nghề dệt thổ cẩm. Đến năm 2019, UBND tỉnh Yên Bái đã cấp bằng công nhận Làng nghề Dệt thổ cẩm ở bản Dề Thàng, xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải. Làng nghề dệt thổ cẩm hiện có 35 hội viên phụ nữ tham gia, những sản phẩm này được đưa bán ra thị trường và phục vụ cho khách du lịch khi tới huyện. Chị Lý Thị Ninh - Tổ trưởng làng nghề chia sẻ: Hiện nay các thành viên trong làng nghề sẽ được nhận nguyên liệu về nhà để tự làm, thường làm những lúc nông nhàn. Để tạo ra những sản phẩm thổ cẩm, hay bộ trang phục độc đáo phải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo của đôi bàn tay những người phụ nữ Mông như trồng lanh, xe sợi, in sáp, nhuộm chàm và thêu thùa.
Hàng năm, cứ đến tháng 3 - 4, đồng bào dân tộc Mông nơi đây bắt đầu gieo trồng cây lanh và đến tháng 7 - 8 mới được thu hoạch. Sau khi thu hoạch, cây lanh được bà con đem ra phơi nắng cho khô rồi mới tước thành sợi; sợi lanh được đưa vào cối giã mềm rồi nối lại, cuốn thành từng cuộn tròn, mang đi giặt cho mềm. Sau đó, bà con đem luộc, đến khi thấy sợi lanh mềm và trắng thì mang ra phơi nắng cho khô, rồi chia sợi và mang vào dệt. Sau đó dùng bút và sáp ong để vẽ hoa văn. Chị Ninh cũng cho biết thêm, để hoàn thiện một bộ trang phục hoàn chỉnh phải mất rất nhiều thời gian, nếu làm thường xuyên chỉ sẽ mất khoảng 5 tháng, nếu không phải cả năm mới xong một bộ váy. Hiện nay, nghề dệt thổ cẩm không chỉ góp phần việc giữ gìn, bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho phụ nữ dân tộc thiểu số. Trung bình mỗi bộ quần áo bán với giá tầm 7-8 triệu đồng, bộ nào sắc nét thì khoảng hơn 10 triệu đồng. Trừ chi phí mỗi tháng chị em phụ nữ có thêm thu nhập từ 5 - 6 triệu đồng đối với người thường xuyên làm, còn những người nào làm vào lúc rảnh thì từ 2-3 triệu đồng.
Trước đây, các sản phẩm thổ cẩm của người Mông Mù Cang Chải chỉ để phục vụ cho nhu cầu sử dụng của bản thân và gia đình, làm của hồi môn cho con gái khi lấy chồng. Ngày nay, những sản phẩm thổ cẩm như váy, áo, khăn quàng, túi… đã trở thành hàng hóa được rất nhiều du khách trong và ngoài nước ưa chuộng. Ông Sùng A Chua - Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng, huyện Mù Cang Chải cho biết: Nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Mông đã có từ lâu đời, gắn liền với văn hóa của người Mông. Đây cũng là một trong những sản phẩm phục vụ du lịch, tạo thu nhập cho một số phụ nữ Mông.
Để tạo điều kiện cho làng nghề phát triển huyện đã tạo điều kiện để làng nghề được nhận hỗ trợ từ các nguồn vốn như: Vốn ngân hàng thế giới WB hỗ trợ mua 22 chiếc máy khâu, Nhà nước hỗ trợ xây dựng một nhà xưởng với giá trị 1 tỷ đồng, Trung tâm nghiên cứu, liên kết và phát triển thủ công Mỹ nghệ Craft Link tại Hà Nội đã mở lớp tập huấn, hướng dẫn cho các thành viên trong tổ về kỹ thuật thêu dệt, để tạo thành sản phẩm bán ra thị trường. Qua đó, tạo điều kiện nâng cao năng suất cũng như tăng thêm mẫu mã chất lượng sản phẩm thổ cẩm của người Mông Mù Cang Chải. “Trong thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục triển khai các đề án hỗ trợ máy móc hiện đại, để nâng cao đào tạo, tay nghề của người thêu dệt thổ cẩm; thành lập thêm các cơ sở hợp tác xã, hộ kinh doanh về nghề này. Mở rộng diện tích trồng cây lanh xen kẽ trồng ngô tại các hộ gia đình, đầu tư thêm khung dệt thủ công của người dân để thu hút khách trải nhiệm, đa dạng các mẫu sản phẩm để mở rộng thị trường trong và ngoài nước”, ông Sùng A Chua nói. Cây lanh (tên khoa học là Linum usitatissimum) là loài thuộc chi Linum, họ Linaceae, là cây công nghiệp ôn đới thân thảo, sống hàng năm. Được trồng để lấy sợi ở thân và lấy hạt để làm thức ăn hoặc để ép dầu. Hạt lanh có giá trị dinh dưỡng cao, được công nhận là có tác động tích cực tới sức khỏe. Dầu ép từ hạt lanh có thể được sử dụng làm thực phẩm, nhưng không bền với nhiệt và nhanh bị hỏng. Dầu hạt lanh còn được dùng pha sơn, trong vải sơn lót sàn nhà, làm véc-ni hay trong mực in.[1] Flax plant
Sources
Cây lanh là cây gì? và sợi lanh có những ứng dụng quan trọng như thế nào trong ngành thời trang, may mặc không phải ai cũng biết. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn tìm hiểu về cây lạnh và những ứng dụng của nó không chỉ riêng lĩnh vực may mặc mà còn những ứng dụng khác trong cuộc sống. Cây lanh là gì?
Các loại vải dệt từ cây lanh còn được gọi là vải lanh thường được dùng để làm ga trải giường, quần áo lót và khăn trải bàn.  Cây lanh là một loại cây công nghiệp ôn đới Mô tả chi tiết
Cây lanh được trồng cao đến 1,2 m với thân mảnh mai, lá cây lanh có màu xanh lục, hình mũi mác mảnh có chiều dài 20–40 mm và rộng 3 mm. Hoa cây lanh là tinh khiết màu xanh nhạt có đường kính 15-25 mm với năm cánh hoa, các hoa và quả của cây lanh là một vòng khô nang có đường kính 5-9 mm. Lịch sử cây lanh
Cây lanh được trồng nhiều ở Ai Cập cổ đại, nơi các bức tường đền thờ nơi có những bức tranh vẽ cây lanh và xác ướp được ướp bằng vải lanh. Các linh mục Ai Cập chỉ mặc vải lanh, vì lanh được coi là biểu tượng của sự tinh khiết. Ở Bắc Mỹ, những người thực dân biết dùng cây lanh và nó phát triển mạnh ở đó nhưng vào đầu thế kỷ 20, bông rẻ và lương nông nghiệp tăng cao đã khiến việc sản xuất lanh tập trung ở miền bắc nước Nga, nơi cung cấp tới 90% sản lượng của thế giới. Kể từ đó, cây lanh đã mất đi tầm quan trọng của nó như một loại cây thương mại do dễ dàng có các loại sợi bền hơn. Cây lanh khi ra hoa Ứng dụng của cây lanh vào cuộc sống
+ Cây lanh còn được trồng làm cây cảnh trong các khu vườn. + Cây lanh làm vải: lanh được trồng để làm nên sợi lanh, sợi lanh được sử dụng để làm vải lanh. Sợi lanh được làm từ thân cây lanh bền gấp 2-3 lần sợi bông. + Cây lanh được trồng để lấy dầu lanh, được sử dụng làm dầu khô trong sơn và vecni và trong các sản phẩm như vải sơn và mực in. + Bữa ăn hạt lanh, các sản phẩm phụ của sản xuất dầu hạt lanh từ hạt lanh, được sử dụng như chăn nuôi thức ăn gia súc. Hạt của cây lanh Sợi lanhSợi lanh là gì?
Nhà máy lanh cho quay lanh sợi đã được phát minh bởi John Kendrew và Thomas Porthouse của Darlington ở Anh vào năm 1787. Phương pháp mới của lanh chế biến đã dẫn đến sự ưa chuộng trong việc sử dụng lanh như một sợi công nghiệp. Đặc tính của sợi lanh
Sợi lanh càng dài thì cho chất lượng vải càng cao, vải lanh thường được sử dụng vào mùa hè vì nó nhẹ và mát. Sợi lanh có đặc tính dai, bền và thoát nhiệt tốt Những ưu điểm của sợi lanh so với những loại sợi khác
+ Sợi lanh không co giãn và không bị nhuộm màu. + Có độ bền cao và tăng 10-15% độ bền khi ướt. + Có khả năng chống tia cực tím tốt và mức độ hấp thụ nước cao. + Vải làm từ sợi lanh là một sản phẩm tự nhiên được sử dụng trong sản xuất sản phẩm truyền thống, có thẩm mĩ cao. + Sợi lanh tự phân hủy trong tự nhiên, do vậy đây là giải pháp sử dụng thân thiện với môi trường. + Vải lanh làm tự sợi lanh có khả năng giữ nguyên form (dáng) tốt hơn so với các loại sợi tổng hợp. Thu hoạch cây lanh để lấy sợi
Có 2 cách để thu hoạch sợi lanh sau: Thu hoạch thủ công
Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết một số hoạt động của enzym làm phân hủy pectin liên kết các sợi với rơm, nông dân có thể ủ rơm lên thân cây, khi rơm khô thì cuộn lại và được lưu trữ lại trước khi chiết xuất thành các sợi. Dệt sợi lanh Thu hoạch công nghiệp
Tiếp theo, dùng dây cao su kéo toàn bộ cây lên khỏi mặt đất, nên toàn bộ chiều dài của sợi lanh có thể thể được sử dụng một cách triệt để nhất. Qua bài viết này bạn đã có thể hiểu thêm về cây lanh là gì? những ứng dụng quan trọng của cây lanh trong đời sống. Những lợi ích mà sợi lanh mang lại giúp bạn có những cái nhìn mới hơn để lựa chọn trang phục cho mình. |
