Sáng kiến kinh nghiệm rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 5 tuổi
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách con người mới, con người xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Việc chăm sóc giáo dục trẻ em ngay từ những tháng năm đầu tiên của cuộc sống là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình came, thẩm mỹ, hình thành nhũng yếu tố đầu tiên của nhân cách. Show Hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng cần thiết của lứa tuổi. khơi dậy và phát triển tối đa khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học tập ở các cấp học tiếp theo. Muốn đạt được những mục tiêu giáo dục đó người làm nhiệm vụ cần chú trọng đến vấn đề giáo dục tính tự lập cho trẻ. Sáng kiến kinh nghiệm rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 5 tuổiBÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
Thực trạng vấn đề nghiên cứuThuận lợi Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tương tối đầy đủ. Bản thân là giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ. Tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Các đồng chí giáo viên trong tổ luôn có tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ. Trẻ cùng một độ tuổi. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình. Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi đặc biệt là đồ dùng để tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ. Trẻ được tham gia nhiều các hoạt động trong chương trình và các hoạt động ngoại khóa của nhà trường, vì vậy trẻ đã có một số nề nếp, kiến thức, kỹ năng nhất định, các con rất chăm ngoan thông minh, nhanh nhẹn, tạo điều kiện thuận lợi trong việc giúp trẻ tiếp nhận nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ. Môi trường lớp của các bé rất khang trang, sạch sẽ, thoáng mát, cơ sở vật chất đầy đủ, tạo cho trẻ luôn có cảm giác hứng thú đi học. Trẻ đi học chuyên cần cao luôn đảm bảo quá trình dạy và học của cô và trò không bị gián đoạn. Khó khăn Về giáo viên
Việc điều tra thực trạng là một vấn đề rất quan trọng và cần thiết cho việcnghiên cứu. Điều tra thực trạng sẽ giúp chúng ta thấy được những ưu điểm và những tồn tại của những vần đề liên quan đến đề tài nghiên cứu. Từ đó giúp người nghiên cứu định hướng được những vấn đề ta cần làm để có biện pháp cụ thể, phù hợp với thực tế, thực hiện có hiệu quả. Chính vì vậy để thực thi đề tài này tôi đã tiến hành điều tra thực trạng về kết quả giáo dục tính tự lập của trẻ ở một số trường trong huyện cụ thể như sau: BIỂU 1: KẾT QỦA KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM
Qua khảo sát ban đầu tôi thấy trẻ đã bắt đầu có một kỹ năng tự lập. Tuy nhiên số lượng trẻ đạt ở các nội dung thấp còn một số hạn chế như sau: Trẻ chưa có thói quen tự giác rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn. Trẻ thực hiện các động tác mặc áo, cởi áo còn lúng túng có nhiều trẻ chưa biết mặc và còn lúng túng khi cài khuy áo. Nhiều trẻ còn nhút nhát chưa tự giác uống nước, uống nước xong không úp cốc lên giá. Đối với hành động khi ho hắt hơi thì hầu hết trẻ chưa thực hiện được. Trẻ chưa biết cách tự chăm sóc bản thân mình Trẻ chưa biết giúp đỡ bạn va mọi người xung quanh khi họ gặp khó khăn như khi bạn khóc bạn bị bạn bè khác chêu. Cất giày dẹp còn chưa gọn gàng chưa đúng nơi quy định, có trẻ còn không dùng tay để cất mà dùng chân để gạt vào 7.2: Về khả năng áp dụng của sáng kiến. Trước thực trạng đó, với trách nhiệm là một cô giáo mầm non tôi nhận thấy cần phải có biện pháp để nâng cao chất lượng trong việc giáo dục tính tự lập cho trẻ là rất cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên qua nghiên cứu tôi thấy có rất nhiều biện pháp để giáo dục tính tự lập cho trẻ sau đây tôi xin đưa ra một số biện pháp mà bản thân đã áp dụng có hiệu quả: 7.2.1. Biện pháp 1: Nghiên cứu tài liệu để nắm vững phương pháp tổ chức các hoạt động giáo dục tính tự lập cho trẻ 5-6 tuổi. Bác Hồ của chúng ta đã nói Hoc, học nữa, học mãi Thật là như vậy, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp đứng lớp muốn có chất lượng giáo dục thực chất như mong đợi ở chương trình giáo dục mầm non hiện nay thì đòi hỏi người giáo viên mầm non phải có tâm, yêu nghề mến trẻ và ham học hỏi để nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ của mình. Cho nên tôi nghĩ mình là giáo viên đã có thời gian dài công tác trong nghành, hàng năm vẫn có những thay đổi về hình thức cũng như về phương pháp tổ chức các hoạt động với những phương pháp dạy cũ cũng không sai nhưng với chương trình giáo dục mầm non hiện nay đã có thay đổi rất nhiều về hình thức ttor chức hoạt động, yêu cầu mỗi giáo viên phải tự tìm tòi bồi dưỡng chuyên môn, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm giảng dạy, sáng tạo trong thực hiện các hoạt động để từng bước nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao các kỹ năng cho trẻ trong hoạt động giáo dục tính tự lập cho trẻ ngày càng tốt hơn. Tôi đã nghiên cứu vận dụng những kiến thức trong sách hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non hiện nay vào dảng dạy như sau: Hướng dẫn tổ chức các hoạt động trong lĩnh vực phát triển tình cảm kỹ năng xã hội cho trẻ trong trường mầm non. - Một số kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi trong trường mầm non -Một Số kỹ năng vệ sinh các nhân cho trẻ 5- 6 tuổi Từ việc nắm vững phương pháp để tiến hành xây dựng cụ thể cách tiến hành hoạt động vừa sức, phù hợp, phát huy tính tích cực của trẻ trong hoạt động giáo dục tính tự lập cho trẻ. Đặc biệt quan tâm đến hoạt động tự phục vụ bản thân của trẻ như vệ sinh cá nhân sạch sẽ hàng ngày, biết uống nước đúng cách, đúng thời điểm. Để việc giáo dục tính tự lập cho trẻ có hiệu quả tôi cũng cần đảm bảo theo các nguyên tắc: + Lấy trẻ làm trung tâm. + Để trẻ tự làm, không làm hộ trẻ + Khuyến khích động viên trẻ bằng những lời khen , động viên. + Người lớn chỉ can thiệp, giúp đỡ trẻ khi thực sự cần thiết. 7.2.2. Biện pháp 2: Lựa chọn nội dung giáo dục tính tự lập phù hợp. Ngay từ đầu năm học tôi đã đầu tư quỹ thời gian, để lựa chọn những nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ. Đặc biệt trú trọng đến lĩnh vực phát triển tình cảm kỹ năng xã hội, lựa chọn những nội dung phù hợp với đặc điểm tình hình sức khỏe của trẻ ở lớp mình phụ trách. Rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ là điều rất cần thiết. Việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là yếu tố quyết định đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của trẻ. Khi sảy ra vấn đề nào đó, nếu không được trang bị những kỹ năng cần thiết, đặc biệt là kỹ năng tự lập sẽ giúp trẻ sớm có ý thức làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến những điều tốt lành cho chính mình cũng như cho xã hội. Người lớn thường không muốn trẻ phải gánh nhiều chách nhiệm khi chưa thực sự sẵn sàng, thế là lại làm mọi việc giúp trẻ như thường lệ mà ít nhận ra rằng con trẻ đã đủ khéo léo, có các kỹ năng phù hợp và đủ tự tin bắt tay vào một công việc nào đó. Để hình thành tính tự lập, người lớn cần tin tưởng trẻ, động viên và khuyến khích trẻ làm những việc trong khả năng. Nếu mọi người kiểm soát trẻ quá chặt để trẻ phụ thuộc vào quá lâu thì sẽ bám riết lấy cha mẹ, cô giáo, chúng có thể trở thành những đứa trẻ lười biếng và mọi việc đối với trẻ đều trở nên khó khăn. Chắc hẳn ai cũng được nghe câu nói Nếu bắt cho con một con cá, con sẽ có cá ăn một ngày. Nhưng nếu dạy con bắt cá, con sẽ có cá ăn suốt đời. Xuất phát từ tu duy này thì cô giáo và cha mẹ nên dạy con tính tự lập, làm việc bằng đôi tay của mình ngay từ nhỏ. Với mỗi độ tuổi khác nhau hãy đặt ra mục tiêu và cách thực hiện các bước khác nhau để dạy trẻ về tính tự lập theo lời Bác Hồ dạy Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình . Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã đặt ra những nội dung để rèn luyện các kỹ năng cho trẻ 5 6 tuổi của lớp mình như sau: - Nội dung 1: Kỹ năng tự phục vụ bản thân: Trẻ biết tự đi giày dép, tự cởi và mặc quần áo, tự xúc cơm ăn, lấy và cất đồ dùng cá nhân của mình khi đến lớp và khi ra về. - Nội dung 2: Kỹ năng giữ gìn vệ sinh: Trẻ biết tự thay quần áo khi thấy bẩn, tự xúc miệng sau khi ăn, biết đi vệ sinh khi thấy có nhu cầu, xả nước sau khi đi vệ sinh, trẻ có thói quen rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn. - Nội dung 3: Kỹ năng phối hợp với người khác, hoàn thành nhiệm vụ được giao: Trẻ biết cùng cô chuẩn bị bàn ăn, vệ sinh lớp học, lấy, cất đồ dùng học tập, giúp đỡ bạn, biết tham gia lao động như tưới cây, nhắt lá rụng nhổ cỏ cho cây. - Nội dung 4: Kỹ năng tự tin trong giao tiếp: Giáo dục trẻ có kỹ năng tự tin trong giao tiếp, trẻ biết tự tin đề xuất những ý tưởng sáng tạo của mình và biết kể lại những câu chuyện, sự việc diễn ra trong các hoạt động cho mọi người nghe. Việc xác định được các kỹ năng như trên đã giúp tôi định hướng được nhiệm vụ của mình trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và việc thực hiện đề tài nghiên cứu nói riêng. Và nhờ xá định được các kỹ năng đó mà tôi đã rèn trẻ thông qua các hoạt động hàng ngày. Tôi đã hướng dẫn cho trẻ hiểu được ý nghĩa của hành động , cảu công việc đó như thế nào, biết được việc nào nên làm và việc nào không nên làm việc đó có ích lợi gì để từ đó giúp trẻ dần dần trở thành ý thức cần có trong cuộc sống hàng ngày. 7.2.3. Biện pháp 3: Giáo dục tính tự lập thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ. Ở trẻ 5 tuổi đã hình thành và phát triển thức cái tôi của mình, trẻ tiếp tục tìm hiểu các sự vật, hiện tượng xung quanh, trẻ rất muốn tự làm mọi việc để khẳng định mình. Ý thức này chi phối phần lớn các hoạt động trong ngày của trẻ. Vì vậy tôi luôn tôn trọng nhu cầu tự lập của trẻ kết hợp sử dụng phương pháp khích lệ động viên trẻ. - Hoạt động đón trả trẻ: Trong giờ đón trả trẻ, tôi giáo dục trẻ những kỹ năng cơ bản như. Khi đến lớp trẻ tự cất khẩu trang vào ba lô, tự để mũ và giày dép đúng tủ cá nhân nơi quy định của mình, chào ông bà, bố mẹ và cô giáo để vào lớp. Trước khi ra về tôi cho trẻ tự kiểm tra lại đồ dùng cá nhân của mình. Với những trẻ còn lúng túng chưa nhận rõ được đồ dùng của mình tôi có thể giúp trẻ bằng cách nhắc trẻ đây là ngăn tủ để đồ dùng của con để trẻ nhận ra đồ của mình vào những lần sau. Tôi thường xuyên giáo dục và cho trẻ thực hiện các thao tác đó nên trẻ luôn biết cất và lấy đồ dùng cá nhân của mình rất chủ động, thành thạo, không còn bị nhầm lẫn đồ dùng của bạn. Ví dụ: Khi trẻ mới đến trường phải cất đồ dùng cá nhân vào đúng ngăn tủ có ký hiệu của mình, tôi đi cùng trẻ đến ngăn tủ đó, chỉ cho trẻ biết đây là ngăn tủ có ký hiệu riêng của con để trẻ không cất nhầm vào tủ của bạn khác và chỉ cho trẻ biết đây là ngăn tủ con sẽ cất balo, quần áo của con vào trong đó, nhưng trước khi cất con phải gập quần áo gọn gàng vào đã. Tôi còn giải thích cho trẻ biết khi con cất đúng ngăn tủ của mình thì khi đến giờ về con sẽ lấy đồ rất rễ dàng. Không những vậy ngày nào tôi cũng cho trẻ phải gấp quần áo gọn gàng rồi mới cất vào ngăn tủ, sau một hai lần nhắc nhở và trẻ ngày nào cũng thực hiện các thao tác như vậy nên trẻ cất và lấy đồ dùng rất thành thạo và không cần đến sự giúp đỡ của người lớn nữa. Để giúp trẻ thực hiện được những thói quen tự phục vụ một cách phấn khởi và nhớ lâu tôi đã thực hiện lồng ghép những bài thơ, bài hát có ý nghĩa giáo dục giữ gìn vệ sinh để trẻ dễ dàng thực hiện các kỹ năng đó. |