Mỗi đặc trưng của kịch được hiểu như thế nào

Câu 1 trang 111

1. Khái lược về kịch

a. Khái niệm kịch

- Kịch là một loại hình nghệ thuật tổng hợp. Có sự tham gia của nhiều người thuộc nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác nhau: tác giả kịch bản, đạo diễn, diễn viên, họa sĩ, thiết kế mĩ thuật, nhạc công, người phụ trách âm thanh, ánh sáng…

- Khái niệm “ kịch” được hiểu ở đây tương đương với khái niệm “ kịch bản văn học” hay “ văn học kịch” , đó là một bộ phận tạo thành loại hình nghệ thuật kịch tổng hợp.

- Đối tượng được phản ánh trong kịch là những xung đột, mâu thuẫntrong đời sống XH và con người.

b. Đặc trưng của kịch

* Xung đột kịch:

- Khái niệm: Xung đột kịch là sự vận động, phát triển ngày càng gay gắt, quyết liệt, căng thẳng đòi hỏi phải giải quyết bằng cách này hay cách khác.

-> Xung đột kịch tạo nên kịch tính, sự hấp dẫn cho vở kịch.

- Có hai xung đột chính:

+ Xung đột bên trong: xung đột trong nội tâm nhân vật.

+ Xung đột bên ngoài: giữa các nhóm người, các tập đoàn người; giữa một cá nhân với một nhóm người, một lớp người.

- Ví dụ:

+ Vĩnh biệt Cửu trùng đài (Kịch Vũ Như Tô – Nguyễn Huy Tưởng) Kịch tính được xây dựng trên cơ sở các xung đột giữa khát vọng của Vũ Như Tô – một nghệ sĩ hay một thiên tài mong muốn xây dựng, tạo ra cho đất nước một công trình nghệ thuật vĩ đại với lợi ích và cuộc sống của nhân dân. Từ đó làm nảy sinh hàng loạt những mâu thuẫn chồng chéo: Trịnh Sản – Lê Tương Dực; Trịnh Duy Sản – Vũ Như Tô.

+ Hồn Trương Ba da hàng thịt : xung đột mâu thuẫn xảy ra giữa phần hồn và phần xác, giữa khát vọng thanh cao và ham muốn trần tục trong một con người.

+ Rô-mê-ô và Giu-li-et: xung đột giữa 2 dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-let.

* Hành động kịch:

- Đó là sự tổ chức các tình tiết, sự kiện, biến cố trong cốt truyện với một trình tự đảm bảo lô-gic, chặt chẽ, chủ yếu theo quy luật nhân quả.

- Hành động kịch không phải là những hành động mang tính chất vật lý: như đi, lại, ăn uống, chạy, nhảy… mà hành động kịch bao giờ cũng bao hàm động cơ, mưu  đồ, thể hiện suy nghĩ, tính cách của nhân vật kịch.

Ví dụ: nói về hành động tự sát của Rô-mê-ô và Giu-li-et.

*Nhân vật kịch:

- Chủ yếu là nhân vật loại hình (chính phụ, chính diện vàd phản diện)

- Nhân vật kịch được thể hiện tính cách bằng lời thoại và hành động , qua đó cho thấy chủ đề tác phẩm.

(so sánh với nhân vật trữ tình và tự sự)

* Ngôn ngữ kịch:

-  Khái niệm: là ngôn ngữ mà nhân vật kịch sử dụng và được thể hiện trực tiếp trong những lời thoại.

- Phân loại: Bao gồm 3 loại lời thoại

+ Đối thoại: Lời các nhân vật nói với nhau.

+ Độc thoại: Lời nhân vật tự bộc lộ tâm tư, tình cảm của mình 

+ Bàng thoại: Lời nhân vật nói riêng với người xem.

- Đặc điểm : Ngôn ngữ kịch mang tính khẩu ngữ cao (giống lời ăn tiếng nói hàng ngày) và mang tính hành động, những lời thoại thường đầy vẻ tranh luận, biện bác với nhiều sắc thái: tấn công – phản công, thăm dò – lảng tránh, chất vấn, chối cãi, thuyết phục – phủ nhận, cầu xin – từ chối, đe dọa – coi thường.

c. Bố cục và phân loại

* Bố cục: 

Một vở kịch gồm nhiều hồi (màn). Trong mỗi hồi lại có nhiều lớp (cảnh) 

Vở kịch Vũ Như Tô cuả tác giảNguyễn Huy Tưởng có 5 hồi. Đoạn trích “ Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài “ là hồi V , gồm 9 lớp.

* Phân loại: có nhiều cách phân loại 

- Căn cứ vào tính truyền thống hay hiện đại, có tác giả hay truyền miệng: kịch truyền thống dân gian (chèo, tuồng, kịch rối, cải lương), kịch cổ điển (trước thế kỉ XX), kịch hiện đại (từ thế kỉ XX đến nay)

- Căn cứ theo hình thức ngôn ngữ trình diễn: kịch nói; kịch thơ; kịch ca; kịch múa; kịch câm; kịch phim; kịch truyền hình…

- Căn cứ vào tính chất và cách giải quyết xung đột kịch có: bi kịch (Rô-mê-ô và Giu-li-et), hài kịch (Trưởng giả học làm sang), chính kịch (Hồn Trương Ba da hàng thịt)

2. Yêu cầu về đọc kịch bản văn học 

- Đọc, tìm hiểu: tiểu dẫn, lời giới thiệu, đọc chủ đề vở kịch, tóm tắt ngắn gọn nội dung cốt truyện kịch, vị trí của đoạn trích.

- Đọc kĩ các lời thoại để tìm ra:Hành động, nội tâm, tính cách nhân vật; Kịch tính của tác phẩm; Tính triết lí trong các lời thoại đặc biệt.

- Phát hiện, phân tích xung đột kịch,tính chất bi, hài của các xung đột đó.

- Nêu chủ đề tư tưởng: xác định giá trị, ý nghĩa của tác phẩm kịch.

Câu 2 trang 111

1. Khái lược về văn nghị luận

a. Khái niệm

Nghị luận là thể loại văn học bàn luận về một vấn đề bằng phán đoán, lập luận, lí lẽ, chứng cứ -> Nhằm tranh luận, thuyết phục, bác bỏ, khẳng định…giải quyết vấn đề nêu ra.

b. Đặc trưng của văn nghị luận

- Chủ yếu sử dụng lí lẽ, chứng cứ để bàn luận một vấn đề nào đó. 

- Ngôn ngữ đảm bảo tính chính xác và mang tính xã hội, tính học thuật cao.

- Giá trị của bài văn nghị luận ở chỗ:

+ Tính đúng đắn, sâu sắc, mới mẻ, cần thiết của vấn đề và ý kiến quan điểm của người viết.

+ Lập luận có sự sắc bén, thuyết phục, luận cứ đáng tin, điển hình.

c. Phân loại văn nghị luận

- Căn cứ vào thời gian xuất hiện:

+ Nghị luận dân gian (tục ngữ, thành ngữ…)

+ Nghị luận trung đại (chiếu, biểu, hịch, cáo…)

+ Nghị luận hiện đại (tuyên ngôn, lời kêu gọi..)

- Căn cứ vào đối tượng và vấn đề nghị luận:

+ Nghị luận xã hội.

+ Nghị luận văn học.

2. Yêu cầu về đọc văn nghị luận

- Tìm hiểu xuất xứ (tác giả, tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào)

- Phát hiện và lược lại các luận điểm tư tưởng,  xác định mối liên hệ giữa chúng.

- Cảm nhận đầy đủ các sắc thái tình cảm, cảm xúc,

-> Tăng sức thuyết phục cho tác phẩm.

- Phân tích các biện pháp lập luận được sử dụng, cách nêu dẫn chứng, chứng cứ, sử dụng ngôn ngữ, tác dụng của nó đối với việc trình bày vấn đề nghị luận.

- Khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

=> Văn nghị luận trình bày trực tiếp tư tưởng, tình cảm về những vấn đề mà cả xã hội đã và đang quan tâm bằng lý lẽ, dẫn chứng, chứng cứ có sức thuyết phục.

Luyện tập

Bài 1 (trang 111 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

* Phân tích xung đột kịch trong đoạn trích “ Tình yêu và thù hận” (trích: Rô-mê-ô và Giu-li-et)

- Trong toàn vở kịch: đó là xung đột giữa hai dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét đó là nguyên nhân dẫn đến các hành động trả thù và gây ra cái chết của Rô-mê-ô  và Giu-li-et.

- Trong đoạn trích “Tình yêu và thù hận” : xung đột giữa tình yêu của 2 người và sự cản trở bởi thù hận của hai dòng họ. 

Bài 2 (trang 111 SGK Ngữ văn 11 tập 2)

- NT lập luận trong bài Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác.

+ Bố cục rõ ràng, chặt chẽ.

. Phần 1 (đoạn 1, 2) thông báo về thời điểm mà Mác qua đời.

. Phần 2 (đoạn 3, 4, 5, 6) Nêu ra ba cống hiến vĩ đại của Mác.

. Phần 3 (đoạn 7) Lòng thương tiếc và lời cầu nguyện cho sự ra đi của Mác.

+ Cách lập luận:

. So sánh tương đồng: so sánh cac vĩ nhân với vĩ nhân.

. So sánh tương phản.

. So sánh tăng tiến, tầng bậc.

=> Cống hiến sau vĩ đại hơn cống hiến trước, khẳng định vị trí, công lao to lớn của Mác.

Kịch bản bắt nguồn từ tiếng La tinh csenario, có nghĩa là văn bản kịch hoặc văn bản viết có tính kịch dùng để chỉ một bộ phận cấu thành rất quan trọng của tác phẩm văn học, điện ảnh hay truyền hình. Theo từ điển tiếng Việt do Giáo sư Hoàng Phê chủ biên, Nxb Khoa học xã hội định nghĩa : “ Kịch bản – đó là vở kịch ở dạng văn bản ” .

Tuy nhiên, nếu đưa ra khái niệm này vào các dạng kịch bản văn học, kịch bản điện ảnh và kịch bản truyền hình, thì việc giải nghĩa trên đây là chưa thật đầy đủ, đặc biệt đối với kịch bản truyền hình.

Bạn đang đọc: Kịch bản là gì? Nguồn gốc, đặc trưng và yếu tố của kịch

Thuật ngữ kịch bản tồn tại đã lâu. Từ dùng để chỉ một chương trình đã được phác thảo hoặc bản tóm tắt của một tác phẩm kịch. Nó được hiểu như một bản miêu tả sơ lược trật tự các lớp của của vở diễn. Bản thân từ “Senari” xuất hiện thuật ngữ sân khấu “Senarius”, chỉ người đứng sau sân khấu chỉ đạo cho các diễn viên bao giờ đến lượt họ ra biểu diễn, đồng thời theo dõi để những hành động diễn ra kịp thời, đúng lúc.

Để sống sót với một diện mạo phong phú và đa dạng và phương pháp ứng dụng linh động như lúc bấy giờ, kịch bản đã có một lịch sử dân tộc về nguồn gốc của nó. Kịch bản Open cùng với sự sinh ra của mô hình sân khấu kịch, cũng hoàn toàn có thể coi nguồn gốc của nó là kịch bản văn học. Người viết kịch bản phải biết xuất phát từ những sự trái chiều đang âm ỉ hay đã vùng trỗi dậy trong hiện thực đời sống để phát minh sáng tạo những trường hợp xung đột vừa khái quát, vừa đơn cử. Trải qua nhiều bước thừa kế và tăng trưởng, kịch bản từ từ đã có sự biến hóa linh động để thích ứng với từng mô hình sáng tác. Lịch sử loài người là lịch sử vẻ vang của những thừa kế. Điện ảnh sinh ra là sự thừa kế của nhiếp ảnh, sân khấu, văn học, điêu khắc, hội họa, âm nhạc ; còn truyền hình là sự thừa kế từ điện ảnh và báo chí truyền thông. Như vậy, sự sinh ra của những dạng kịch bản đều là một sự tăng trưởng có tính thừa kế, tính tinh lọc trên cơ sở đặc trưng riêng của mỗi mô hình .Mỗi mô hình văn học thẩm mỹ và nghệ thuật, điện ảnh hay truyền hình ( hoàn toàn có thể coi truyền hình cũng là một mô hình mang đặc thù thẩm mỹ và nghệ thuật, bởi truyền hình là sự tích hợp của điện ảnh và báo chí truyền thông ) đều có những đặc trưng riêng, đặc trưng và đặc thù riêng. Vì thế, khái niệm kịch bản đi vào từng mô hình được “ biến hóa ” sao cho tương thích với những đặc thù đặc trưng riêng của nó. Do đó, nó có nhiều hình thức bộc lộ phong phú chứ không phải chỉ là vở kịch ở dạng văn bản, yếu tố này chúng tôi xin đề cập nghiên cứu và phân tích ở những phần sau .Các loại kịch bản khác nhau như vậy liệu hoàn toàn có thể gọi chung từ gốc “ kịch bản ” trong kịch bản văn học, sân khấu, điện ảnh truyền hình được hay không. Tại sao gọi chung là kịch bản nếu giữa chúng không có nét gì chung. Điểm chung, nét chung nhất của những loại kịch bản này là gì ? Đó là tính năng, vai trò, tính năng của kịch bản .So với những mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ như hội họa, điêu khắc, thơ văn, âm nhạc, một đặc trưng là từ khâu ý đồ sáng tác đến triển khai xong tác phẩm hoàn toàn có thể trọn vẹn do công lao của người nghệ sỹ, cá thể người nghệ sỹ. Đó là những phát minh sáng tạo “ bí mật ” của mỗi cá thể nghệ sỹ với dịch chuyển cuộc sống. Trong khi đó, sân khấu ( kịch nói, kịch truyền thống lịch sử ), điện ảnh, lại là một nghệ thuật và thẩm mỹ tập thể có sự góp phần của diễn viên, tác giả kịch bản, họa sỹ trang trí, nhạc sỹ, người làm công tác làm việc hậu trường … dưới sự tinh chỉnh và điều khiển của đạo diễn. Tác phẩm truyền hình cũng là hiệu quả góp phần của tập thể đạo diễn, chỉnh sửa và biên tập, cộng tác viên, kỹ thuật viên, quay phim … Người tham gia làm ra mẫu sản phẩm đều phải tập trung chuyên sâu góp thêm phần tạo ra loại sản phẩm hay nhất, tốt nhất. Đối với đặc thù thao tác tập thể này, sự xuất hiện của một kịch bản rất là có ý nghĩa. Kịch bản trước hết vạch ra “ đề cương ” tác phẩm, thứ hai, kịch bản đóng vai trò như một yếu tố liên hệ giữa những cá thể có tương quan đến việc làm, liên hệ giữa yếu tố kỹ – nghệ thuật và thẩm mỹ, thống nhất nhất hành vi, những phương tiện đi lại biểu lộ ăn khớp hỗ trợ cho nhau tạo nên một chỉnh thể, một tác phẩm tuyệt vời .Kịch bản là một vở kịch, một bộ phim, một chương trình được phác thảo, quy mô hóa, trên văn bản với tư cách là một đề cương, hay cụ thể đến từng chi tiết cụ thể nhỏ ( tuỳ theo nhu yếu của mỗi mô hình ), là cơ sở chính cho “ tập thể tác giả ” tạo ra sự, hoàn thành xong tác phẩm của mình .

2. Nguồn gốc kịch bản

Theo định nghĩa trên đây kịch bản là “ một vở kịch dạng văn bản ”, kịch bản sinh ra cùng với sự Open của mô hình kịch ( hay phương pháp kịch ) .“ Kịch thường được hiểu vừa theo nghĩa là một mô hình thẩm mỹ và nghệ thuật sân khấu, vừa có nghĩa là một kịch bản văn học ” .Như vậy nguồn gốc của kịch bản là kịch bản văn học. Nghiên cứu kịch bản văn học qua phương pháp kịch. Là một thể loại văn học nằm trong thể loại kịch, tác phẩm kịch nói chỉ thực sự khai thác toàn vẹn khi được trình diễn trên sân khấu. Kịch cũng là một mô hình sân khấu. Sau lao động của nhà văn ( người sang tác kịch bản văn học ) là chặng đường phát minh sáng tạo thứ hai của đội ngũ nghệ sỹ sân khấu gồm đạo diễn, diễn viên, nhạc sỹ, họa sỹ. Bằng những lợi thế riêng của dàn dựng, diễn xuất, âm nhạc, trang trí … họ đã tái hiện sinh động, trực tiếp nội dung của kịch bản văn học trên sân diễn .Không phải bất kể một kịch bản văn học nào cũng có điều kiện kèm theo được dàn dựng trên sân khấu. Kịch bản văn học có khá đầy đủ những đặc trưng riêng trong cấu trúc hình tượng, trong phương pháp biểu lộ, trong ngôn từ thẩm mỹ và nghệ thuật nên người ta vẫn hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng và thưởng thức tác phẩm kịch bằng cách đọc kịch bản văn học. Khác với kịch múa, kịch hát, kịch sân khấu truyền thống lịch sử ( như chèo, tuồng, cải lương ) … là những mô hình chỉ hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng và thưởng thức được nếu chúng được trình diễn trên sân khấu, bởi lẽ, phương tiện đi lại bộc lộ đa phần của những mô hình này mang tính đặc trưng cao : những động tác múa nếu đó là kịch múa, là làn điệu đó là kịch hát. Tuy nhiên, kịch bản không hề sửa chữa thay thế và thể hiện được vừa đủ vẻ đẹp của một tác phẩm kịch như được trình diễn trên sân khấu. Các nhà viết kịch nổi tiếng quốc tế như Molie, Secxpia hay những nhà văn chuyển thể từ tác phẩm văn học sang kịch bản văn học như Gôgôn, Ôxtơrôpxki, Sêkhốp, Gorki … đều thừa nhận mối liên hệ mật thiết giữa kịch bản văn học với bộ môn thẩm mỹ và nghệ thuật sân khấu, trong đó kịch bản văn học là linh hồn, là cái gốc của sự thành công xuất sắc. Vì thế việc tìm hiểu và khám phá đặc trưng của thể kịch bản văn học theo hướng tiếp cận từ phía sân khấu là hài hòa và hợp lý .Cũng như những mô hình sân khấu khác, đặc trưng của kịch không hề thóat li khỏi những điều kiện kèm theo sân khấu và số lượng giới hạn về mặt khoảng trống, thời hạn, khối lượng sự kiện, số lượng nhân vật. Tác phẩm kịch không chứa một dung tích hiện thực lớn, bộn bề như tiểu thuyết, cũng không lắng lại trong những mạch chìm của cảm hứng như thơ trữ tình. Gạt bỏ đi tổng thể những rườm rà, tản mạn, không tương thích với điều kiện kèm theo sân khấu, kịch lựa chọn những xung đột trong đời sống làm đối tượng người dùng diễn đạt .

3. Những đặc trưng và yếu tố của kịch

a. Xung đột kịch

Cũng là việc miêu tả những bức tranh hoạt động và sinh hoạt của đời sống xã hội, nhưng không giống với thơ ca, tiểu thuyết, khoảng trống và thời hạn của một tác phẩm kịch bị số lượng giới hạn, không có thì giờ rông dài để mạn đàm, lý giải, luận bàn. Trong kịch hiện thực bị dồn nén. Cốt truyện phải có tính kịch .Nhà phê bình văn học nổi tiếng Bêlinxki đã nhận xét :“ Tính kịch được thể hiện bằng sự va chạm, xô đẩy giữa những tư tưởng có khuynh hướng chống đối và thù địch nhau ” .“ Nếu hai người tranh cãi nhau về một yếu tố gì đó thì ở đây không có kịch và cũng không có yếu tố kịch, nhưng khi người ta cãi nhau mà người này muốn trội hơn người kia cố sức đánh vào mặt nào đó của tính cách, đánh vào những điểm yếu rồi trải qua đó mà biểu lộ những tính cách trong cuộc cãi nhau làm cho có quan hệ mới so với nhau, thế thì đây đã là kịch rồi ”. Tính kịch thể hiện qua những xung đột, mang sắc thái thẩm mỹ và nghệ thuật khác với những xung đột thơ và tiểu thuyết. Đó là tính tập trung chuyên sâu cao độ của xung đột kịch, sự chi phối trực tiếp đến cấu trúc tác phẩm, đến nhịp độ hoạt động khác thường của diễn biến, xung đột là động lực thôi thúc tăng trưởng của hành vi kịch, nhằm mục đích xác lập nên những mối quan hệ mới giữa những nhân vật vốn được coi là kết thúc tất yếu của tác phẩm kịch .Thiếu xung đột, tác phẩm sẽ mất đi đặc trưng cơ bản của thể loại và không hề là một kịch bản văn học .

Để khám phá được vấn đề thuộc về bản chất của đời sống xã hội, người viết kịch phải tạo được những xung đột mang ý nghĩa xã hội sâu sắc.

Hiện thực là sự hoạt động đa chiều của những phạm trù thẩm mỹ và nghệ thuật ( cái đẹp – cái xấu ; cái cao quý – cái thấp hèn ; cái thiện – cái ác ; cái tân tiến – cái lỗi thời ). Xung đột kịch thường nằm ở thời gian cao trào của sự hoạt động ấy. Từ những xích míc sống sót trong lòng hiện thực, người viết kịch bản phải thực thi quy trình tinh lọc, tổng hợp, phát minh sáng tạo nên những xung đột vừa mang đặc thù khái quát, vừa mang tính điển hình hóa .Xung đột kịch hoàn toàn có thể được bộc lộ bằng mối xung đột giữa tính cách và thực trạng, giữa tính cách với tính cách hay trong bản thân một tính cách .Tất cả đều phải đạt đến tính chân thực và nổi bật. Thiếu ý nghĩa nổi bật, kịch bản văn học chỉ là sự mô phỏng những xích míc vụn vặt, tầm thường của đời sống, thiếu ý nghĩa chân thực, kịch bản văn học chỉ là sự giả tạo, là những dòng kim chỉ nan suông .

b. Hành động kịch

Trong đời sống hàng ngày, hành vi là phương tiện đi lại thể hiện rõ ràng thực chất của từng người. Trong văn học, kịch là thể loại mang lại sự nhận thức thực tại trải qua hành vi. Tuy nhiên hành vi ở đây không chỉ là động tác, cử chỉ của nhân vật mà là hành vi trong mối đối sánh tương quan với những yếu tố cấu thành nên tác phẩm như xung đột diễn biến và nhân vật, được biểu lộ trong kịch bản văn học .Trong kịch, nếu xung đột là điều kiện kèm theo thiết yếu làm phát sinh tác phẩm thì hành vi lại là yếu tố duy trì sự quản lý và vận hành của tác phẩm đó .Xung đột là một quy tụ, tinh lọc và tổ chức triển khai hành vi kịch, hành vi kịch là sự bộc lộ trực tiếp nội dung của xung đột kịch, nhưng hành vi là yếu tố giải toả nội dung của xung đột ấy và nó là yếu tố đặc trưng không hề thiếu so với bất kể một kịch bản văn học nào. Hành động kịch thường tăng trưởng theo hướng thuận chiều của xung đột kịch. Xung đột càng stress thì thiên hường hành vi càng trở nên kinh khủng, làm tăng thêm sự mê hoặc của tác phẩm .Hành động kịch là một chuỗi hành vi liên tục xoay quanh trục xung đột “ những hành vi vấp phải phản hành vi thì phản hành vi lại thôi thúc hành vi ” ( Xtanilapxki ). Cứ như thế, nội dung câu truyện kịch hoạt động nhanh tới kết thúc .Do sự chi phối của sân khấu, cột truyện kịch thường rất ngặt nghèo, tập trung chuyên sâu. Nó không dung nạp những cụ thể vụn vặt, những đoạn phản hồi trữ tình ngoại đề ( khác với loại ca kịch truyền thống lịch sử : thường Open đoạn trữ tình ngoại đề qua những lời ca, tiếng hát ) ngoài diễn biến như trong mạch tự sự .Cốt truyện bằng hành động xoáy vào trọng tâm xung đột bằng sự link theo một quy luật riêng : quy luật nhân quả ( hành vi này là tác dụng của hành vi trước và lại là nguyên do của hành vi sau ). Theo hướng hoạt động đó những cảnh, những màn, những hồi, những lớp link ngặt nghèo với nhau, vô hiệu những gì thừa thãi, vượt đến đỉnh điểm của xung đột và hướng nhanh tới kết thúc .Mối quan hệ giữa hành vi và nhân vật kịch là trục chính để xác lập tính cách của nhân vật. Nhân vật kịch luôn tự khẳng định chắc chắn thực chất của mình bằng hành vi. Bản chất đố được bộc lộ qua những dằng xé kinh hoàng từ bên trong và những hành vi kinh khủng bên ngoài .Do đặc trưng của thể loại, nhận vật kịch không được khắc họa tỉ mỉ nhiều góc nhìn như nhân vật trong tác phẩm tự sự dài. Kịch là chộp những khoảng chừng thời hạn trong đời sống có sự Open những xung đột nóng bức, nóng bỏng nhất để phản ảnh đời sống trong tác phẩm. Vì thế nhân vật kịch hiện hình trong tác phẩm vào đúng thời gian “ bước ngoặt số phận ”. Sau khi Open, nhân vật nhập ngay vào tuyến xung đột và bị cuốn nhanh vào guồng hành vi của tác phẩm. Mọi trường hợp trong tác phẩm đều góp thêm phần đắc lực để cho nhân vật hành vi. Tình huống kịch phải được khai thác tập trung chuyên sâu, tiêu biểu vượt trội của tính cách kịch. Nhân vật kịch không có tính cách phong phú nhưng lại có được những đường nét điển hình nổi bật hơn và xác lập hơn về mặt thực chất .

c. Ngôn ngữ kịch

Đối với một tác phẩm kịch tổng thể mọi yếu tố xoay quanh hình tượng đều nằm trong ngôn từ nhân vật. Đó chính là hình thái sống sót duy nhất của ngôn từ kịch. Các nhân vật kịch hình thành là do những lời lẽ của họ. Tác giả kịch bản không chỉ đứng trong tác phẩm với tư cách là nhân vật trung gian, hoàn toàn có thể mách bảo, lý giải, thậm chí còn giật dây fan hâm mộ như trong tiểu thuyết. Tác giả kiến thiết xây dựng nhân vật của mình hầu hết bằng ngôn từ hội thoại, chứ không phải bằng ngôn từ miêu tả. Qua ngôn từ hội thoại mà diễn biến được bộc lộ và tăng trưởng .Khi tiếp xúc với kịch bản văn học, tất cả chúng ta thấy có những lời chú thích rất ít của tác giả. Đó thường chỉ là những gợi ý cho chiêu thức dàn cảnh, cách bài trí sân khấu và diễn xuất của diễn viên. Nó sẽ được sửa chữa thay thế trọn vẹn bằng thẩm mỹ và nghệ thuật sân khấu khi kịch bản được trình diễn lúc ấy, nhân vật kịch sống trước tất cả chúng ta bằng những lời lẽ đối thoại, kèm theo một chút ít độc thoại. Tuy nhiên chỉ đối thoại hay độc thoại, trước hết đó là ngôn từ khắc họa tính cách .Mỗi nhân vật với một nguồn gốc xuất thân thực chất xã hội và một đặc thù đậm chất ngầu riêng phải có một tiếng nói riêng thật tương thích .Ngôn ngữ kịch là một mạng lưới hệ thống ngôn từ mang tính hành vi. Hệ thống ngôn từ ấy có trách nhiệm diễn đạt chân dung nhân vật kịch bằng một loạt những thao tác, hành vi. tính hành vi của nhân vật kịch không chỉ thể hiện trong hình tượng sân khấu mà nó đã được hình thành ngay từ trong cấu trúc kịch bản văn học. Ngôn ngữ trong tác phẩm kịch phải bảo vệ cho sự tăng trưởng đầy kịch tính của diễn biến và nghiên cứu và phân tích hành vi theo kiểu dây chuyền sản xuất của những nhân vật kịch. Tính hành vi là đặc thù điển hình nổi bật của ngôn từ kịch là cơ sở giúp cho đạo diễn, diễn viên giải quyết và xử lý thích hợp cho hành vi của nhân vật trên sân khấu .

Một yếu tố cuối cùng cũng không thể thiếu đối với một kịch bản văn học của một tác phẩm kịch đó là một hình thái ngôn ngữ hội thoại gần giũ với đời sống, súc tích dễ hiểu và ít nhiều mang tính khẩu ngữ. Khác với hình thái ngôn ngữ mang tính ước lệ; cách điệu trong ngôn ngữ truyền thống như tuồng, chèo hoặc cải lương, ngôn ngữ kịch nói không sử dụng thứ ngôn ngữ xa lạ với đời sống, ngôn ngữ hội thoại giản dị, tự nhiên, gần với cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, sự giản dị tự nhiên ấy không mâu thuẫn với cách nói năng giàu ẩn ý và mang tính hình tượng mà có ý nghĩa triết lý sâu xa thường có và phải có trong tác phẩm kịch. Là một hình thái ngôn ngữ nghệ thuật, ngôn ngữ tác phẩm kịch phải đạt đến trình độ nghệ thuật điêu luyện. Mặc dù rất gần giũ với ngôn ngữ nói hàng ngày song tác phẩm kịch loại bỏ những lời lẽ thô thiển cũng như những cách nói năng tự nhiên chủ nghĩa. Tài năng của một người biên kịch bộc lộ ngay trong khả năng vận dụng tối đa sức mạnh đặc biệt của ngôn ngữ hội thoại để cấu trúc tác phẩm và khắc họa hình tượng.

( Tài liệu tìm hiểu thêm : Giáo trình Báo chí Truyền hình )