Cảm nhận về quan niệm sống nhàn qua bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm

           Nhàn là bài thơ cô đọng hàm súc, ẩn chứa nhiều quan niệm sống sâu sắc của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Vậy thì làm thế nào để triển khai đề văn này một cách hợp lí, hay nhất, hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé.

 Quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm

          Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhà thơ với những quan niệm sống, triết lý sống sâu sắc mới mẻ vượt tầm thời đại, mà có thể nói bài thơ Nhàn với quan niệm sống Nhàn là một trong những tuyệt cú thể hiện rất rõ tư tưởng lớn của nhà thơ. Qua từng câu khai, thừa, triển, hợp nhà thơ dần mở rộng và phát triển quan niệm sống nhàn độc đáo, mới mẻ, sâu sắc của mình. Với Nguyễn Bỉnh Khiêm nhàn không chỉ là một quan niệm, triết lý sống mà dường như còn là kim chỉ nam để thi nhân hướng người đọc đến thế giới chân thiện mỹ.

“Một mai một cuốc một cần câu

Thơ thẩn dầu ai vui thú nào”

         Hình ảnh Nguyễn Bỉnh Khiêm xuất hiện trong câu thơ trên giống như một lão nông tri điền và một bậc tao nhân mặc khách, ông cáo quan về ở ẩn, tránh xa chốn quan trường bụi bặm về ẩn nơi thôn dã vui với thú điền viên, hòa mình với thiên nhiên cảnh vật. Từ “thơ thẩn” dã toát lên phần nào tư thế và tâm thế của nhân vật trữ tình, thoải mái, ung dung tự tại mà cũng đầy kiêu ngạo như một lời thách thức với đời rằng mặc ai vui thú nào, ta đây vẫn say sưa với thú điền viên, với thú an nhàn, qua đó phần nào giúp ta thấy được sự gắn bó của nhà thơ với nông thôn, với cuộc sống dân dã, bình dị đời thường. Khi ấy, có thể khái quát ngắn gọn “nhàn” ở trong hai câu thơ mở đầu này là ung dung trong phong thái, thảnh thơi trong tâm hồn, vui với thú điền viên.

         Sang đến hai câu thơ thực, có thể quan niệm ấy được vận động mới mẻ hơn:

“Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn người đến chốn lao xao”

         Nơi vắng vẻ là nơi ít người, là chốn quê dân dã bình yên, cuộc sống thanh nhàn vô âu, vô lo, nơi tâm hồn con người được hòa nhập với thiên nhiên, thư thái không vướng bận vào vòng danh lợi. Ngược lại, chốn lao xao là chốn quan trường với những ganh đua, ganh ghét, là cửa ải danh lợi ồn ào, phiền não. Như vậy, có thể thấy ở đây nhà thơ sử dụng lối nói ngược mang hàm nghĩa mỉa mai: Người khôn vậy mà cứ đến chốn lao xao sống, như con thiêu thân lao đầu vào ngọn đèn. Họ có biết đâu ở đấy đầy rẫy những ganh đua, đố kị, mưu sâu kế hiểm thâm độc, sống ở đó con người luôn luôn phải mệt mỏi, phải suy nghĩ đắn đo, vạch mưu tính kế, liệu có vui sướng được chăng? Hóa ra, cái dại của nhà thơ lại là cái dại khôn. Cái khôn của người hóa ra là cái khôn của dại. Cái dại của Nguyễn Bỉnh Khiêm là “Đại trí như ngu”- cái dại của kẻ hiểu được quy luật vần xoay của thế sự nhân sinh:

“Dưới công danh đeo khổ nhục

Trong dại dột có phong lưu”

         Như vậy, triết lí nhàn ở trong hai câu thơ thực lại là nhàn gắn với sự thanh cao, không bị vướng vào vòng danh lợi, đấu đá luẩn quẩn.

         Tiếp đến hai câu luận, triết lí “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm lại mang những cảm nhận sâu sắc, mới mẻ hơn:

“Thu ăn măng trúc đông ăn giá

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”

Hai câu thơ trên ta đều thấy sự xuất hiện của những hình ảnh dân dã quen thuộc, bình dị của chốn thôn quê. Trở về với thiên nhiên, với xóm làng, tác giả thật sự hòa mình với cuộc sống thôn quê, cuộc sống của người nông dân chất phác đôn hậu, cuộc sống thanh đạm an nhàn. Mùa nào thức nấy, chẳng cần phải lo lắng, bon chen. Thử hỏi đời người, mấy ai được hưởng thú này! Như vậy, nhàn trong hai câu luận là sống thuận theo tự nhiên.

        Đến câu kết, dường như toàn bộ tâm tư phía trên của nhà văn mới được bộc lộ trọn vẹn:

“Rượu, đến cội cây ta sẽ uống

Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao”

        Trong câu thơ trên, có sử dụng điển tích chỉ phú quý công danh chỉ là ảo mộng, chỉ là áng phù vân trôi nổi, có rồi lại mất như một giấc mộng mà thôi. ở đây từ đó ta có thể thấy thái độ coi thường phú quý, vinh hoa, xem chúng chỉ là những điều phù phiếm thoáng hiện rồi lại vụt bay. Đó quả thực là một thái độ sống rất đáng trân trọng của Nguyễn Bỉnh Khiêm, bởi ông sống trong chế độ phong kiến khủng hoảng, nền tảng đạo đức bắt đầu rạn nứt, thời đại con người lấy tiền ra để đo mọi thứ. Trong lúc xã hội chạy theo lợi ích phù phiếm của vinh hoa phú quý, ông tỏ thái độ xem thường tất cả. Khi ấy, nhàn là coi thường vinh hoa phú quý.

        Bằng những vần thơ giản dị, cùng những điển tích thấm đẫm sự uyên bác, sâu sắc của hồn thơ, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã gửi gắm vào bài thơ Nhàn quan niệm sâu sắc về triết lý sống Nhàn. Nhàn đấy là sống giản dị, thanh cao lánh xa chốn lao xao, vòng danh lợi; nhàn ấy là về với thiên nhiên, với thú điền viên để thanh lọc tâm hồn, gột rửa bụi trần. Qua từng dòng thơ, quan niệm sống nhàn lại được thể hiện đầy mới mẻ, độc đáo. Từ đó khiến cho cách tiếp cận của người đọc không bị thu hẹp trong một chiều, mà người đọc được dịp cảm nhận và chiêm nghiệm ở nhiều góc độ khác nhau, tạo nên sự sâu sắc trong cách cảm cách nghĩ.

Câu hỏi xoay quanh văn 10

Soạn văn 10 tập 1 ngắn nhất

Soạn văn 10 tập 2 ngắn nhất

Bài soạn văn lớp 10 siêu ngắn

Soạn văn 10 tập 2 cánh diều

Giải an ninh và quốc phòng 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT âm nhạc 10 chân trời sáng tạo

Giải giáo dục thể chất( bóng rổ) 10 cánh diều

Giải SBT toán 10 kết nối tri thức

Giải SBT công nghệ 10 cánh diều

Giải mĩ thuật 10 kết nối tri thức

Giải SBT hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 kết nối tri thức

Giải lịch sử 10 cánh diều

Giải kinh tế và pháp luật 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT mĩ thuật 10 chân trời sáng tạo

Giải giáo dục thể chất(đá cầu) 10 cánh diều

Giải SBT toán 10 tập 1 kết nối tri thức

Giải SBT tin học 10 cánh diều

Giải hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 kết nối tri thức

Giải SBT tiếng Anh 10 kết nối tri thức

Giải công nghệ 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 chân trời sáng tạo

Giải toán 10 tập 1 kết nối tri thức

Giải SBT toán 10 tập 2 kết nối tri thức

Giải SBT âm nhạc 10 cánh diều

Giải tiếng Anh 10 kết nối tri thức

Giải SBT toán 10 chân trời sáng tạo

Giải tin học 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT tiếng Anh 10 chân trời sáng tạo

Giải toán 10 tập 2 kết nối tri thức

Soạn SBT văn 10 kết nối tri thức

Giải SBT mĩ thuật 10 cánh diều

Giải giáo dục thể chất(cầu lông) 10 kết nối tri thức

Giải SBT toán 10 tập 1 chân trời sáng tạo

Giải hóa học 10 cánh diều

Giải âm nhạc 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT toán 10 cánh diều

Soạn văn 10 tập 1 kết nối tri thức

Soạn SBT văn 10 tập 1 kết nối tri thức

Giải SBT hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 cánh diều

Giải giáo dục thể chất(bóng đá) 10 kết nối tri thức

Giải SBT toán 10 tập 2 chân trời sáng tạo

Giải sinh học 10 cánh diều

Giải mĩ thuật 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT toán 10 tập 1 cánh diều

Soạn văn 10 tập 2 kết nối tri thức

Soạn SBT văn 10 tập 2 kết nối tri thức

Giải SBT tiếng Anh 10 cánh diều

Giải giáo dục thể chất(bóng rổ) 10 kết nối tri thức

Soạn SBT văn 10 chân trời sáng tạo

Giải an ninh và quốc phòng 10 cánh diều

Giải hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT toán 10 tập 2 cánh diều

Giải lịch sử 10 kết nối tri thức

Giải SBT lịch sử 10 kết nối tri thức

Giải giáo dục thể chất(đá cầu) 10 kết nối tri thức

Soạn SBT văn 10 tập 1 chân trời sáng tạo

Giải kinh tế và pháp luật 10 cánh diều

Giải giáo dục thể chất (bóng rổ) 10 chân trời sáng tạo

Giải tiếng Anh 10 chân trời sáng tạo

Soạn SBT văn 10 cánh diều

Giải địa lí 10 kết nối tri thức

Giải SBT địa lí 10 kết nối tri thức

Giải toán 10 tập 1 chân trời sáng tạo

Soạn SBT văn 10 tập 2 chân trời sáng tạo

Giải SBT lịch sử 10 chân trời sáng tạo

Giải công nghệ 10 cánh diều

Giải giáo dục thể chất(đá cầu) 10 chân trời sáng tạo

Giải giáo dục thể chất(cầu lông) 10 chân trời sáng tạo

Soạn SBT văn 10 tập 1 cánh diều

Giải vật lí 10 kết nối tri thức

Giải SBT vật lí 10 kết nối tri thức

Câu hỏi xoay quanh Địa lý 10

Giải toán 10 tập 2 chân trời sáng tạo

Soạn văn 10 tập 1 chân trời sáng tạo

Giải SBT địa lí 10 chân trời sáng tạo

Giải tin học 10 cánh diều

Giải giáo dục thể chất(bóng đá) 10 chân trời sáng tạo

Soạn SBT văn 10 tập 2 cánh diều

Giải hóa học 10 kết nối tri thức

Giải SBT hóa học 10 kết nối tri thức

Soạn văn 10 tập 2 chân trời sáng tạo

Giải SBT vật lí 10 chân trời sáng tạo

Giải âm nhạc 10 cánh diều

Giải SBT lịch sử 10 cánh diều

Giải sinh học 10 kết nối tri thức

Giải SBT sinh học 10 kết nối tri thức

Soạn công dân 10 cực chất

Giải lịch sử 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT hóa học 10 chân trời sáng tạo

Giải mĩ thuật 10 cánh diều

Giải toán 10 kết nối tri thức

Giải SBT địa lí 10 cánh diều

Giải an ninh và quốc phòng 10 kết nối tri thức

Giải SBT kinh tế và pháp luật 10 kết nối tri thức

Giải công dân 10 cực chất

Giải địa lí 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT sinh học 10 chân trời sáng tạo

Giải hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 10 cánh diều

Giải toán 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT vật lí 10 cánh diều

Giải kinh tế và pháp luật 10 kết nối tri thức

Giải SBT công nghệ 10 kết nối tri thức

Giải vật lí 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT kinh tế và pháp luật 10 chân trời sáng tạo

Giải tiếng Anh 10 cánh diều

Giải SBT hóa học 10 cánh diều

Giải công nghệ 10 kết nối tri thức

Giải SBT tin học 10 kết nối tri thức

Giải toán 10 tập 1 cánh diều

Giải hóa học 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT công nghệ 10 chân trời sáng tạo

Giải giáo dục thể chất(cầu lông) 10 cánh diều

Soạn văn 10 kết nối tri thức

Giải SBT sinh học 10 cánh diều

Giải tin học 10 kết nối tri thức

Giải SBT âm nhạc 10 kết nối tri thức

Giải toán 10 tập 2 cánh diều

Soạn văn 10 tập 1 cánh diều

Giải sinh học 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT tin học 10 chân trời sáng tạo

Giải giáo dục thể chất(bóng đá) 10 cánh diều

Soạn văn 10 chân trời sáng tạo

Giải SBT kinh tế và pháp luật 10 cánh diều

Giải âm nhạc 10 kết nối tri thức

Giải SBT mĩ thuật 10 kết nối tri thức

Giải môn Giáo dục công dân lớp 10