Công dân được quyền khiếu nại khi phát hiện

Mục lục bài viết

• 1. Khái quát chung về quyền khiếu nại và quyền tố cáo
• 2. Quyền khiếu nại
• 2.1.Quyền, nghĩa vụ của những người khiếu nại và của luật sư, trợ giúp viên pháp lý
• 2.2.Quyền, nghĩa vụ của người bị khiếu nại
• 3. Quyền và nghĩa vụ cả người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến tố cáo
• 3.1.Quyền, nghĩa vụ của người tố cáo
• 3.2. Quyền, nghĩa vụ của người bị tố cáo
• 4. Thẩm quyền giải quyết
• 4.1. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại
• 4.2.Thẩm quyền giải quyết tố cáo

1. Khái quát chung về quyền khiếu nại và quyền tố cáo

Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, các nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Khiếu nại hành chính là khiếu nại khi khách thể của quyền là quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật đối với cán bộ, công chức

Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do Luật này quy định báo cho cơ quan, tổ chức, các nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Tố cáo hành chính là tố cáo khi mọi hành vi vi phạm pháp luật của mọi cơ quan, tổ chức, các nhân liên quan đến công việc nhà nước.

- Các nguyên tắc chung của khiếu nại hành chính, tố cáo hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính, tố cáo hành chính:

+ Pháp chế

+ Dân chủ

+ Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, và lợi ích của Nhà nước

+ Bình đẳng trước pháp luật

+ Khách quan

+ Công khai, minh bạch

+ Nhanh chóng, kịp thời

+ Trách nhiệm của cơ quan nhà nước, của cán bộ, công chức, của các tổ chức xã hội trong việc giải quyết và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo

- Các nguyên tắc đặc thù của khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính: Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, và lợi ích của Nhà nước, Đối thoại, hòa giải

- Các nguyên tắc đặc thù của tố cáo hành chính và giải quyết tố cáo hành chính:Kịp thời, chính xác, khách quan, đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục và thời hạn theo quy định của pháp luật, bảo đảm an toàn cho người tố cáo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị tố cáo trong quá trình giải quyết tố cáo.

2. Quyền khiếu nại

2.1.Quyền, nghĩa vụ của những người khiếu nại và của luật sư, trợ giúp viên pháp lý

- Quyền của người khiếu nại

1. Tự mình khiếu nại.

Trường hợp người khiếu nại là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự thì người đại diện theo pháp luật của họ thực hiện việc khiếu nại;

Trường hợp người khiếu nại ốm đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lý do khách quan khác mà không thể tự mình khiếu nại thì được ủy quyền cho cha, mẹ, vợ, chồng, anh, chị, em ruột, con đã thành niên hoặc người khác có năng lực hành vi dân sự đầy đủ để thực hiện việc khiếu nại;

2. Nhờ luật sư tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho luật sư khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Trường hợp người khiếu nại là người được trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật thì được nhờ trợ giúp viên pháp lý tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho trợ giúp viên pháp lý khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình;

3. Tham gia đối thoại hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại;

4. Được biết, đọc, sao chụp, sao chép, tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước; Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu liên quan tới nội dung khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để giao nộp cho người giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước;

5. Được yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra do việc thi hành quyết định hành chính bị khiếu nại;

6. Đưa ra chứng cứ về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về chứng cứ đó;

7. Nhận văn bản trả lời về việc thụ lý giải quyết khiếu nại, nhận quyết định giải quyết khiếu nại;

8. Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm; được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;

+ Khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án theo quy định của Luật tố tụng hành chính;

+Rút khiếu nại.

- Nghĩa vụ của người khiếu nại

a) Khiếu nại đến đúng người có thẩm quyền giải quyết;

b) Trình bày trung thực sự việc, đưa ra chứng cứ về tính đúng đắn, hợp lý của việc khiếu nại; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan cho người giải quyết khiếu nại; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung trình bày và việc cung cấp thông tin, tài liệu đó;

c) Chấp hành quyết định hành chính, hành vi hành chính mà mình khiếu nại trong thời gian khiếu nại, trừ trường hợp quyết định, hành vi đó bị tạm đình chỉ thi hành theo quy định tại điều 53 của Luật này;

d) Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật. Quyền của luật sư, trợ giúp pháp lý

a) Tham gia vào quá trình giải quyết khiếu nại theo đề nghị của người khiếu nại;

b) Thực hiện các quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại khi được ủy quyền;

c) Xác minh, thu thập chứng cứ có liên quan đến nội dung khiếu nại theo yêu cầu của người khiếu nại và cung cấp chứng cứ cho người giải quyết khiếu nại;

d) Nghiên cứu hồ sơ vụ việc, sao chụp, sao chép các tài liệu, chứng cứ có liên quan đến nội dung khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước.

- Nghĩa vụ của luật sư, trợ giúp pháp lý

a) Xuất trình thẻ luật sư, thẻ trợ giúp viên pháp lý và quyết định phân công trợ giúp pháp lý, giấy yêu cầu giúp đỡ về pháp luật hoặc giấy ủy quyền của người khiếu nại;

b) Thực hiện đúng nội dung, phạm vi mà người khiếu nại đã ủy quyền;

2.2.Quyền, nghĩa vụ của người bị khiếu nại

+ Đưa ra chứng cứ về tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại;

+ Được biết, đọc, sao chụp, sao chép các tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước;

+ Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu liên quan tới nội dung khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để giao cho người giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước;

• Nhận quyết định giải quyết khiếu nại lần hai.
• Người bị khiếu nại có các nghĩa vụ sau đây:
• Tham gia đối thoại hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại;
• Chấp hành quyết định xác minh nội dung khiếu nại của cơ quan, đơn vị có thẩm quyền giải quyết khiếu nại;
• Cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại, giải trình về tính hợp pháp, đúng đắn của quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại khi người giải quyết khiếu nại hoặc cơ quan, đơn vị kiểm tra, xác minh yêu cầu trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày có yêu cầu;
• Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật;
• Sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định hành chính, chấm dứt hành vi hành chính bị khiếu nại;
• Bồi thường, bồi hoàn thiệt hại do quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật của mình gây ra theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước
• Người bị khiếu nại thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

3. Quyền và nghĩa vụ cả người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến tố cáo

3.1.Quyền, nghĩa vụ của người tố cáo

- Quyền của ng tố cáo:

• Gửi đơn hoặc trực tiếp tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;
• Được giữ bí mật họ, tên, địa chỉ, bút tích và các thông tin cá nhân khác của mình;
• Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thông báo về việc thụ lý giải quyết tố cáo, thông báo chuyển vụ việc tố cáo sang cơ quan có thẩm quyền giải quyết, thông báo kết quả giải quyết tố cáo;
• Tố cáo tiếp khi có căn cứ cho rằng việc giải quyết tố cáo của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền không đúng pháp luật hoặc quá thời hạn quy định mà tố cáo không được giải quyết;
• Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền bảo vệ khi bị đe dọa, trả thù, trù dập;
• Được khen thưởng theo quy định của pháp luật.

- Nghĩa vụ của ng tố cáo:

• Nêu rõ họ, tên, địa chỉ của mình;
• Trình bày trung thực về nội dung tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo mà mình có được;
• Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo của mình;
• Bồi thường thiệt hại do hành vi cố ý tố cáo sai sự thật của mình gây ra.

3.2. Quyền, nghĩa vụ của người bị tố cáo

- Quyền của ngườibị tố cáo:

• Được thông báo về nội dung tố cáo;
• Đưa ra chứng cứ để chứng minh nội dung tố cáo là không đúng sự thật;
• Nhận thông báo kết luận nội dung tố cáo;
• Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý người cố ý tố cáo sai sự thật, người cố ý giải quyết tố cáo trái pháp luật;
• Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, được xin lỗi, cải chính công khai, được bồi thường thiệt hại do việc tố cáo, giải quyết tố cáo không đúng gây ra.

- Nghĩa vụ của ngườibị tố cáo:

+ Giải trình bằng văn bản về hành vi bị tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền yêu cầu;

+ Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định xử lý của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền;

+ Bồi thường, bồi hoàn thiệt hại do hành vi trái pháp luật của mình gây ra.

4. Thẩm quyền giải quyết

4.1. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại

Đối với người giải quyết khiếu nại lần đầu

- Quyền

• Yêu cầu người khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ
• Quyết định áp dụng, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp theo quy định
• Ra quyết định giải quyết khiếu nại
• Quyết định giải quyết bồi thường, bồi hoàn thiệt hại do quyết định hành chính, hành vi hành chính gây ra theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước

- Nghĩa vụ

• Tiếp nhận khiếu nại và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển khiếu nại đến và cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp về việc thụ lý giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại;
• Giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính khi người khiếu nại yêu cầu;
• Tổ chức đối thoại với người khiếu nại, người bị khiếu nại và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan;
• Gửi quyết định giải quyết khiếu nại cho người khiếu nại và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc giải quyết khiếu nại của mình; trường hợp khiếu nại do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển đến thì phải thông báo kết quả giải quyết cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đó theo quy định của pháp luật;
• Cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ liên quan đến nội dung khiếu nại khi người khiếu nại yêu cầu; cung cấp hồ sơ giải quyết khiếu nại khi người giải quyết khiếu nại lần hai hoặc Tòa án yêu cầu.

- Đối với người giải quyết khiếu nại lần hai

+ Quyền

• Yêu cầu người khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên qua cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ
• Quyết định áp dụng, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp theo quy định
• Triệu tập cơ quan, tổ chức, cá nhâ có liên quan tham gia đối thoại
• Trưng cầu giám định
• Tham khảo ý kiến của hội đồng tư vấn khi xét thấy cần thiết
• Ra quyết định giải quyết khiếu nại

+ Nghĩa vụ

• Tiếp nhận, thụ lý, lập hồ sơ vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết;
• Kiểm tra, xác minh nội dung khiếu nại;
• Tổ chức đối thoại với người khiếu nại, người bị khiếu nại và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan;
• Ra quyết định giải quyết khiếu nại và công bố quyết định giải quyết khiếu nại;
• Cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại khi người khiếu nại, người bị khiếu nại hoặc Tòa án yêu cầu.

4.2.Thẩm quyền giải quyết tố cáo

- Quyền của ngườigiải quyết tố cáo:

• Yêu cầu người tố cáo cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo;
• Yêu cầu người bị tố cáo giải trình bằng văn bản về hành vi bị tố cáo;
• Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo;
• Tiến hành các biện pháp kiểm tra, xác minh, thu thập chứng cứ để giải quyết tố cáo theo quy định của pháp luật; áp dụng các biện pháp theo thẩm quyền để ngăn chặn, chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật;
• Kết luận về nội dung tố cáo;
• Quyết định xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

- Nghĩa vụ của ngườigiải quyết tố cáo:

• Bảo đảm khách quan, trung thực, đúng pháp luật trong việc giải quyết tố cáo;
• Áp dụng các biện pháp cần thiết theo thẩm quyền hoặc yêu cầu cơ quan chức năng áp dụng các biện pháp để bảo vệ người tố cáo, người thân thích của người tố cáo, người cung cấp thông tin có liên quan đến việc tố cáo;
• Không tiết lộ thông tin gây bất lợi cho người bị tố cáo khi chưa có kết luận về nội dung tố cáo;
• Chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc giải quyết tố cáo;
• Bồi thường, bồi hoàn thiệt hại do hành vi giải quyết tố cáo trái pháp luật của mình gây ra.

- Thủ tục giải quyết tố cáo

- Bước 1: Tiếp nhận đơn. Người tố cáo gửi đơn đến cơ quan Thanh tra tỉnh. Trong đơn tố cáo phải ghi rõ họ tên, địa chỉ người tố cáo; nội dung tố cáo. Trong trường hợp người tố cáo đến tố cáo trực tiếp thì người có trách nhiệm tiếp nhận ghi lại nội dung tố cáo, họ, tên, địa chỉ của người tố cáo, có chữ ký của người tố cáo.

+ Văn bản của UBND tỉnh giao Chánh Thanh tra tỉnh tiến hành xác minh đơn tố cáo.

- Bước 2: Thụ lý để giải quyết. Chậm nhất là 05 ngày, kể từ ngày nhận được tố cáo thuộc thẩm quyền Chánh Thanh tra tỉnh hoặc nhận được văn bản giao xác minh đơn tố cáo của UBND tỉnh, đơn tố cáo được thụ lý giải quyết.

- Bước 3: Xác minh việc tố cáo, Chánh Thanh tra tỉnh ra quyết định về việc tiến hành xác minh nội dung tố cáo. Đoàn xác minh có quyền và nghĩa vụ sau:

+ Yêu cầu người tố cáo cung cấp bằng chứng, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo.

+ Yêu cầu người bị tố cáo giải trình bằng văn bản về hành vi bị tố cáo.

+ Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức hữu quan cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo.

+ Trưng cầu giám định, tiến hành các biện pháp khác theo quy định của pháp luật.

- Bước 4: Kết luận về nội dung tố cáo, Chánh Thanh tra tỉnh ban hành báo cáo kết quả xác minh gửi Chủ tịch UBND tỉnh ban hành kết luận về nội dung tố cáo, xác định trách nhiệm của người có hành vi vi phạm, áp dụng biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý đối với người vi phạm

Trên đây là tư vấn của chúng tôi. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗtrợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phậntư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài điện thoạisố:1900.6162để được giải đáp.

Rất mong nhận được sự hợp tác!

Trân trọng./.

Luật Minh Khuê (sưu tầm và biên tập).